Της Θεοδώρας Χαρίτου
Τα τελευταία χρόνια η εκπαίδευση στην Ευρώπη διανύει μια εποχή έντονων αλλαγών με τους φοιτητές στο επίκεντρο. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την αλλαγή διαδραματίζουν τα ευρωπαϊκά προγράμματα. Η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα εκπαιδευτικής κινητικότητας και συνεργασίας προσφέρει στους φοιτητές ευκαιρίες που ξεπερνούν τα όρια της παραδοσιακής διδασκαλίας. Μέσα από πρωτοβουλίες όπως το Erasmus+, το Horizon Europe και το European Solidarity Corps, οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν εφόδια, εμπειρίες και δίκτυα που ενισχύουν τόσο την ακαδημαϊκή όσο και την επαγγελματική τους εξέλιξη.
Νέα εποχή συνεργασίας και κινητικότητας
Τα ευρωπαϊκά προγράμματα έχουν μετατρέψει την εκπαίδευση σε ένα δίκτυο αλληλεπίδρασης. Πανεπιστήμια, φοιτητές και ερευνητές μπορούν και συνεργάζονται πέρα από σύνορα, να ανταλλάζουν γνώσεις και να δημιουργούν κοινές δράσεις. Το Erasmus+, για παράδειγμα, το 2022 υποστήριξε πάνω από 26.000 έργα και 1,2 εκατομμύρια ευκαιρίες κινητικότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη (Erasmus+ Annual Report 2022). Είναι γεγονός ότι η νέα γενιά προγραμμάτων (2021-2027) επενδύει ακόμη περισσότερο στην ισότητα πρόσβασης, στην ψηφιακή εκπαίδευση και στη βιωσιμότητα.
Ποια είναι τα οφέλη ενός ευρωπαϊκού προγράμματος;
Η συμμετοχή σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα είναι πολλά περισσότερα από μία «ανταλλαγή φοιτητών». Αποτελεί μια ολοκληρωμένη εκπαιδευτική και πολιτισμική εμπειρία που διαμορφώνει δεξιότητες, αντιλήψεις και προοπτικές ζωής. Σύμφωνα με την Erasmus Impact Study, πάνω από 90% των συμμετεχόντων δηλώνουν ότι ανέπτυξαν ουσιαστικά τις επικοινωνιακές και συνεργατικές τους δεξιότητες, με το πέρας της κινητικότητάς τους (ESN.org). Μάλιστα, φοιτητές που συμμετείχαν σε κινητικότητα έχουν χαμηλότερες πιθανότητες μακροχρόνιας ανεργίας πέντε χρόνια μετά την αποφοίτηση τους.
Πλέον, ζούμε σε μια εποχή που κλίνει περισσότερο προς την παγκοσμιοποίηση. Για αυτό τον λόγο, οι εργοδότες θεωρούν τους απόφοιτους με διεθνή εμπειρία πιο ευέλικτους, αποφασιστικούς και δημιουργικούς. Κατά το Springer Nature Link, οι φοιτητές Erasmus λαμβάνουν προσφορές εργασίας ταχύτερα και με καλύτερους όρους. Τέλος, δεν θα πρέπει να παραλείψουμε ότι η κινητικότητα ενισχύει το αίσθημα ευρωπαϊκής ταυτότητας και ενεργής πολιτειότητας. Οι φοιτητές που έχουν συμμετάσχει δηλώνουν μεγαλύτερη σύνδεση με την Ευρώπη και αυξημένη διάθεση συμμετοχής σε κοινωνικές δράσεις (Academic Cooperation Association).
Ο ρόλος της ψηφιοποίησης στην εκπαίδευση
Ακόμη, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ξεχνάει και εκείνους που δεν μπορούν να ταξιδέψουν. Έτσι, η ψηφιακή μετάβαση αποτελεί έναν κεντρικό άξονα των νέων ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών. Για παράδειγμα, πλατφόρμες όπως το e-Twinning επιτρέπουν σε φοιτητές και εκπαιδευτικούς να συνεργάζονται, να δημιουργούν κοινά έργα και να ανταλλάσσουν ιδέες μέσω διαδικτύου (E-TWINNING). Η Ένωση στοχεύει στη δημιουργία «Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων», μέσω συμμαχιών που θα ενώνουν ιδρύματα από διαφορετικές χώρες και θα επιτρέπουν στους φοιτητές να επιλέγουν μαθήματα από κοινά προγράμματα σπουδών (European Education Area).
Προκλήσεις και μερικές συμβουλές
Ωστόσο, πέρα από τα οφέλη που προσφέρουν τα ευρωπαϊκά προγράμματα, υπάρχουν και κάποια ζητήματα που παραμένουν εμπόδια. Αρχικά, σε ορισμένες περιπτώσεις η αναγνώριση μαθημάτων και η μεταφορά των πιστωτικών μονάδων (ECTS) δεν είναι απλή διαδικασία. Ομοίως, το ίδιο ισχύει και για τη γραφειοκρατία και τη διαχείριση εγγράφων καθώς η καθοδήγηση που παρέχεται από τα ιδρύματα δεν είναι επαρκής. Έπειτα, υπάρχει και το θέμα της οικονομικής ανισότητας. Παρά τη βελτίωση των επιδομάτων, φοιτητές από λιγότερο προνομιούχες περιοχές εξακολουθούν να συναντούν εμπόδια (Erasmus+ Annual Report 2022).
Τι μπορείτε να κάνετε για να είναι η διαδικασία όσο πιο ομαλή γίνεται;
Ενημερώσου εγκαίρως: έλεγξε τις προθεσμίες και τις απαιτήσεις στο γραφείο Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου σου.
Επίλεξε προσεκτικά: αναζήτησε προγράμματα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με το πρόγραμμα σπουδών σου.
Εξασφάλισε την αναγνώριση μαθημάτων: συμφώνησε εκ των προτέρων τις πιστωτικές μονάδες που θα αναγνωριστούν.
Δικτυώσου: συμμετείχε σε εκδηλώσεις, συνέδρια και ενώσεις φοιτητών.
Κατάγραψε την εμπειρία σου: δημιούργησε ένα μπλογκ ή ένα πορτόφολιο με όσα έμαθες.
Αξιοποίησε επιπλέον παροχές: πολλά προγράμματα παρέχουν υποτροφίες ή πρόσθετη στήριξη για άτομα με λιγότερες ευκαιρίες.
