“Αισθάνεσαι ότι (με τη δια ζώσης εκπαίδευση) ανήκεις σε μια ομάδα που εργάζεται για έναν κοινό σκοπό. Αυτή η αίσθηση της συλλογικότητας και του «συνανήκειν» δεν υπάρχει στην τηλεκπαίδευση.”
Ο κ. Ανδρέας Μιχαλόπουλος είναι Καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε με την Public Relations, Communication and Marketing Manager του citycampus.gr Μυρτώ Υφαντή και αποτελεί μέρος της δημοσιογραφικής έρευνας του citycampus.gr για την τηλεκπαίδευση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Κ. Μιχαλόπουλε, σας ευχαριστούμε που είστε μαζί μας έστω και εξ αποστάσεως! Πιστεύετε ότι η τηλεκπαίδευση, όπως προέκυψε και εφαρμόστηκε από την έναρξη της πανδημίας CoVid19 είναι μια αναγκαιότητα ή μια ευκαιρία και γιατί;
Η τηλεκπαίδευση εισήλθε εντελώς ξαφνικά στη ζωή όλων μας ως αναγκαία και αναπόφευκτη λύση στο πρόβλημα που ανέκυψε με την αναγκαστική διακοπή της διά ζώσης εκπαίδευσης, δηλαδή της εκπαίδευσης με φυσική παρουσία διδασκόντων και διδασκομένων στον ίδιο χώρο. Εμείς, στο Τμήμα Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.) διακόψαμε τη διά ζώσης εκπαίδευση μετά τις δύο πρώτες εβδομάδες του εαρινού εξαμήνου του προηγούμενου ακαδημαϊκού έτους και μέσα σε δέκα μέρες συνεχίσαμε το διδακτικό μας έργο με τηλεκπαίδευση.
Πόσο εξοικειωμένος ήσασταν στην έναρξη της τηλεκπαίδευσης με τη συγκεκριμένη πρακτική;
Δεν ήμουν καθόλου εξοικειωμένος με την τηλεκπαίδευση κατά την έναρξη της εφαρμογής της, το ίδιο και οι συνάδελφοί μου αλλά και οι φοιτητές/φοιτήτριές μας. Αυτό, βέβαια, έχει πλέον αλλάξει σημαντικά, καθώς όλοι μας πλέον έχουμε εξοικειωθεί με την τηλεκπαίδευση και την αξιοποιούμε με τον καλύτερο τρόπο στη δουλειά μας.
Ποια πιστεύετε ότι ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισαν οι φοιτητές σας κατά την εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης;
Μου είναι δύσκολο να απαντήσω εκ μέρους των φοιτητών/φοιτητριών μου, ωστόσο αισθάνομαι ότι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουν είναι το γεγονός ότι δεν έχουν πλέον την ευκαιρία να συναντιούνται στο πανεπιστήμιο, να απολαμβάνουν δηλαδή αυτό το όμορφο κομμάτι της φοιτητικής ζωής.
Ήταν έτοιμο το Τμήμα σας να αντιμετωπίσει τις πρώτες δυσκολίες που προέκυψαν από την εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης;
Κανένα Τμήμα δεν ήταν έτοιμο για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, μολονότι δεν ήμασταν προετοιμασμένοι για την τόσο γρήγορη μετατροπή της εκπαιδευτικής διαδικασίας από διά ζώσης σε εξ αποστάσεως, ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα και εξεπλάγην ευχάριστα από την ταχύτητα, την προθυμία και τη σχετική ευκολία με την οποία τόσο οι συνάδελφοί μου στο Τμήμα Φιλολογίας του Ε.Κ.Π.Α. όσο και οι φοιτητές/φοιτήτριές μας αντιμετωπίσαμε επιτυχώς αυτή την καινούργια πρόκληση και προσαρμοστήκαμε στα νέα δεδομένα.
Η αλληλεπίδρασή σας με τους φοιτητές μέχρι ποιο βαθμό επηρεάστηκε;
Επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό, αλλά δεν ελαττώθηκε καθόλου. Μολονότι δηλαδή πλέον δεν συναντιόμαστε με τους φοιτητές μου στο αμφιθέατρο ή στο γραφείο κατά τις ώρες συνεργασίας, η επικοινωνία μας παραμένει πολύ συχνή μέσω των ηλεκτρονικών διαύλων επικοινωνίας, δηλαδή με email και με διαδικτυακές ώρες συνεργασίας οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω των διάφορων πλατφορμών τηλεκπαίδευσης που έχουμε στη διάθεσή μας.
Ποια πιστεύετε ότι ήταν η πιο αρνητική πτυχή ή επίπτωση της τηλεκπαίδευσης;
Κατά τη γνώμη μου η πιο αρνητική επίπτωση της τηλεκπαίδευσης είναι η διακοπή της εκ του σύνεγγυς επικοινωνίας φοιτητών και καθηγητών στους χώρους της Σχολής. Έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό η αίσθηση της συλλογικότητας, η αίσθηση δηλαδή ότι όλοι μαζί ανήκουμε στον ίδιο χώρο και συνεργαζόμαστε για να επιτύχουμε το καλύτερο δυνατό εκπαιδευτικό αποτέλεσμα. Οι φοιτητές/φοιτήτριές μας, ιδιαίτερα οι φετινοί πρωτοετείς, έχουν χάσει τη δυνατότητα να συναντιούνται με τους συναδέλφους τους και να περνούν πολύ χρόνο στον φυσικό τους χώρο, το Πανεπιστήμιο, και εμείς, οι διδάσκοντες/διδάσκουσες, έχουμε στερηθεί τη δυνατότητα να βλέπουμε τους φοιτητές μας από κοντά, να συναναστρεφόμαστε μαζί τους, να μοιραζόμαστε τις χαρές και τις ανησυχίες τους, τον προβληματισμό τους – με μια κουβέντα – να απολαμβάνουμε τη χαρά και την ομορφιά που σου προσφέρει απλόχερα η διδασκαλία νέων ανθρώπων.
Ποια θεωρείτε ότι ήταν η πιο θετική πλευρά ή επίπτωση της τηλεκπαίδευσης;
Η τηλεκπαίδευση έδωσε τη δυνατότητα σε πολύ περισσότερους φοιτητές/φοιτήτριες να συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε από τον αυξημένο αριθμό των φοιτητών/φοιτητριών που συνδέονται για να παρακολουθήσουν τα μαθήματα καθώς και από τον αυξημένο αριθμό εκείνων που συμμετέχουν στις εξετάσεις. Άλλωστε, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το πολύ σημαντικό γεγονός ότι, αν δεν υπήρχε η δυνατότητα τηλεκπαίδευσης, οι φοιτητές/φοιτήτριές μας θα έχαναν ένα, δύο ή ενδεχομένως και περισσότερα εξάμηνα των σπουδών τους, γεγονός που θα είχε σοβαρότατες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες.
Πιστεύετε ότι η τηλεκπαίδευση αποτελεί μια ευκαιρία για εξοικονόμηση οικονομικών πόρων στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο; Ποια είναι η άποψή σας για την οικονομική παράμετρο της τηλεκπαίδευσης;
Αναμφίβολα ναι. Χάρη στην τηλεκπαίδευση έχουν αποφευχθεί πάμπολλες άσκοπες μετακινήσεις. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι πέρα από το διδακτικό έργο πραγματοποιούνται καθημερινά στα ελληνικά πανεπιστήμια μια σειρά από συνελεύσεις παντός είδους, κυρίως στο πλαίσιο της διοικητικής λειτουργίας των Τμημάτων και των Σχολών. Αυτές πλέον πραγματοποιούνται διαδικτυακά και με αυτό τον τρόπο εξοικονομείται χρόνος και χρήμα. Επίσης, διοργανώνονται πλέον διαδικτυακά διαλέξεις, ημερίδες και συνέδρια, για τη διεξαγωγή των οποίων παλαιότερα απαιτούνταν πολύς χρόνος και πολύ χρήμα. Πλέον έχεις τη δυνατότητα από την άνεση του σπιτιού σου να παρακολουθήσεις μια διάλεξη ή να συμμετάσχεις σε ένα συνέδριο που διεξάγεται εκατοντάδες ή ακόμα και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
Προσωπικά προτιμάτε τηλεκπαίδευση ή δια ζώσης εκπαίδευση και γιατί;
Προτιμώ σαφώς τη διά ζώσης εκπαίδευση, γιατί δίνει τη δυνατότητα της άμεσης και αδιαμεσολάβητης επαφής και επικοινωνίας διδασκόντων-διδασκομένων. Όταν διδάσκεις στο αμφιθέατρο, βρίσκεσαι σε διαρκή επαφή και επικοινωνία με τους φοιτητές σου. Έχεις διαρκή ανατροφοδότηση στο μάθημα. Καταλαβαίνεις αμέσως τι τους εξάπτει το ενδιαφέρον, τι τους προβληματίζει, τι καταλαβαίνουν και τι όχι, αν γέλασαν με το αστείο που έκανες ή αν τους άφησε αδιάφορους, αν κουράστηκαν ή αν θέλουν να συνεχίσουν, με μια λέξη: το μάθημα είναι ζωντανό και έχει αμεσότητα. Αισθάνεσαι ότι ανήκεις σε μια ομάδα που εργάζεται για έναν κοινό σκοπό. Αυτή η αίσθηση της συλλογικότητας και του «συνανήκειν» δεν υπάρχει στην τηλεκπαίδευση.
Πιστεύετε ότι η τηλεκπαίδευση είναι ένας θεσμός που ήρθε για να μείνει μόνιμα έστω σε κάποια έκταση αν όχι συνολικά; Ποια είναι η άποψή σας στο ζήτημα;
Πιστεύω ότι αυτή η δύσκολη και περίεργη εποχή που ζούμε μας δίνει την ευκαιρία για αναστοχασμό και για σωστή (επαν)ιεράρχηση των στόχων και των προτεραιοτήτων μας. Η τηλεκπαίδευση έχει πολλές θετικές πτυχές και πιστεύω ότι στο μέλλον θα χρησιμοποιηθεί παράλληλα με τη διά ζώσης εκπαίδευση, την οποία, ωστόσο, θεωρώ ανεκτίμητη και αναντικατάστατη. Από τον έξυπνο και λελογισμένο συνδυασμό των δύο αυτών μεθόδων εκπαίδευσης μπορούμε να βγούμε όλοι κερδισμένοι, φοιτητές και καθηγητές.
Κ. Μιχαλόπουλε, σας ευχαριστούμε θερμά για τη συμμετοχή σας στην έρευνά μας και την ενδιαφέρουσα συνέντευξη που μας παραχωρήσατε.
Και εγώ σας ευχαριστώ!
