Χριστουγεννιάτικα έθιμα στην Ευρώπη
Τα Χριστούγεννα γιορτάζονται σε όλο τον Χριστιανικό κόσμο και περιβάλλονται από ιδιαίτερα χαρωπό κλίμα. Είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα γιορτάζονται με τον στολισμό χριστουγεννιάτικου δέντρου ή καραβιού, με παρασκευή γλυκών όπως τα μελομακάρονα και οι κουραμπιέδες, ενώ τα δώρα φέρνει ο Άγιος Βασίλης (στην πραγματικότητα ο Μέγας Βασίλειος), ο οποίος γιορτάζεται την Πρωτοχρονιά και φημίζεται για το φιλανθρωπικό του έργο, αν και συνήθως τα δώρα δίνονται ανήμερα των Χριστουγέννων. Κάθε τόπος μπορεί να έχει ξεχωριστά έθιμα. Ανακαλύπτοντας τα χριστουγεννιάτικα έθιμα στην Ευρώπη, μπορούμε να δούμε ότι υπάρχουν πολλοί ωραίοι τρόποι για να απολαύσει κανείς αυτήν την τόσο όμορφη γιορτή!
Μεσόγειος
Ιταλία
Στην Ιταλία, ο εορτασμός των Χριστουγέννων ξεκινάει 8 μέρες πριν από την ημέρα των Χριστουγέννων και διαρκεί μέχρι τα Θεοφάνεια. Τα παιδιά ξεχύνονται στους δρόμους ντυμένα βοσκοί και πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι παίζοντας τραγούδια με φλογέρα ή αυλό. Την παραμονή ξεκινά αυστηρή νηστεία η οποία σταματά ανήμερα των Χριστουγέννων. Το Χριστουγεννιάτικο γεύμα δεν περιλαμβάνει κρέας (ασυνήθιστο, αν σκεφτεί κανείς ότι στη Μάνη, την ιδιαίτερη πατρίδα μου, το χριστουγεννιάτικο γεύμα είναι χοιρινό με σέλινο), αλλά είναι το λεγόμενο Cenone, που περιλαμβάνει μακαρόνια, αντζούγιες, μπρόκολο, σαλάτα, φρούτα και γλυκά (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Ισπανία
Η Ισπανία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως προς τα χριστουγεννιάτικα έθιμα, καθώς υπάρχουν διαφορετικοί εορτασμοί ανά τις κοινότητες (Καταλανοί, Βάσκοι, Γαλίκιοι). Τα μεσάνυχτα των Χριστουγέννων οι Ισπανοί πηγαίνουν στην Ολονυχτία του Κόκορα, καθώς λέγεται ότι λάλησε ένας κόκορας όταν γεννήθηκε ο Χριστός. Μετά τη λειτουργία, οι Ισπανοί βγαίνουν έξω και τραγουδούν χριστουγεννιάτικα άσματα κρατώντας δαυλούς, κιθάρες και τύμπανα (πραγματικά, θα ήθελα να το ζήσω αυτό). Το χριστουγεννιάτικο δείπνο περιλαμβάνει γαλοπούλα με μανιτάρια τρούφες, ενώ στους Γαλικίους θαλασσινά (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Πορτογαλία
Στην Πορτογαλία, όπως και στην Ιταλία και την Ισπανία, τα παιδιά πρέπει να περιμένουν μέχρι την ημέρα των Θεοφανίων για να πάρουν τα δώρα τους. Δεν φέρνει δώρα μόνο ο Άγιος Βασίλης (Pai Natal στα Πορτογαλικά), αλλά και οι Τρεις Μάγοι. Την παραμονή, οι Πορτογάλοι αφήνουν στα παπούτσια καρότα ή άχυρα για τις καμήλες, τα οποία αντικαθίστανται την επομένη με ζαχαρωτά. Την ημέρα των Χριστουγέννων, οι Πορτογάλοι κάνουν τη λεγόμενη consoda, όπου αφήνουν χώρο και φαγητό για τους νεκρούς, ώστε να τους φέρουν τύχη για το νέο χρόνο, και το δείπνο τους συνήθως περιλαμβάνει ψάρια, γαλοπούλα με λαχανικά και λουκάνικα (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Δυτική και Κεντρική Ευρώπη
Γαλλία
Από τη Γαλλία προέρχεται η γνωστή λέξη «ρεβεγιὀν» (reveillon), που σημαίνει τη μεγάλη γιορτή που ακολουθεί μετά την ολονυχτία της παραμονής των Χριστουγέννων, με πολύ πλούσιο δείπνο. Ανάλογα με την περιοχή της Γαλλίας διαφέρει το κυρίως πιάτο: στο Παρίσι περιλαμβάνει στρείδια και foie gras, στην Αλσατία χήνες, στη Βουργουνδία γαλοπούλα με κάστανα, και σε γενικές γραμμές κρεατικά, φρούτα, κρασί, τούρτες και σαλάτες. Επίσης, οι Γάλλοι φτιάχνουν μια τούρτα για τους Τρεις Μάγους, όπου κρύβουν μέσα ένα φασόλι. Όποιος το βρει γίνεται ο βασιλιάς ή η βασίλισσα της ημέρας (δεν θυμίζει κάπως τη βασιλόπιτα;), ενώ μετά το δείπνο τα παιδιά αφήνουν τα παπούτσια τους για να τα γεμίσει ο Χριστός ή ο Άγιος Βασίλης δώρα (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Γερμανία
Στη Γερμανία, τα Χριστούγεννα ξεκινούν από τις 6 Δεκεμβρίου, την ημέρα του Αγίου Νικολάου, καθώς ο Άγιος Βασίλης για αυτούς είναι … ο Άγιος Νικόλαος. Μαζί με τον συνεργάτη του αφήνουν στα παπούτσια των παιδιών σοκολάτες, πορτοκάλια και καρύδια σε όσα παιδιά έκαναν καλές πράξεις και κλαδιά σε όσα ήταν άτακτα. Οι γονείς κλειδώνουν το δωμάτιο όπου στολίζουν το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο αποκαλύπτουν στα παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων. Μετά τον Εσπερινό, τα παιδιά ανοίγουν τα δώρα τους και οι γονείς τους αφηγούνται χριστουγεννιάτικες ιστορίες. Οι Γερμανοί έχουν μια ιδιαίτερη αγάπη στις δημιουργίες σχετικές με τα μπισκότα, ενώ γεμίζουν χήνες ή χοιρινά με εδέσματα όπως λουκάνικα, σαλάτες, ακόμα και ψωμί ή μπισκότα (περισσότερες πληροφορίες εδώ)! Παρόμοιες παραδόσεις εντοπίζονται στην Αυστρία και στην Ελβετία (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Βέλγιο
Στο Βέλγιο, ο Άγιος Βασίλης (Le Père Noël) και ο Άγιος Νικόλαος (Sinterklaas) εργάζονται μαζί, λόγω της ανάμειξης της γαλλικής και της ολλανδικής κουλτούρας. Το reveillon είναι πολύ σημαντικό γεύμα για τους Βέλγους, όπου τα θαλασσινά συνδυάζονται με το χοιρινό και τη γαλοπούλα. Φυσικά περιμένουν και αυτοί τα δώρα στις 6 Δεκεμβρίου και τα Χριστούγεννα, με τα παιδιά να αφήνουν τα παπούτσια τους τραγουδώντας ότι ελπίζουν πως ο καιρός δεν θα εμποδίσει τον Άγιο Βασίλη ή τον Άγιο Νικόλαο να έρθει, ενώ παρελαύνουν το πρωί των Χριστουγέννων τραγουδώντας. Λόγω της Ολλανδικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας του Βελγίου, ο Sinterklaas έχει έναν μυστηριώδη τρόπο να αφήνει δώρο: τα δώρα κρύβονται σε περίεργα μέρη ενώ έχουν ποιηματάκι για τον καθένα ξεχωριστά (περισσότερες πληροφορίες εδώ και εδώ).
Ουγγαρία
Στην Ουγγαρία, ο Άγιος Νικόλαος λέγεται St. Mikulás, ο οποίος δίνει σοκολάτες, βιβλία, μανταρίνια, καρύδια και παιχνίδια στα καλά παιδιά και κλαδιά στα «κακά» παιδιά ως προειδοποίηση. Πολλές φορές εμφανίζεται κάποιο πρόσωπο της οικογένειας ως Άγιος Νικόλαος και δίνει δωράκια σε όλα τα παιδιά. Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στολίζεται την παραμονή με το szaloncukor, σοκολατένιο γλυκό που τυλίγεται με χρυσά, ασημένια και κόκκινα χαρτάκια. Την ημέρα των Χριστουγέννων, οι Ούγγροι τρώνε ψαρόσουπες, τηγανητά ψάρια, γαλοπούλες, γεμιστά λάχανα και το beigli, παραδοσιακό γλυκό γεμιστό με παπαρουνόσπορο ή κάστανα (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Ανατολική Ευρώπη
Πολωνία
Στην Πολωνία υπάρχει πληθώρα χριστουγεννιάτικων παραδόσεων. Το δέντρο στολίζεται την παραμονή και παραμένει μέχρι τις 6 Ιανουαρίου ή την 2η Φεβρουαρίου. Το δείπνο της παραμονής των Χριστουγέννων δεν περιλαμβάνει κρέας, αλλά πολλά λαχανικά και σούπες. Στη συνέχεια μοιράζεται το oplatek, ψωμί με υφή γκοφρέτας, στην οικογένεια και αυτό θεωρείται ιερή οικογενειακή στιγμή, ενώ έπειτα, η οικογένεια πηγαίνει στην ολονυχτία. Η Πολωνία φημίζεται για την τεράστια συλλογή από κάλαντα και οι φάτνες στην Κρακοβία είναι εξαιρετικές (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Λιθουανία
Στη Λιθουανία, η παραμονή των Χριστουγέννων γιορτάζεται πιο έντονα σε σχέση με τα Χριστούγεννα καθαυτά, με ένα γεύμα χορτοφαγικό που περιλαμβάνει 12 πιάτα. Πρώτα μοιράζεται το ιερό ψωμί, το οποίο πρέπει πρώτα να φαγωθεί ολόκληρο πριν προχωρήσουν οι συνδαιτυμόνες στα υπόλοιπα φαγητά. Στη συνέχεια, ο Άγιος Νικόλαος δίνει δώρα στα παιδιά, ενώ την ημέρα των Θεοφανίων γίνεται παρέλαση με τις φιγούρες των Τριών Μάγων, όπου και γράφονται τα αρχικά τους (περισσότερες λεπτομέρειες εδώ).
Λετονία
Στη Λετονία, η γιορτή των Χριστουγέννων συνδέεται έντονα με το παγανιστικό παρελθόν της. Λέγεται πως το Χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίζεται στη Ρίγα έχει παράδοση περίπου 500 ετών! Τα παιδιά μαθαίνουν τραγούδια ή να παίζουν μουσικά όργανα, ώστε να προσελκύσουν τα δώρα από τον Άγιο Νικόλαο και τους συνεργάτες του. Εν αντιθέσει με τους Λιθουανούς γείτονές τους, το δείπνο περιλαμβάνει όχι μόνο λαχανικά, αλλά και λουκάνικα (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Εσθονία
Στην Εσθονία παρατηρείται ανάμειξη των παγανιστικών με τις χριστιανικές παραδόσεις. Την παραμονή των Χριστουγέννων συνηθίζεται οι Εσθονοί να κάνουν μπάνιο σε σάουνα. Τα γεύματα είναι πλούσια, σημαίνοντας πλούτο και για τον επόμενο χρόνο, με πολλά κρεατικά. Η παραμονή των Χριστουγέννων είναι η ημέρα όπου ξεκινά η «Χριστουγεννιάτικη Ειρήνη», παράδοση 350 ετών (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Τσεχία
Στη Τσεχία υπάρχουν πολλές προλήψεις, για παράδειγμα ότι το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι πρέπει να ετοιμάζεται για ζυγό αριθμό καλεσμένων, καθώς ο μονός αριθμός θεωρείται κακοτυχία, από τις οποίες πολλές δεν τηρούνται πλέον. Το Χριστουγεννιάτικο γεύμα περιλαμβάνει σκόρδο, μέλι, καρπούς, κριθάρι, σιτάρι, παπαρουνόσπορο, φασόλια, μήλα και το ψωμί vánočka. Πολλά στοιχεία θεωρείται ότι προβλέπουν την τύχη του σπιτικού, το γάμο και την ευημερία (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Σλοβακία
Στη Σλοβακία τα δώρα δίνονται ήδη από την Παραμονή των Χριστουγέννων, αλλά η νηστεία είναι ιδιαίτερα αυστηρή. Το δείπνο αποτελείται κυρίως από σούπες και λαχανικά, ενώ μοιράζεται ψωμί, το οποίο αγιάζεται με νερό, συμβολίζοντας την αγάπη μεταξύ των μελών της οικογένειας. Επίσης, λόγω της δύσκολης οικονομικής κατάστασης που επικρατούσε στη Σλοβακία, συνηθίζεται να αφήνουν ένα επιπλέον πιάτο για όποιον ξένο έρθει. Την ημέρα των Χριστουγέννων συνηθίζεται να πηγαίνει η οικογένεια επίσκεψη στους παππούδες, και το δείπνο περιλαμβάνει χήνες και χοιρινό (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Σλοβενία
Στη Σλοβενία την ημέρα του Αγίου Νικολάου ετοιμάζεται ένα ειδικό ψωμί (portnjak), το οποίο καλύπτεται με ύφασμα για να φαγωθεί στις 6 Γενάρη, οπότε και μοιράζεται στα παιδιά. Στο σπίτι ορίζεται μία γωνία όπου θα μπει η φάτνη. Εκεί συγκεντρώνεται και προσεύχεται η οικογένεια την παραμονή των Χριστουγέννων, ενώ το σπίτι αγιάζεται με νερό. Τα στολίδια είναι συνήθως από ψωμί ή ξύλο (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Κροατία
Σημαντική ημέρα για την προετοιμασία των γιορτών δεν είναι μόνο εκείνη του Αγίου Νικολάου, αλλά και της Αγίας Λουκίας στις 13 Δεκεμβρίου, όπου παίρνουν ένα μικρό μπολ με χώμα και σπόρους σιταριού, οι οποίοι αναμένεται να καρποφορήσουν μέχρι τα Χριστούγεννα. Στη συνέχεια αυτό τίθεται ως διακόσμηση κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, συμβολίζοντας το «νέο ψωμί» του έτους. Όταν τελειώσει η Χριστουγεννιάτικη περίοδος, το σιτάρι δίνεται στα πουλιά. Όσοι θέλουν να δώσουν στο σιτάρι την ευκαιρία να μεγαλώσει, μπορούν να ξεκινήσουν τη σπορά του από την ημέρα της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου). Τα σπίτια στολίζονται με άχυρο, ώστε να εξασφαλιστεί η γονιμότητα των ζώων (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Σκανδιναβία
Δανία
Και όμως η Δανία συμπεριλαμβάνεται στην Σκανδιναβία μαζί με τη Σουηδία, τη Νορβηγία, τη Φινλανδία και την Ισλανδία! Τα παιδιά περιμένουν με ιδιαίτερη χαρά τα Χριστούγεννα, καθώς τους δίνονται μικρά δωράκια κάθε μέρα, με τα οποία μετρούν αντίστροφα μέχρι την ημέρα των Χριστουγέννων. Το Χριστουγεννιάτικο δείπνο περιλαμβάνει πάπια ή χοιρινό γεμισμένο με μήλα και δαμάσκηνα, ενώ θεωρείται πως μόνο με κεριά βιώνει κανείς το πνεύμα των Χριστουγέννων. Στη συνέχεια τα παιδιά χορεύουν γύρω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο όπου και το καθένα παίρνει το δώρο του. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η παράδοση των Χριστουγεννιάτικων σφραγίδων (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Σουηδία
Στη Σουηδία, τα Χριστούγεννα ήδη ξεκινάνε από τη γιορτή της Αγίας Λουκίας, όπου τα κορίτσια ντύνονται με άσπρες ρόμπες και κόκκινες κορδέλες προς τιμή της Αγίας. Δύο ημέρες πριν τα Χριστούγεννα στολίζεται το Χριστουγεννιάτικο δέντρο και την παραμονή η μητέρα ανάβει τα κεριά. Το καπνιστό χοιρινό και τα ψάρια αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του Χριστουγεννιάτικου δείπνου, ενώ σε χυλό από ρύζι βάζουν μέσα αμύγδαλο, που όποιος το βρει λέγεται ότι θα παντρευτεί την επόμενη χρονιά (περισσότερες πληροφορίες εδώ). Παρόμοιες παραδόσεις παρατηρούνται στη Νορβηγία.
Φινλανδία
Η Φινλανδία θεωρείται η χώρα του Αγίου Νικολάου, οπότε είναι λογικό τα Χριστούγεννα να γιορτάζονται με ιδιαίτερη φροντίδα. Λόγω της σκοτεινιάς που επικρατεί το χειμώνα, τα χριστουγεννιάτικα φώτα γίνονται ακόμα πιο έντονα. Τα δώρα δίνονται την παραμονή των Χριστουγέννων, ενώ το glӧgi, ζεστό κόκκινο κρασί αναμεμειγμένο με μπαχαρικά και κόκκινο χυμό, και το μπάνιο στη σάουνα είναι παραδόσεις που τηρούνται απαρέγκλιτα. Το Χριστουγεννιάτικο δείπνο περιλαμβάνει χοιρινό, ψάρια, σαλάτες και φαγητά στο φούρνο (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Ηνωμένο Βασίλειο
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Χριστουγεννιάτικο δείπνο δεν γίνεται ακριβώς μετά την ολονυχτία, αλλά το μεσημέρι της ημέρας των Χριστουγέννων. Το κυρίως πιάτο είναι η γαλοπούλα ή η χήνα, με διάφορα συνοδευτικά όπως λουκάνικα τυλιγμένα με μπέικον, λαχανικά, σάλτσες και κάστανα. Σε κάθε πιάτο διανέμονται τα λεγόμενα Christmas crackers, τα οποία ανοίγουν όταν κάποιος τραβήξει τις άκρες τους και περιέχουν πολλά δώρα (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Ιρλανδία
Η Ιρλανδία είναι γεμάτη ενδιαφέρουσες παραδόσεις. Την Παραμονή των Χριστουγέννων, οι Ιρλανδοί βάζουν κεριά στα παράθυρα για να καθοδηγήσουν τη Μαρία και τον Ιωσήφ στο δρόμο τους, ενώ ήταν χρήσιμα και για τους ιερείς, καθώς παλιά οι εκκλησιαστικές λειτουργίες απαγορεύονταν. Το Χριστουγεννιάτικο δείπνο περιέχει ψωμί γεμισμένο με σταφίδες και καρύδια, ενώ αφήνουν την πόρτα ανοιχτή για τους ταξιδιώτες. Τα στεφάνια από ίληκα είναι χαρακτηριστικά των ιρλανδικών Χριστουγέννων, και δεν αφαιρούνται πριν από τις 6 Γενάρη (περισσότερες πληροφορίες εδώ).
Όπως φαίνεται από τα παραδείγματα των προαναφερθέντων χωρών, στην Ευρώπη υπάρχει τεράστια ποικιλία εθίμων ανά τις περιοχές. Σας ευχόμαστε ολόψυχα καλές γιορτές!
[…] Για να μάθεις χριστουγεννιάτικα ήθη και έθιμα από όλη την Ευρώπη, διάβασε του άρθρο του citycampus.gr εδώ! […]
Comments are closed.