#FoitiTips: Βράζοντας στο καζάνι της πτυχιακής! (μέρος 1)
της Κατερίνας Χριστοδούλου
Αν είσαι από τους «τυχερούς» που προκειμένου να ολοκληρώσεις τις προπτυχιακές σπουδές απαιτείται η διενέργεια της πτυχιακής εργασίας, τότε join the club! Το club των καταραμένων φοιτητών! Αλλά μην απελπίζεσαι, γιατί μία κατάσταση, όσο τραγική και αν φαντάζει, δεν είναι απροσπέλαστη. Μερικές «συμβουλές», μικρές και μεγάλες, εύκολες και δύσκολες, κάποιες ταιριαστές, κάποιες λίγο παράδοξες, ίσως και να σε βοηθήσουν να περάσεις όσο το δυνατόν πιο αβίαστα αυτόν τον τρομακτικό Γολγοθά που ονομάζεται «Πτυχιακή εργασία», ή αλλιώς για τους αγγλομαθείς, “thesis”. Έτσι, λοιπόν, έχουμε :
Καθορισμός Σημαντικότητας
Καταρχάς, είναι σημαντικό να διαλευκανθεί η θέση που ενδέχεται να κατέχει μία πτυχιακή εργασία στη μετέπειτα επαγγελματική ή ακαδημαϊκή σου πορεία. Αν, για παράδειγμα, επιθυμείς να συνεχίσεις σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ή ακόμη και να μεταπηδήσεις απευθείας σε διδακτορικό, τότε, η διενέργεια μίας καλής και ουσιαστικής πτυχιακής, είναι πρώτιστης αξίας. Αν, αντιθέτως, το μέλημά σου σχετίζεται με την άμεση επαγγελματική σου απορρόφηση από την αγορά εργασίας, τότε πιθανώς η πτυχιακή να μην παίζει τόσο σημαντικό ρόλο, όσο π.χ. η πρακτική εργασία (αν υπάρχει). Σε κάθε περίπτωση, καθίσταται απαραίτητο να γνωρίζεις από την αρχή τι επιζητάς ύστερα από την ολοκλήρωση μιας διπλωματικής εργασίας, σε τι θα μπορούσε να σε ωφελήσει καθώς και τι προσδοκίες έχεις από το έργο ως όλον.
Καθορισμός προσωπικής εμπλοκής
Το γνωστικό αντικείμενο, το ενδεχόμενο δημοσίευσης ή η μελλοντική χρήση και εμβάθυνση στη διπλωματική σε επόμενο ακαδημαϊκό στάδιο, όλα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο ώστε να καθορίσεις το ποσοστό της προσωπικής εμπλοκής σου. Ανάλογα, λοιπόν, με το προηγούμενο βήμα, δύνασαι πια να επιλέξεις πόσο πολύ σε ενδιαφέρει να επενδύσεις χρόνο και κόπο για το σχεδιασμό και τη συγγραφή της πτυχιακής σου. Αυτό σημαίνει ότι, εάν για σένα η διπλωματική εργασία ενδέχεται να αποτελέσει σημαντικό μελλοντικό εργαλείο, τότε το καλύτερο είναι να προετοιμαστείς όσο το δυνατόν καλύτερα, τόσο πρακτικά, όσο και ψυχολογικά. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπολογίσεις τι ποσοστό από την καθημερινότητά σου θα σπαταλάς για την πτυχιακή σου και πόση έρευνα θα πρέπει να έχεις κάνει από πριν σχετικά με το θέμα σου.
Dear professor
Έτσι, εφόσον έχεις αποφασίσει τι θέλεις να κάνεις και πόσο επιθυμείς να επενδύσεις σε αυτό, έρχεται η ώρα της επιλογής καθηγητή με το ανάλογο γνωστικό αντικείμενο. Τις περισσότερες φορές μία πτυχιακή εργασία είναι αρκετά απαιτητική καθιστώντας με αυτόν το τρόπο ιδιαιτέρως σημαντική την επιλογή ενός κατάλληλου ανθρώπου, τόσο σωστό γνώστη του αντικειμένου, όσο και συνεργάσιμο βοηθό. Μερικές φορές αυτή η απόφαση είναι δύσκολη διότι αρκετοί καθηγητές που θα θέλαμε μπορεί να τύχει να μην είναι οι πλέον συνεργάσιμοι. Έτσι, καταλήγουμε να μελετάμε κάποιο θέμα το οποίο δεν μας ενδιαφέρει τόσο, και αυτό γιατί βρίσκουμε έναν καθηγητή άλλου αντικειμένου πιο συνεργάσιμο. Διαφορετικά, παραμένουμε με τον διδάσκοντα του αντικειμένου που θέλαμε εξ’ αρχής, αλλά είμαστε προετοιμασμένοι ότι εντελώς μόνοι μας, χωρίς μία χείρα βοηθείας, πρέπει να πορευτούμε σε όλο το έργο.
Παρόλα ταύτα, αυτός δεν είναι ο κανόνας και όντας ένα πρόβλημα πολυπαραγοντικό, είναι λίαν απαραίτητο πριν πάρουμε μία απόφαση να ζυγίσουμε όλα τα υπέρ και τα κατά. Τότε, ανάλογα με τους σκοπούς μας, μπορούμε να κατασταλάξουμε σε ό,τι μας είναι πιο ωφέλιμο.
Η καλή, αμοιβαία και συχνή επικοινωνία με τον καθηγητή είναι η πιο επιθυμητή κατάσταση. Ερωτήσεις τίθενται και αποσαφηνίζονται στην ώρα τους, αυτό είναι το ιδανικό. Πολλές φορές τη θέση ενός καθηγητή μπορεί να λάβει κάποιος βοηθός του, γεγονός αρκετά συχνό αλλά και ευτυχές (τις περισσότερες φορές) διότι δεν είναι λίγες οι στιγμές που αποδεικνύεται ότι τα άτομα αυτά έχουν πολύ περισσότερο χρόνο αλλά και υπομονή να μας βοηθήσουν. Βέβαια, να μην ξεχνάμε ότι, όπως και να είναι τα πράγματα, η δουλειά της πτυχιακής είναι αποκλειστικά δική μας ευθύνη και κανείς δεν μπορεί να κάνει για εμάς όλο το απαιτούμενο διάβασμα και να αναλάβει το χαοτικό ψάξιμο που χρειάζεται η συγγραφή της. Ο καθηγητής και ο βοηθός είναι εκεί για να δώσουν κατευθυντήριες γραμμές και όχι για να βγάλουν τη δουλειά για εμάς.
Οργάνωση και Μέθοδος
Μέσα από τη διαδικασία της συγγραφής μίας πτυχιακής εργασίας, γίνεται πια φανερό ότι αυτό που υπολειπόμαστε περισσότερο σε προσωπικό (για να μην πούμε σε εθνικό!) επίπεδο είναι η οργάνωση και η μέθοδος. Ένα σχετικά καινούριο σε όλους τους φοιτητές εγχείρημα μοιάζει η σύνθεση μίας πτυχιακής εργασίας. Αρκετά αόριστο και χαώδες έργο. Κι αυτό γιατί, δεν είναι κάτι στο οποίο έχεις συγκεκριμένη ύλη ή γνωρίζεις ότι σε ένα συγκεκριμένο χρονικό πέρας θα ερωτηθείς πάνω σε αυτήν. Είναι μία διαδικασία που χτίζεται σταδιακά, εν τη πορεία, και μπορεί να πάρει όσο χρόνο αποφασίσεις εσύ. Αυτό σημαίνει ότι απαιτεί μεθοδικότητα και υπομονή προκειμένου κάποια εύλογη χρονική στιγμή, εντός των προσωπικών σου επιθυμητών ορίων, να την ολοκληρώσεις.
Θα ήταν πολύ ωφέλιμη, συνεπώς, η σχεδίαση και η χρήση ενός οργανογράμματος το οποίο θα αφορά τη σειρά με την οποία θα πρέπει να τεθούν τα ανάλογα βήματα για τη διενέργεια της. Παραδείγματος χάριν, η μελέτη της βιβλιογραφίας, ο καθορισμός των ερωτημάτων, η διατύπωση της υπόθεσης, η εύρεση του τρόπου και των εργαλείων διεξαγωγής. Όλα αυτά είναι κρίσιμης σημασίας και δεν εμπίπτουν πάντα αμιγώς στο επιθυμητό προς μελέτη αντικείμενο, παρά σε μία πιο “γραφειοκρατική” διαδικασία προκειμένου να φτάσουμε στο σκοπό μας. Πολλές φορές μοιάζει μία αρκετά βαρετή και πεζή εργασία, μία αγγαρεία ίσως, δίχως την οποία, όμως, δεν θα γινόταν να φέρουμε εις πέρας όλα τα υπόλοιπα. Γι’ αυτό το λόγο, θέλει μεγάλη επιστράτευση δυνάμεων και κυρίως υπομονής.
Επειδή μάλλον σας παραφόρτωσα, θα παραμείνω προς το παρόν εδώ. Κατά την προσωπική μου άποψη και (δυστυχή) πείρα, αυτά είναι τα πρώτα και αποφασιστικά βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσει κανείς, όσο εύκολα ή δύσκολα του φαίνονται, και όσο σημαντικά ή ασήμαντα του μοιάζουν στην παρούσα κατάσταση. Προκειμένου να εισέλθεις στο μακρύ και φουρτουνιασμένο ταξίδι της πτυχιακής, απαιτείται σωστή προετοιμασία και όπως μάλιστα διατυπώνεται συμπυκνωμένα σε ένα γνωμικό από τον Bryan Tracy «Η καλή επίδοση είναι πάντοτε αποτέλεσμα επώδυνης προετοιμασίας».
Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!
