Παγκόσμια Ημέρα Υγείας: Η παράνοια του αντιεμβολιασμού
Mε το πέρασμα των χρόνων, τα εμβόλια δικαιολογημένα έχουν χαρακτηριστεί ως μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις, που διασφαλίζουν όχι μόνο την επιβίωση, αλλά και υψηλό επίπεδο ζωής στους ανθρώπους. Αποτελούν άγρυπνο σύμμαχο της δημόσιας υγείας, καθώς ανά καιρούς έχουν προφυλάξει αρκετούς από την εμφάνιση μίας νόσου ή αναπηρίας. Δεν είναι λίγες οι ασθένειες που έχουν σχεδόν εξαφανιστεί λόγω εμβολίων όπως η διφθερίτιδα, η πολιομυελίτιδα κλπ. Ωστόσο, όπως κάθε δράση έχει και αντίδραση, λογικό και επόμενο ήταν η ανάπτυξη μίας μερίδας πληθυσμού που αντιτίθεται στα εμβόλια. Φυσικά, ο λόγος γίνεται για το αντιεμβολιαστικό κίνημα το οποίο, όχι μόνο «θερίζει» τη γενική γνώμη, αλλά και το σημαντικότερο…ανθρώπινες ζωές! Στο σημείο αυτό, αξίζει ο επαναπροσδιορισμός ορισμένων πραγμάτων προκειμένου να ξεδιαλυθούν όλοι εκείνοι οι μύθοι που αφορούν το φλέγον ζήτημα του εμβολιασμού.
Τι είναι τα εμβόλια και πως δρουν;
Το εμβόλιο δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα βιολογικό παρασκεύασμα, το οποίο περιέχει νεκρούς ή εξασθενημένους μικροοργανισμούς ή τμήματά τους. Κύριος στόχος αποτελεί η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και η μετέπειτα απόκτηση ανοσίας. Ο οργανισμός παράγει αντισώματα για την αντιμετώπιση των εισερχόμενων αντιγόνων αλλά και κύτταρα μνήμης. Τα δεύτερα αναλαμβάνουν πρωτεύοντα ρόλο σε μία επόμενη πιθανή επαφή του ατόμου με το ίδιο αντιγόνο και επιφέρουν την καταστροφή του για να μην εκδηλωθεί η νόσος. Τα εμβόλια μπορούν να έχουν προληπτικό ρόλο, όπως αυτός που προαναφέρθηκε, αλλά και θεραπευτικό. Δεν εγγυώνται πλήρη προστασία από μία νόσο, καθώς αυτή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ενδεικτικά, η συνύπαρξη αυτοάνοσων νοσημάτων, AIDS, σακχαρώδους διαβήτη καθιστά αδύναμο το ανοσοποιητικό σύστημα να διεγερθεί και να δράσει κατά τη χορήγηση ενός εμβολίου.
Ποια είναι η «φόρμουλα» των εμβολίων;
Κύριο συστατικό των εμβολίων είναι τα αντιγόνα, με σκοπό την επαγωγή της ανοσιακής απόκρισης. Στα περισσότερα εμβόλια, προστίθενται και ανοσοενισχυτικά. Συγκεκριμένα, στα εμβόλια της ιλαράς που ακούγονται έντονα το τελευταίο καιρό, περιέχεται ενεργό στέλεχος του ιού της ιλαράς, που μέσω καλλιέργειας με ινοβλάστες αυγού κότας, έχει μετατραπεί σε μία πιο εξασθενημένη μορφή, που χρειάζεται τη βοήθεια των ανοσοενισχυτικών για να δράσει στον άνθρωπο. Έπειτα, για την αποφυγή της επιμόλυνσης των εμβολίων με άλλους παθογόνους μικροοργανισμούς, εισάγονται συντηρητικά, όπως η θειομερσάλη. Τέλος, απαραίτητη είναι η παρουσία σταθεροποιητών για τη διατήρηση του εμβολίου στη σταθερή μορφή του ενώ συχνά εντοπίζονται ίχνη φορμαλδεΰδης (μη ικανά να προκαλέσουν τοξικότητα), από το στάδιο αδρανοποίησης του αντιγόνου.
Έχουν παρενέργειες τα εμβόλια;
Τα εμβόλια κατά γενικό κανόνα είναι ασφαλή. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με αυτά είναι ήπιες (π.χ. πυρετός, ήπια αλλεργική αντίδραση), ενώ οι περισσότερες αφορούν τη διαδικασία του εμβολιασμού και όχι το ίδιο το εμβόλιο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η εμφάνιση οιδήματος στο σημείο χορήγησης, ή ο τραυματισμός λόγω ένεσης σε λάθος σημείο, κακής ανασύστασης στην περίπτωση που το εμβόλιο είναι με τη μορφή κόνεως κλπ. Αξίζει να τονιστεί ότι οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι εξαιρετικά σπάνιες, ενώ όταν είναι επιβεβαιωμένες επισημαίνονται. Αυτό που οφείλουν όλοι να γνωρίζουν είναι ότι τα εμβόλια όπως και τα υπόλοιπα εγκεκριμένα φάρμακα είναι τα μόνα αγαθά που υποβάλλονται σε συχνές και αυστηρές διαδικασίες ελέγχου και κλινικές μελέτες με σκοπό την πιστοποίηση της ασφάλειάς τους.
Μπορούν να προκαλέσουν αυτισμό;
Η απάντηση είναι σαφέστατα ΟΧΙ! Επικρατούν φήμες που ενοχοποιούν το τριπλό εμβόλιο MMR (Ιλαράς-Ερυθράς-Παρωτίτιδας) και τη θειομερσάλη για την πρόκληση αυτισμού. Ο Βρετανός ερευνητής Wakefield δημοσίευσε το 1998 ένα άρθρο που συνέδεε τον αυτισμό με το εμβόλιο MMR, χρησιμοποιώντας ένα δείγμα μόνο 12 παιδιών! Ο ισχυρισμός αυτός εξετάσθηκε και από άλλες ερευνητικές ομάδες, και δεν επιβεβαιώθηκε από καμία. Το περιοδικό που δημοσίευσε το άρθρο, το απέσυρε διότι εντόπισε κενά και προβλήματα στη μεθοδολογία ενώ έγινε γνωστό το σκάνδαλο χρηματισμού του ερευνητή από δικηγόρο που αναλάμβανε υποθέσεις αυτισμού μετά από εμβολιασμό. Αργότερα, αφαιρέθηκε από τον επιστήμονα και η άδεια ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος. Η θειομερσάλη, με τη σειρά της, είναι οργανική ένωση υδραργύρου, η οποία αποσύρθηκε προληπτικά, παρόλο που 9 μελέτες αποδεικνύουν ότι δεν είναι τοξική στην περιεκτικότητα που απαντάται στα εμβόλια. Επόμενο βήμα, συνιστούσε η απομάκρυνση αυτής από τα εμβόλια, με απόρροια να έχουν υψηλότερο κόστος και να είναι λιγότερο προσβάσιμα από τις μη αναπτυγμένες χώρες.
