Προβιοτικά: Τα φιλικά βακτήρια και όσα πρέπει να γνωρίζουμε
της Ιουλίας Πρίγκου
Τι είναι τα προβιοτικά;
Η λέξη προβιοτικά προέρχεται από τη λέξη pro που σημαίνει για και τη λέξη biotic που σημαίνει βιοτικός-ζωή. Τα προβιοτικά είναι μικροοργανισμοί με ευεργετικές ιδιότητες για
τον ανθρώπινο οργανισμό και ειδικά για το πεπτικό σύστημα. Ο διεθνώς εγκεκριμένος ορισμός των προβιοτικών είναι: ζώντες μικροοργανισμοί που όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, παρέχουν όφελος στην υγεία του ξενιστή.
Ο γαστρεντερικός μας σωλήνας φιλοξενεί πάνω από 100 τρισεκατομμύρια φιλικά βακτήρια, τα οποία βοηθούν στην πέψη, ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και καταναλώνουν τα «κακά» βακτήρια. Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί που συμβάλλουν στη διαταραχή του εντέρου.
Ποια είναι η δράση των προβιοτικών;
Μία από τις κυριότερες δράσεις τους αφορά τον ανταγωνισμό των παθογόνων 
μικροοργανισμών ως προς την εγκατάστασή τους στο έντερο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ενισχύουν τη δράση των καλών βακτηρίων. Επιπλέον, παράγουν αντιβακτηριδιακές ουσίες, βελτιώνουν τον εντερικό φραγμό αλλά και την απόκριση του εντέρου έναντι των ιών. Επιπρόσθετα, συμβάλλουν στη μείωση του pΗ του εντέρου με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα δυσμενές περιβάλλον για την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων.
Η εντερική μας μικροχλωρίδα
Ο γαστρεντερικός σωλήνας του ανθρώπου αποικείται από διάφορα μικρόβια τα οποία διαμορφώνουν την εντερική μας χλωρίδα. Η εντερική χλωρίδα συμμετέχει σε διαδικασίες όπως η απορρόφηση βιταμινών, μεταλλικών στοιχείων και θρεπτικών συστατικών. Ακόμα, παίζει ρόλο και στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα εντερικά μικρόβια αλλάζουν και εξελίσσονται κατά τη διάρκεια της ζωής μας, εξαρτώμενα από ποικίλους παράγοντες. Όταν η εντερική μικροχλωρίδα είναι υγιής, αντιστέκεται σε διαταραχές που οφείλονται σε έκθεση του οργανισμού σε κακές διατροφικές επιλογές, περιβαλλοντικό στρες, ή στη χορήγηση φαρμάκων. Τα προβιοτικά, με τη σειρά τους, συμβάλλουν στη διατήρηση της ορθής λειτουργίας της εντερικής μικροχλωρίδας, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα και προστατεύοντας τον οργανισμό από την ανάπτυξη διαφόρων ασθενειών.
Προβιοτικά από τρόφιμα ή συμπληρώματα;
Η καλύτερη πηγή προβιοτικών είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα ιδίως τα μη παστεριωμένα (π.χ το παραδοσιακό πρόβειο γιαούρτι με πέτσα). Υπάρχουν κι άλλα με 
ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση όπως το κεφίρ και το ξινόγαλο. Επίσης, προβιοτικά εντοπίζονται στο τουρσί και στο ψωμί με προζύμι.
Από την άλλη πλευρά, τα συμπληρώματα διαθέτουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις προβιοτικών και συχνά ποικιλία αυτών. Τα συμπληρώματα όμως εξυπηρετούν διαφορετικές ανάγκες. Συχνά, γίνεται χρήση τους για θεραπευτικούς σκοπούς σε διάφορες ασθένειες με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα αλλά και σε θεραπευτικές αγωγές για τη διατήρηση της υγείας του εντέρου.
Είδη προβιοτικών
Τα είδη των προβιοτικών ποικίλλουν. Από τα κύρια είδη είναι ο:
- Lactobacillus plantarum ο οποίος παράγει γαλακτικό οξύ, αναστέλλει την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών ενώ προστατεύει από καταστάσεις μετεωρισμού.
- Lactobacillus casei σε περιπτώσεις εντερικών μολύνσεων καθώς και για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Lactobacillus bifidus κατάλληλος για αντιμετώπιση διαρροιών από αντιβιοτικά και του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου. Αυξάνει την οξύτητα και δημιουργεί αφιλόξενο περιβάλλον για παθογόνα βακτήρια.
- Lactobacillus acidophilus βοηθά στον έλεγχο των κολικών, της διάρροιας των βρεφών, ενισχύει το ανοσοποιητικό και μειώνει την ανάπτυξη του μύκητα Candida albicans.
- Lactobacillus bulgaricus συμβάλλει στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και της διάρροιας.
- Βacillus longum συμβάλλει στην απομάκρυνση των νιτρωδών (ισχυρά καρκινογόνες ουσίες).
Αντιμετώπιση καταστάσεων με προβιοτικά
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες ενδείξεις, τα προβιοτικά είναι σημαντικά για την πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση διαρροιών που προκαλούνται κυρίως από αντιβίωση. Βοηθούν και σε ένα πλήθος άλλων παθήσεων του πεπτικού συστήματος όπως: δυσανεξία στη λακτόζη, δυσκοιλιότητα, νεκρωτική εντεροκολίτιδα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου. Τέλος, τα προβιοτικά κατέχουν εξέχοντα ρόλο στην πρόληψη και θεραπεία μυκητιάσεων του γυναικείου κόλπου, γυναικολογικών λοιμώξεων αλλά και ουρολογικών.
