Συνέντευξη στον κόσμο των κόμικς
Της Ελένης Τατάκη
Πότε ασπρόμαυρος και πότε πολύχρωμος, μα πάντα μαγικός και συναρπαστικός, ο κόσμος των κόμικς έχει όσα χρειάζεται ώστε να χαθείς μέσα του. Όσοι ασχολούνται με το αντικείμενο, είτε από την πλευρά του δημιουργού είτε του αναγνώστη, το γνωρίζουν ήδη, όπως και γνωρίζουν ότι τα κόμικς δεν απευθύνονται μόνο σε παιδιά- κάτι που αποτελεί κοινή παρανόηση των μεγαλύτερων ηλικιών. Ιστορίες που κινούνται μέσα σε φανταστικά κυρίως σύμπαντα, με καλοδουλεμένους χαρακτήρες, δράση, μυστήριο αλλά και χιούμορ: μια εύκολη διέξοδος από την δική μας πραγματικότητα, που μερικές φορές είναι αναγκαία για τον καθένα. Ποιοι βρίσκονται όμως πίσω από τις εικονογραφημένες σελίδες και τι έχει συμβεί μέχρι να φτάσει ένα κόμικ στα χέρια μας;
Μαζί μου έχω σήμερα την Έλενα Γώγου και το Διονύση Φάκο, δύο νέους εκκολαπτόμενους comic artists, οι οποίοι θα μας πουν παραπάνω για το θέμα και θα μας φωτίσουν, μέσα από τις εμπειρίες τους, τον φανταστικό κόσμο των κόμικς.
Η Έλενα και ο Διονύσης έχουν γεννηθεί, μεγαλώσει και παραμένουν στην Πάτρα. Μοιράζονται φυσικά την ίδια αγάπη για τη ζωγραφική, με την οποία να ασχολούνται από μικρή ηλικία, για να φτάσουν σήμερα να δημιουργούν δικά τους έργα, ο καθένας με το απόλυτα προσωπικό του στυλ.
Παιδιά καλησπέρα! Χαίρομαι πολύ που δεχτήκατε να παραχωρήσετε αυτή τη συνέντευξη στο citycampus. Ας ξεκινήσουμε με τα τετριμμένα, πείτε μου πρώτα λίγα λόγια για εσάς. Ποιοι είναι ο Διονύσης και η Έλενα, εκτός από comic artists;
Δ.Φ: Καλησπέρα. Είμαι ο Διονύσης. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Πάτρα. Σπούδασα στην Σχολή Καλών Τεχνών της Φλώρινας και πλέον εργάζομαι σαν καθηγητής εικαστικών σε δημοτικό σχολείο.
Ε.Γ: Γειά! Είμαι η Έλενα. Σπουδάζω στο τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών στην Πάτρα και στον ελεύθερο χρόνο μου ζωγραφίζω κόμικς. Μερικές δουλειές μου είναι ένα τρίτευχο αυτόεκδιδόμενο κόμικ με τίτλο “Undead”, ένα webcomic με τίτλο “Bloodfest” και μια ολιγοσέλιδη συμμετοχή στο άλμπουμ «Χρονικά του Δρακοφοίνικα: Νηφάλιος Νάνος».
Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τη ζωγραφική και πώς μπήκε το κόμικ στη ζωή σας;
Δ.Φ: Θα ακουστεί κλισέ αλλά απο τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήμουν με ενα μολύβι στο χέρι. Ανέκαθεν ζωγράφιζα και σταδιακά αποφάσισα να το κάνω επάγγελμα. Κόμικς διάβαζα απο μικρή ηλικία. Στο δημοτικό. Μια μέρα πήγα στο περίπτερο και είδα στο stand κόμικς. Πήρα να διαβάσω απο περιέργεια ενα και αμέσως ερωτεύτηκα.
Ε.Γ: Η ζωγραφική και τα κόμικς πάντα μου κινούσαν το ενδιαφέρον. Όταν ήμουν μικρή διάβαζα W.I.T.C.H. και ζωγράφιζα κόμικς με τους αγαπημένους μου ήρωες από ταινίες, βιβλία κ.τ.λ., αργότερα άρχισα να διαβάζω Marvel και αγάπησα τους X-Men και ακόμη πιο μετά ανακάλυψα ότι μπορώ να διαβάσω εκατοντάδες webcomics στο ίντερνετ. Αυτό που με έπεισε να ασχοληθώ πιο σοβαρά με τα κόμικς, όμως, ήταν η πρώτη συμμετοχή μου στις αυτοεκδόσεις του Comicdom.
Πώς έχουν εξελιχθεί ο τρόπος που σχεδιάζετε και τα θέματα με τα οποία ασχολείστε από τη στιγμή που ξεκινήσατε;
Δ.Φ: Αν εννοείς το τεχνικό ζήτημα για μένα δεν έχει αλλάξει κάτι. Είμαι παραδοσιακός. Μολύβι, πενάκι και χαρτί. Δεν είμαι φίλος του ψηφιακού. Η τεχνική μου φυσικά έχει αλλάξει. Έπαιξαν ρόλο οι σπουδές μου βέβαια. Η Καλών Τεχνών μπορεί να μην έχει τμήμα κόμικς αλλα μαθαίνοντας ελεύθερο σχέδιο γίνεσαι καλύτερος σε οτι έχει να κάνει με σκίτσο.
Ε.Γ: Η τεχνοτροπία μου συνεχώς αλλάζει καθώς συνεχώς μαθαίνω καινούρια πράγματα. Επίσης επηρεάζεται αρκετά από τα ενδιαφέροντα μου και τους καλλιτέχνες που θαυμάζω κάθε περίοδο. Η θεματολογία μου, από την άλλη, νομίζω παραμένει ίδια. Δράση, φαντασία και ρόμανς!
Πότε και πώς αποφασίσατε να φτιάξετε το πρώτο σας κόμικ; Ποια είναι η υπόθεσή του;
Δ.Φ: Το “London” σαν ιδέα μου ήρθε τελείως ξαφνικά. Είμαι φαν των κλασσικών ασπρόμαυρων ταινιών τρόμου. Ένα βράδυ έφαγα φλασιά και άρχισα να το αναπτύσσω σιγά σιγά στο μυαλό μου. Αρχικά το ξεκίνησα σαν εξάσκηση αλλά εξελίχθηκε σε κάτι περισσότερο οπότε είπα να το κυνηγήσω και για έκδοση. Αν όλα πάνε καλά θα είναι ιστορία σε 3 μέρη.
Ε.Γ: Το πρώτο μου ολοκληρωμένο κόμικ είναι το “Undead”. Ξεκίνησα να δουλεύω την ιστορία το 2014. Το έγραψα, το σχεδίασα, το τύπωσα και το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε αισίως στις αυτοεκδόσεις του Comicdom το 2015. Πριν δύο εβδομάδες κυκλοφόρησε το τρίτο και τελευταίο τεύχος! Η υπόθεση στην αρχή ήταν απλή: ζόμπι επιτίθενται στην Πάτρα! Στην πορεία όμως πήρε μια… φανταστική τροπή. Δεν θα σας τίποτα άλλο σε περίπτωση που θέλετε να το διαβάσετε!
Με ποιον τρόπο προωθείτε τη δουλειά σας;
Δ.Φ: Ίντερνετ. Είναι ο πλέον κατάλληλος τρόπος στην εποχή μας. Υπάρχουν σχετικά σαιτ που ασχολούνται με την προώθηση της τέχνης γενικότερα. Φυσικά μια σελίδα στο Facebook βοηθάει επίσης. Προσωπικά στάθηκα τυχερός γιατί έχω εκδότη ο οποίος αναλαμβάνει τα παραδοσιακά μέσα. Εφημερίδες, παρουσιάσεις, συνεντεύξεις σε περιοδικά κλπ. Είναι πιό άμεσο σε τοπικό επίπεδο.
Ε.Γ: Μέσω των social media και σε comic conventions.
Γνωρίζω ότι κατά καιρούς συμμετέχετε σε διάφορα φεστιβάλ κόμικς, όπως π.χ. στο πρόσφατο ComicDom που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα. Ποιες οι εμπειρίες σας από εκεί;
Δ.Φ: Προσωπικά τον τελευταίο χρόνο συμμετείχα σαν καλλιτέχνης στα φεστιβάλ αυτά. Είναι πολύ ωραία αν και κουραστική εμπειρία. Παρουσιάζεις το κόμικ σου σε κοινό που ασχολείται αποκλειστικά με αυτό. Φυσικά γνωρίζεις καλλιτέχνες που θαυμάζεις από το ίντερνετ αλλά δεν είχες την ευκαιρία να δεις από κοντά. Ανταλλάσετε υλικό, κανονίζετε πιθανές συνεργασίες, αλληλοπροωθείστε κλπ. Σίγουρα βοηθάει στην προώθηση της δουλειάς διότι τα φεστιβάλ αυτά είναι αφιερωμένα σχεδόν αποκλειστικά στα κόμικς, αλλά και την ποπ κουλτούρα γενικότερα.
Ε.Γ: Νομίζω ότι το Comicdom είναι ιδανικό για νέους καλλιτέχνες γιατί μπορείς να προωθήσεις τη δουλειά σου και να γνωρίσεις άλλους Έλληνες καλλιτέχνες, επαγγελματίες και μη. Ειδικά αν μένεις σε κάποια μικρή πόλη όπου δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για κόμικς είναι καλό να συμμετέχεις σε τέτοια φεστιβάλ.
Υπάρχει τρόπος στην Ελλάδα του σήμερα να ασχοληθεί κανείς επαγγελματικά αποκλειστικά με τα κόμικς; Τι προκλήσεις έχετε να αντιμετωπίσετε;
Δ.Φ: Και ναι και οχι. Μπορείς να ασχοληθείς επαγγελματικά με το κόμικ στην Ελλάδα αλλα θα πρέπει να συνεργάζεσαι με εταιρεία του εξωτερικού. Το καλό με το κόμικ είναι οτι μπορείς να μένεις οπουδήποτε στον πλανήτη και να εργάζεσαι σε όποια εταιρεία θες. Η συνεργασία γίνεται μέσω ίντερνετ. Μπορέις πχ να μένεις Πάτρα και να δουλεύεις για εταιρεία του Καναδά. Δεν υπάρχουν αντίστοιχες εταιρείες στην Ελλάδα όμως. Μόνο σαν χόμπι μπορείς να το κανεις διαφορετικά.
Ε.Γ: Είμαι ερασιτέχνης, οπότε δεν έχω προσωπική εμπειρία. Ωστόσο υπάρχουν όντως αρκετοί Έλληνες καλλιτέχνες που μένουν στην Ελλάδα αλλά δουλεύουν για εταιρείες του εξωτερικού.
Ποια τα συναισθήματα σας κατά τη διάρκεια δημιουργίας και μετά την ολοκλήρωση ενός κόμικ;
Δ.Φ: Άγχος, απογοήτευση, τάσεις αυτοκτονίας, χαρά κλπ. Η φάση της δημιουργίας είναι κουραστική και αγχωτική για μένα. Η ολοκλήρωση είναι κάτι μαγικό. Δημιουργείς κάτι δικό σου. Είναι ένα κομμάτι του εαυτού σου. Μετά βέβαια έρχεται η ώρα να εκτεθείς στο κοινό. Μεγάλο βάσανο αυτό.
Ε.Γ: Νομίζω πως όσο είσαι ερασιτέχνης και ζωγραφίζεις ό,τι σου αρέσει, η όλη διαδικασία είναι αρκετά διασκεδαστική. Καμία φορά υπάρχει μονοτονία και άγχος. Αλλά η ικανοποίηση είναι τεράστια όταν ο κόσμος απολαμβάνει το δημιούργημά σου.
Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσης για τους χαρακτήρες ή/και τις ιστορίες σας γενικά;
Δ.Φ: Για μένα είναι τα πάντα. Οτιδήποτε μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης. Ειδικότερα μπορώ να πω τα χόμπι μου. Τα βιβλία, οι ταινίες, τα βιντεοπαιχνίδια και φυσικά τα κόμικς που διαβάζω με επηρεάζουν. Για το London συγκεκριμένα είναι οι παλιές ταινίες τρόμου της Universal και η κλασσική λογοτεχνία τρόμου. Δράκουλας, Φρανκενσταιν κλπ.
Ε.Γ: Ταινίες, σειρές, βιβλία, παιχνίδια, κόμικς, ιστορίες και χαρακτήρες που θα ήθελα να δω μέσα σε όλα αυτά αλλά σπανίζουν. Και φυσικά οι απλοί άνθρωποι που βλέπω γύρω μου.
Πόσο εύκολο είναι να συνεργαστείτε μ’ έναν σεναριογράφο ώστε να αποτυπωθούν οι χαρακτήρες όπως τους φαντάζεται εκείνος χωρίς να αλλάξετε το προσωπικό σας στυλ;
Δ.Φ: Προσωπικά δεν μου έχει τύχει. Το σενάριο το γράφω εγώ οπότε είναι πιο εύκολο. Απο εμπειρίες φίλων ξέρω οτι δεν είναι δύσκολο. Υπάρχει ελευθερία και κατανόηση απο τις 2 πλευρές. Υπάρχουν σεναριογράφοι που αφήνουν τον σχεδιαστή τελείως ελεύθερο. Ο καθένας έχει τον τρόπο του.
Ε.Γ: Όσες φορές έχει χρειαστεί να συνεργαστώ με έναν σεναριογράφο δεν είχα πρόβλημα. Αν υπάρχει επικοινωνία και συνέπεια είναι όλα μια χαρά! Μου αρέσει όμως να έχω ελευθερία στον σχεδιασμό των χαρακτήρων και της ιστορίας, γι’ αυτό μερικές φορές προτιμώ να γράφω εγώ το σενάριο.
Τι έχετε να πείτε σε αυτούς που συγκαταλέγουν τα κόμικς στα «παιδικά» αναγνώσματα;
Δ.Φ: Θα τους έλεγα να διαβάσουν το κόμικ μου. Μπορεί αρχικά να ξεκίνησαν σαν παιδικά αναγνώσματα αλλα πλεόν υπάρχουν κόμικς για όλες τις ηλικίες και τα γούστα. Υπάρχουν κόμικς τρόμου, ρομαντικά, πολιτικά, φαντασίας κλπ. Οπως ακριβώς συμβαίνει με τις ταινίες, τα βιβλία, τα παιχνίδια κοκ.
Ε.Γ: Αυτοί χάνουν!
Τι στοιχεία θεωρείτε ότι πρέπει να διαθέτει ένα κόμικ για να θεωρείται καλό;
Δ.Φ: Καλό σενάριο και έναν σχεδιαστή που να μπορεί να εικονογραφήσει. Το σχέδιο δεν χρειάζεται να είναι εντυπωσιακό η λεπτομερές αρκεί να μπορεί να διηγηθεί σωστά την ιστορία. Το λεγόμενο storytelling. Όσο εντυπωσιακά σκίτσα και να κάνεις, αν δεν μπορείς να αποδώσεις σωστά το σενάριο και ο αναγνώστης δεν μπορεί να καταλάβει τι βλέπει, έχεις χάσει το παιχνίδι. Ιδανικά μιλώντας θα πρέπει ο αναγνώστης να καταλαβαίνει τι συμβαίνει στην κάθε σελίδα χωρίς να χρειαστεί καν να διαβάσει τα λόγια.
Ε.Γ: Συμφωνώ με τον Διονύση. Επίσης πιστεύω ότι είναι σημαντικό να ταιριάζει το στυλ του σχεδιαστή με το ύφος της ιστορίας. Σε άλλες ιστορίες ταιριάζει ο ρεαλισμός και σε άλλες ένα πιο απλό και αφαιρετικό στυλ.
Σε περίπτωση που θέλετε να πάρετε μια γεύση της δουλειάς του Διονύση και της Έλενας και μένετε στη Θεσσαλονίκη, θα έχετε την ευκαιρία να τους γνωρίσετε στο Thessaloniki Comic Convention, που θα πραγματοποιηθεί 5-7 Μαΐου 2017 (Λιμάνι Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Γ’). Μπορείτε επίσης να επισκεφτείτε τις σελίδες τους στο facebook:
Διονύσης Φάκος:
https://www.facebook.com/search/str/comic+art+by+dennis+fakos/keywords_top
Έλενα Γώγου:
https://www.facebook.com/EGartsandstuff/?ref=br_rs