Της Έλενας Σκούφου
Eternal sunshine of the spotless mind
Πρωταγωνιστούν: Jim Carrey, Kate Winslet, Kirsten Dunst, Mark Ruffalo, Elijah Wood, Tom Wilkinson
Σενάριο: Charlie Kaufman, Michel Gondry, Pierre Bismuth
Σκηνοθεσία: Michel Gondry
Ο αμερικανικός κινηματογράφος, στην αρχή των 00’s δημιούργησε μια ταινία, που έμελλε να πρωτοπορήσει στον τομέα του ρομαντικού δράματος, εντάσσοντας το στοιχείο της επιστημονικής φαντασίας, χωρίς να αφαιρεί από τη πλοκή τα χαρακτηριστικά του ρομάντζου. Η ταινία, κερδίζοντας το “Academy Award for Best Original Screenplay” και το “Academy Award nomination for Best Actress” καθιερώθηκε ως μια από τις πιο cult ταινίες όλων των εποχών.
Με μια νέα επιστημονική τεχνική η οποία δίνει τη δυνατότητα διαγραφής γεγονότων της ανθρώπινης μνήμης, ο Joel και η Clementine, έπειτα από έναν άγριο καβγά που είχαν ως ζευγάρι, αποφασίζουν να λάβουν μέρος στη διαδικασία, προκειμένου να σβήσουν ο ένας τη μνήμη του άλλου.
Η πλοκή διαδραματίζεται κατά κύριο λόγο, εντός του μυαλού του Joel, καθώς κοιμάται και λαμβάνει χώρα η διαδικασία διαγραφής της μνήμης. Ο νεαρός άνδρας καθώς η μνήμη του διαγράφεται, βλέπει τις ευτυχισμένες στιγμές που είχε με τη καλή του και φαίνεται να μετανιώνει για αυτή του την απόφαση.
Σε μια ανέλπιδη προσπάθεια να διατηρήσει στη μνήμη του έστω ένα μέρος της αγάπης του για τη Clementine, ο Joel μένει μόνο με μια φράση της χαραγμένη στο νου του:“meet me in Montauk”, το σιδηροδρομικό σταθμό όπου είχαν πρωτογνωριστεί.
Ύστερα από λίγο διάστημα, ανακαλύπτοντας τους δίσκους που περιείχαν τα γεγονότα διαγραφής της μνήμης τους και δίχως να θυμούνται τίποτα από τη σχέση τους, γνωρίζουν ο ένας τον άλλον από την αρχή και ερωτεύονται ξανά…
«Η αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» δεν είναι απλά μια ταινία για τον έρωτα και τα σκαμπανεβάσματά του. Πρόκειται για μια ταινία, που θίγει την επιστημονική ακρότητα, η οποία καταπατά το σύμφωνο περί ανθρώπινης προστασίας και ξεχνά πως ο λόγος ύπαρξής της είναι η εξυπηρέτηση της ανθρώπινης ύπαρξης και όχι η καταστροφή της. Σκοπός της επιστημονικής προόδου είναι η διευκόλυνση του ανθρώπου και όχι η εξάλειψη του συναισθήματος ή η παραβίαση της ιδιωτικότητας, ακόμη και αν το ίδιο το άτομο έχει δώσει τη συγκατάθεσή του, ευρισκόμενο σε συναισθηματική σύγχυση.
Ο επιστημονικός αμοραλισμός είναι λοιπόν το κυρίαρχο ζήτημα της πλοκής, ενώ παράλληλα θίγεται και η εκμετάλλευση του ανθρώπου με άξονα το κέρδος. Η εταιρεία “Lacuna Inc.” που αναφέρεται στη ταινία, ως αυτή που αναλαμβάνει τη διαγραφή της μνήμης, φαίνεται να συνεργάζεται με μια ομάδα εξεχόντων επιστημόνων ως επικεφαλής της διαδικασίας, εκμεταλλευόμενη τον ανθρώπινο πόνο. Η υπόσχεση παύσης της βασανιστικής σκέψης, είναι ιδιαίτερα δελεαστική για μια μερίδα ατόμων που είναι ευάλωτη και ανίκανη στη φάση στην οποία βρίσκεται να λάβει τη σωστή απόφαση. Με υπέρογκα ποσά υπόσχονται μια πιο ανάλαφρη καθημερινότητα, λησμονώντας πως αυτό που κάνει τον άνθρωπου ό,τι είναι σήμερα, είναι οι μνήμες και τα βιώματά του, οι λύπες και οι χαρές του, οι εμπειρίες του, επίπονες ή μη.
Ο ανθρώπινος νους είναι δαιδαλώδης και ακόμη και αν μπορούσαμε να διαγράψουμε κομμάτια της μνήμης, σίγουρα θα έμενε κάποιο συναισθηματικό υπόλειμμα και αυτό γιατί ο άνθρωπος είναι κάτι παραπάνω από μια μηχανή που μπορεί να συναρμολογεί ή να διαλύει ο εκάστοτε επιστήμονας.
