“Οι σημερινοί σπουδαστές δεν είναι ούτε ψηφιακοί μετανάστες ούτε ψηφιακοί ιθαγενείς, όπως συχνά αποκαλούνται. Αποτελούσαν ήδη, πολύ πριν την πανδημία, ψηφιακούς κατοίκους αυτού του κόσμου σε πολλές άλλες εκφάνσεις της ζωής τους, συνεπώς δεν θα έπρεπε να εκλείπει, και συνεπώς να μας κάνει εντύπωση, η επαύξηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με νέα εργαλεία και μέσα.”
Το citycampus.gr συνεχίζει την “έρευνα για την τηλεκπαίδευση” στα Πανεπιστήμια της χώρας αλλά και του εξωτερικού με μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικτυακή συνάντηση με την κ. Αγγελική Μαλακασιώτη. Η κ. Αγγελική Μαλακασιώτη είναι Επίκουρη Καθηγήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, στο τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας. Το διδακτικό της Αντικείμενο είναι ο Σχεδιασμός Δισδιάστατων Γραφικών με Εφαρμογή στην Ψηφιακή Ζωγραφική
Η πρώτη μου επαφή με τη διαδικασία της τηλεκπαίδευσης ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020. Πολύ γρήγορα όμως αντιλήφθηκα πως, αν ξεπεραστούν οι αμηχανίες που προκαλεί μία τέτοια συνθήκη, μπορούμε να αξιοποιήσουμε δημιουργικά το νέο αυτό μέσο ώστε να παραχθεί μία νέα υβριδική μορφή εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η τηλεκπαίδευση αποτελεί κατά τη γνώμη μου μια ευκαιρία, η οποία μπορεί να γεννήθηκε εν μέσω μίας αναγκαιότητας, δεν θα έπρεπε όμως να αντιμετωπίζεται ως μία αναγκαστική συνθήκη. Είναι μία στιγμή στο χρόνο όπου όλοι καλούμαστε να σταθούμε για λίγο, να αναλογιστούμε το πριν και το τώρα, και ύστερα να τολμήσουμε να αναζητήσουμε την ουσία της γνήσιας ανθρώπινης επικοινωνίας, με τους σπουδαστές μας, όπως και με τους γύρω μας άλλωστε σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Να βρούμε τα κατάλληλα λόγια για να εκφράσουμε αυτό που θα κάναμε με άλλο τρόπο, να περιγράψουμε κάτι χωρίς να το δείξουμε, να είμαστε εκεί ακόμη και εάν δεν είμαστε φυσικά παρόντες, προσπερνώντας υλικοτεχνικά εμπόδια και εστιάζοντας σε ό,τι δύναται να αποβεί γόνιμο για όλους – τη μεταλαμπάδευση της γνώσης, τη γέννηση των ιδεών, την ανάπτυξη πάσης φύσεως νοητικών δεξιοτήτων που μπορεί να συνοδεύουν μία δημιουργική διαδικασία, είτε αυτό αφορά στις τέχνες, είτε σε οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο.
Έχοντας ειδικότερη εμπειρία στο πεδίο της ψηφιακής τέχνης και δημιουργίας, θα τολμήσω να πω πως η επαφή μας με τα ψηφιακά μέσα και οι δημιουργικές δυνατότητες που αυτά μας προσφέρουν βρίσκονται σε διάλογο με την τηλε-εκπαιδευτική διαδικασία. Η διδασκαλία των τεχνών στο πλαίσιο των νέων τεχνολογιών δεν περιορίζεται μόνο στη χρήση υπολογιστών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και προδιαγραφές, ή στην πρόσβαση σε ειδικά εξοπλισμένα εργαστήρια και στην εκμάθηση εξειδικευμένων λογισμικών, αλλά αφορά σε μία ευρύτερη παιδεία σχετικά με την οπτικοακουστική κουλτούρα στο πλαίσιο της ψηφιακής εποχής. Η διδασκαλία ψηφιακών τεχνών μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές και διαστάσεις οι οποίες μεταχειρίζονται ποικίλες συσκευές, διαδικτυακές και μη τοποθεσίες, και οι οποίες παράλληλα αφήνουν χώρο για αναλογικούς ή μη αναλογικούς πειραματισμούς, εκμεταλλεύονται υπηρεσίες cloud και ‘έξυπνες’ συσκευές στο πλαίσιο ενός διαδικτύου-των-πραγμάτων (internet of things) και γενικότερα ενθαρρύνουν την ευρηματικότητα εν μέσω μίας περιοριστικής συνθήκης όπως είναι η πανδημία. Άλλωστε αυτό αποτελεί και μία σύγχρονη οντολογική συνθήκη ενός ψηφιακού πολίτη, η πρόσβαση και διαχείριση της πληροφορίας, η παραλληλότητα, η διασυνδεσιμότητα, οι επικοινωνιακοί του δίαυλοι με τον κόσμο. Οι σημερινοί σπουδαστές δεν είναι ούτε ψηφιακοί μετανάστες ούτε ψηφιακοί ιθαγενείς, όπως συχνά αποκαλούνται. Αποτελούσαν ήδη, πολύ πριν την πανδημία, ψηφιακούς κατοίκους αυτού του κόσμου σε πολλές άλλες εκφάνσεις της ζωής τους, συνεπώς δεν θα έπρεπε να εκλείπει, και συνεπώς να μας κάνει εντύπωση, η επαύξηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με νέα εργαλεία και μέσα.
Στα αντικείμενα που διδάσκω η προσπάθειά μου κατά την τηλεκπαίδευση εστίασε στην ίδια τη δημιουργική διαδικασία αποφεύγοντας να τη δεσμεύει σε προδιατυπωμενα παράγωγα, με σκοπό να αφήσει χώρο για την ανάπτυξη μίας do-it-yourself διερεύνησης της καλλιτεχνικής πρακτικής η οποία μπορεί να κυμαίνεται από την κλίμακα του δωματίου, έως την κλίμακα της πόλης, ή ακόμη από τον μικρόκοσμο της προσωπικής κινητής συσκευής έως τον μακρόκοσμο του διαδικτυακού χωροχρονικού συνεχούς. Η τηλεκπαίδευση σε όλα τα συναφή με τις ψηφιακές τέχνες αντικείμενα μπορεί να νοηθεί απλά ως μία νέα ‘γλώσσα’ διδασκαλίας. Το νοηματικό περιεχόμενο θα πρέπει να διαφυλαχτεί, αλλά ο τρόπος που καλούμαστε να το εκφράσουμε μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές. Και σε αυτό ακριβώς το σημείο η δημιουργικότητά μας μπορεί να αποτελέσει τη γέφυρα για αυτού του είδους την επικοινωνία.
Στο φλέγον ερώτημα εάν η τηλεκπαίδεση θα παραμείνει και μετά την πανδημία, εάν όχι σε ένα παράλληλο επίπεδο το οποίο επαυξάνει τη διδακτική διαδικασία, σίγουρα θα συνεχίσει να λειτουργεί βιωματικά σε όσους συμμετείχαν σε αυτή, καθώς η εμπειρία αυτή μας παρακίνησε να ανεξαρτητοποιηθούμε από το ίδιο το μέσο και να εκπαιδευτούμε περισσότερο στην γλώσσα που τα ψηφιακά μέσα παράγουν, εντός ενός μεταβαλλόμενου και συνεχώς εξελισσόμενου τεχνολογικού αλλά και ανθρωπολογικού τοπίου.
Σε κάθε περίπτωση, η δυσκολία βρίσκεται στο να παραμείνουμε ως διδάσκοντες οι ‘φάροι’ για τους σπουδαστές μας, οι οποίοι προσπαθούν να βρούνε το δρόμο τους προς τη γνώση και πολλές φορές προς τον εαυτό τους σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία.
