στυλ ηγεσίας

Στυλ Ηγεσίας: Πώς να βρεις το δικό σου

της Όλγας Κέφη

Η ηγεσία είναι μια διαδικασία παρακίνησης άλλων να εργαστούν ομαδικά για να επιτύχουν κάποιους κοινούς στόχους. H ηγετική ικανότητα μπορεί να προσεγγιστεί με διαφορετικούς τρόπους από τον κάθε άνθρωπο. Πράγματι, κάποιοι γεννιούνται ηγέτες, αλλά ο καθένας μπορεί να αναπτύξει την συγκεκριμένη δεξιότητα, παρατηρώντας τον τρόπο που η συμπεριφορά του επηρεάζει τους γύρω του. Οι πιο αποτελεσματικοί ηγέτες έχουν αυτογνωσία. Είναι σε θέση να κατανοούν τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία τους και να υιοθετούν το στυλ ηγεσίας που ταιριάζει καλύτερα σε αυτούς και την ομάδα τους.

Ο όρος “στυλ ηγεσίας” (leadership style) χρησιμοποιείται για πρώτη φορά από τον Γερμανοαμερικανό ψυχολόγο, Kurt Lewin, ο οποίος στην έρευνα του, κατονόμασε τρεις βασικές προσεγγίσεις της ηγεσίας. Από το 1933 έως και σήμερα έχουν αναγνωριστεί παραπάνω από 3 στυλ ηγεσίας από διάφορους ερευνητές του πεδίου. Ποιοι είναι όμως οι 5 βασικότεροι τύπου που εντοπίζονται;

Επιβλητικό στυλ ηγεσίας (Authoritarian/Commanding)

Ένας ηγέτης που υιοθετεί τη συγκεκριμένη προσέγγιση, παίρνει αποφάσεις χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις σκέψεις και τις απόψεις της ομάδας του. Παρέχει ξεκάθαρες οδηγίες και έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις, τις οποίες οι συνεργάτες πρέπει ακολουθήσουν. Παρόλο που αφήνει λίγα περιθώρια για δημιουργικότητα μέσα στην ομάδα, είναι αποτελεσματική σε πιεστικές καταστάσεις όπου πρέπει να παρθεί γρήγορα μία απόφαση. Σε άλλες καταστάσεις όμως μπορεί να δημιουργήσει ένα στρεσογόνο, μη παραγωγικό περιβάλλον και να αποξενώσει τον ‘leader’ από τα μέλη της υπόλοιπης ομάδας.

Δημοκρατικό στυλ ηγεσίας (Participative/Democratic)

Εδώ, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στις γνώσεις, τις απόψεις και την πολυμορφία της ομάδας. Τα μέλη εμπλέκονται ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, με τον τελευταίο λόγο όμως να ανήκει στον leader. Η προσέγγιση αυτή ενισχύει το πνεύμα της ομαδικότητας και δημιουργεί μία αίσθηση αφοσίωσης στην ομάδα. Βέβαια, σε έκτακτες καταστάσεις, οι δημοκρατικοί ηγέτες μπορεί να παραπαίουν καθώς το στυλ λήψης αποφάσεων τους μπορεί να είναι πολύ χρονοβόρο.

Μη-παρεμβατικό στυλ ηγεσίας (Delegative/Laissez-Faire)

Ο όρος γαλλικός Laissez-Faire σημαίνει κατά λέξη “άστους να κάνουν”. O ηγέτης με το συγκεκριμένο στυλ δεν παρέχει κατευθυντήριες γραμμές στην ομάδα του, αλλά την αφήνει να δράσει αυτοβούλως. Θα παρέχει φυσικά στην ομάδα τα απαραίτητα μέσα και εργαλεία για την επίτευξη των project, αλλά δεν θα παρέμβει στη διαδικασία. Ένα τέτοιο στυλ είναι κατάλληλο για ομάδες που αποτελούνται από πολύ έμπειρα μέλη. Μπορεί να οδηγήσει σε μια ενδυναμωμένη ομάδα, αλλά μπορεί επίσης να περιορίσει την ανάπτυξή τους και να φέρει μη ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Ενθαρρυντικό (Motivational/Coaching)

Ίσως το πιο ωφέλιμο και αποτελεσματικό στυλ από τα πέντε. Ο ηγέτης/leader καθοδηγεί τα μέλη της ομάδας, ώστε να αποδώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αυτό επιτυγχάνεται αναγνωρίζοντας τις αδυναμίες και τις ικανότητες του κάθε μέλους ξεχωριστά και δίνοντας συνεχώς feedback. Έτσι δημιουργείται ένα δημιουργικό περιβάλλον, με ξεκάθαρους στόχους για την ομάδα. Στα μειονεκτήματα του, το συγκεκριμένο στυλ έχει υψηλή απαίτηση σε χρόνο. Αυτό το καθιστά δύσκολο να εφαρμοστεί σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν αυστηρές προθεσμίες.

Pacesetter

Σε αντίθεση με το ενθαρρυντικό στυλ, ο ηγέτης εδώ επικεντρώνεται περισσότερο στο αποτέλεσμα και στην επίτευξη υψηλών στόχων, παρά στην προσωπική ανάπτυξη των μελών της ομάδας. Σαν στυλ, είναι παρακινητικό και χρήσιμο σε περιβάλλοντα με γρήγορους ρυθμούς, καθώς κρατάει τα μέλη ενεργά. Η ομάδα όμως μπορεί να νιώσει εγκλωβισμένη από τα αιτήματα του ηγέτη αυτού για αριστεία, ενώ δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή για τα μέλη της ομάδας που χρειάζονται καθοδήγηση και ανατροφοδότηση.

Το ποια ηγετική προσεγγίσει ταιριάζει στον καθένα, εξαρτάται από την προσωπικότητα και τις αξίες του. Τι προσωπικούς στόχους έχει; Ποια είναι τα μέλη της ομάδας του; Τι θέλει να πετύχει; Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο να κάνει πρώτα μία ενδοσκόπηση και να αξιολογήσει τις προτεραιότητες του. Μία καλή τακτική είναι να παρατηρήσει άλλες ηγετικές μορφές με τις οποίες συναναστρέφεται και να κρίνει κατά πόσο τα στυλ τους είναι αποτελεσματικά και γιατί στο εκάστοτε περιβάλλον.

Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του Citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!