Οδηγός πρωτοετών φοιτητών 20: Η ακαδημαϊκή ορολογία

Ο οδηγός πρωτοετών παρουσιάζει και ερμηνεύει τους σημαντικότερους ακαδημαϊκούς όρους.

Ίδρυμα: Παρά τις αρνητικές προεκτάσεις του όρου οι νομοθέτες εξακολουθούν να ονομάζουν Ίδρυμα το σύνολο των υπηρεσιών και των ατόμων ενός Πανεπιστημίου ή ΤΕΙ.

ΑΕΙ: Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα ή πιο απλά Πανεπιστήμιο ή Πολυτεχνείο.

ΤΕΙ: Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα.

Σχολή: Το Ίδρυμα υποδιαιρείται σε Σχολές. Είναι η βασική μονάδα του Πανεπιστημίου και καλύπτει μια ενότητα συγγενών επιστημονικών κλάδων. Η Σχολή οφείλει να εξασφαλίζει τη διεπιστημονική προσέγγιση και την επικοινωνία μεταξύ των επιστημών που καλύπτει. Έτσι, βρίσκουμε σχολές όπως η Φυσικομαθηματική, η Φιλοσοφική κλπ.

Τμήμα: Οι υποδιαιρέσεις της Σχολής: Είναι οι βασικές ακαδημαϊκές και εκπαιδευτικές μονάδες του Πανεπιστημίου, αυτές που χορηγούν το πτυχίο. Συνήθως ένα τμήμα χορηγεί και ένα πτυχίο μετά από επιτυχή παρακολούθηση ενός κύκλου σπουδών. Μπορεί όμως να μην συμβαίνει πάντα έτσι. Πχ το ΦΠΨ της Αθήνας προσφέρει δύο προγράμματα σπουδών και χορηγεί αντίστοιχα δύο πτυχία: ένα ΦΠΨ (πρακτικά ισότιμο με της Φιλολογίας) και ένα Ψυχολογίας.

Τομέας: Ακαδημαϊκή υποδιαίρεση του Τμήματος με βάση επιμέρους επιστημονικούς κλάδους. Έτσι το Τμήμα Χημείας πχ του Πανεπιστημίου Αθηνών διαιρείται στους εξής Τομείς: Γενικής και ανόργανης χημείας, Οργανικής χημείας και βιοχημείας, Φυσικής, αναλυτικής και περιβαλλοντικής χημείας και Χημικής Τεχνολογίας και βιομηχανικής χημείας.

Κατεύθυνση:  Είναι υποδιαίρεση του προγράμματος σπουδών, με ελάχιστη συνήθως ακαδημαϊκή σημασία. Δεν υπάρχει σε όλα τα τμήματα. Το Τμήμα Φιλολογίας πχ του Πανεπιστημίου Αθηνών προσφέρει τρεις κατευθύνσεις σπουδών: Κλασσικής Φιλολογίας, Γλωσσολογίας και Μεσαιωνικής και Νεοελληνικής Φιλολογίας και Λαογραφίας. Κατεύθυνση επιλέγει ο φοιτητής φιλολογίας από το Γ Εξάμηνο. Ωστόσο, όλοι οι φοιτητές παίρνουν ένα ενιαίο πτυχίο φιλολογίας χωρίς καμία ουσιαστική και πρακτική διάκριση. Ίσως η επιλογή κατεύθυνσης επηρεάζει τη μελλοντική επιλογή μεταπτυχιακών.

Καθηγητές: Οι καθηγητές χωρίζονται σε τρεις ιεραρχικές βαθμίδες με ανώτερη αυτή του Καθηγητή ή Καθηγητή Πρώτης Βαθμίδας, ενδιάμεση τον Αναπληρωτή Καθηγητή και κατώτερη τον Επίκουρο Καθηγητή. Οι δύο πρώτες βαθμίδες είναι μόνιμες ενώ ο Επίκουρος Καθηγητής όχι. Ο Επίκουρος Καθηγητής εκλέγεται για μια 4ετία με δυνατότητα παράτασης για μια εκόμα 4ετία. Υπάρχει και ο Λέκτορας που κανονικά έχει καταργηθεί με τον τελευταίο νόμο. Ωστόσο Λέκτορες θα συνεχίσουν να υπάρχουν από το παλαιότερο καθεστώς και θα πρέπει να εξελιχθούν στην επόμενη βαθμίδα μέσα σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα. Εκτός από διαφορές στην ακαδημαϊκή ιεραρχία υπάρχουν και διοικητικές προεκτάσεις στη διάκριση του διδακτικού προσωπικού. Έτσι, πχ Πρύτανης μπορεί να εκλεγεί μόνο Καθηγητής Πρώτης Βαθμίδας.

ΔΕΠ: Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό: το σύνολο των καθηγητών ενός Τμήματος, μιας Σχολής ή όλου του Ιδρύματος.

ΠΟΣΔΕΠ: Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού: Το συνδικαλιστικό όργανο των καθηγητών όλης της Ελλάδας.

ΕΕΠ: Ειδικό Εκαπιδευτικό Προσωπικό.

ΕΔΙΠ: Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό.

ΕΤΕΠ: Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό.

Συμβούλιο, Σύγκλητος, Κοσμητεία, Γενική Συνέλευση, Πρύτανης, Κοσμήτορας, Πρόεδρος, Διευθυντής: διοικητικοί όροι, τους οποίους θα αναλύσουμε σε μελλοντική ανάρτηση, αφιερωμένη στα διοικητικά των πανεπιστημίων.

Κύκλοι σπουδών: διακρίνονται τρεις κύκλοι σπουδών: ο προπτυχιακός, αυτός δηλαδή που οδηγεί στη λήψη του πτυχίου, ο μεταπτυχιακός, που οδηγεί στη λήψη μεταπτυχιακού και ο διδακτορικός, που οδηγεί στη λήψη του ανώτατου ακαδημαϊκού διπλώματος, του διδακτορικού. Μελλοντική ανάρτηση θα ασχοληθεί με θέματα σπουδών.

Διδακτικές (ή Ακαδημαϊκές) Πιστωτικές Μονάδες: κάθε μάθημα ή εργαστήριο ή σεμινάριο αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο αριθμό διδακτικών ή ακαδημαϊκών πιστωτικών μονάδων, ανάλογα με τη βαρύτητά του στο πρόγραμμα σπουδών. Απαιτείται συγκεκριμένος αριθμός μονάδων για κάθε κύκλο σπουδών.

Πτυχίο: το πρώτο δίπλωμα μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου σπουδών.

Μεταπτυχιακό ή καλύτερα ΜΔΕ (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης): το δεύτερο δίπλωμα μετά τη λήψη του πτυχίου.

Διδακτορικό ή PhD (αρχικά του λατινικού Philosophiae Doctor): το ανώτερο ακαδημαϊκό δίπλωμα, μετά τη λήψη του μεταπτυχιακού.