Τυπική, μη τυπική και άτυπη μάθηση

Της Φωτεινής Ρουμελιώτη

μη τυπική, άτυπη και τυπική μάθησηΈχεις ακούσει ποτέ τις έννοιες τυπική, μη τυπική και άτυπη μάθηση; Έχεις σκεφτεί ότι η μάθηση είναι κάτι παραπάνω από μια βαρετή διάλεξη και ότι ακόμα και ένα θέμα που το μαθαίνεις στο Πανεπιστήμιο και θεωρείς ότι δεν σε ενδιαφέρει, αν το μάθαινες με ένα διαφορετικό τρόπο θα σου γινόταν πιο κατανοητό και ενδιαφέρον;

Αρχικά, για όσους δε γνωρίζουν, υπάρχουν τρεις τύποι μάθησης:

 Η τυπική μάθηση που αποτελείται ουσιαστικά από τις γνώσεις που θα πάρεις από τα βιβλία. Είναι το είδος της μόρφωσης που θα πάρεις σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης και πιστοποιείται από το κράτος. Η γνώση, σύμφωνα με αυτή, μεταβιβάζεται από το δάσκαλο στο μαθητή.

Η μη τυπική μάθηση δεν είναι τόσο διαδεδομένη σαν έννοια και περιλαμβάνει έναν πιο βιωματικό και δημιουργικό τρόπο μάθησης που πηγάζει από την ομαδική εργασία.

Η άτυπη μάθηση απαρτίζεται από όλες οι δεξιότητες που θα πάρει το άτομο κατά την διάρκεια της ζωής του και προκύπτει μέσα από την αλληλεπίδραση του με τους άλλους.

Ας δούμε, όμως, πέρα από τους ορισμούς τις διαφορές τους. Έχοντας συμμετάσχει σε διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα στο εξωτερικό μη τυπικής και άτυπης μάθησης σου καταθέτω την εμπειρία μου. Στο Πανεπιστήμιο μπορεί να μάθουμε ορισμούς για ένα θέμα, όπως η διπλωματία, μέσα από το βιβλίο και μετά να τον ξεχάσουμε, ενώ σε ένα πρόγραμμα μη τυπικής/άτυπης μάθησης θα χωριστούμε σε ομάδες και θα έχουμε έναν trainer που θα μας πει ότι έχουμε ένα συγκεκριμένο χρόνο να βγάλουμε μόνοι μας τον ορισμό και να μοιραστούμε τι πιστεύουμε ή τι γνώσεις έχουμε πάνω σε αυτό το θέμα. Έτσι, μέσα από την ομαδική συνεργασία και τον διάλογο δημιουργείται η γνώση. Είναι πολύ πιο ευχάριστο από όσο ακούγεται καθώς άνθρωποι από διάφορες χώρες μοιράζονται τις εμπειρίες τους και παράλληλα μαθαίνεις αρκετά πράγματα.

Σε ένα άλλο πρόγραμμα που είχα πάει, το θέμα ήταν σχετικό με τη ζωή των νέων ανθρώπων που ζούνε σε χωριά και δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με αυτούς που ζούνε στην πόλη. Επισκεφτήκαμε χωριά βλέποντας πώς ζούνε οι άνθρωποι φτιάχνοντας χειροτεχνίες για να ζήσουν, είδαμε στην πράξη τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και ήρθαμε σε συζήτηση με την τοπική αυτοδιοίκηση.

Το πιο διασκεδαστικό βέβαια project όπου έχω συμμετάσχει ήταν στην Πολωνία. Το θέμα ήταν σχετικά με την μουσική. Πέρα από κάποια σεμινάρια (workshops) που κάναμε, την τελευταία μέρα πήγαμε σε μια πόλη, τραγουδήσαμε περίπου 20 άτομα στην μέση του δρόμου και χορέψαμε. Οι ντόπιοι μας κοίταζαν με ενδιαφέρον και περιέργεια, αλλά πιστεύω ότι το ευχαριστηθήκαμε και εμείς και αυτοί. Σίγουρα αυτά τα προγράμματα σε βγάζουν από τη ρουτίνα σου.

Αυτά τα προγράμματα περιλαμβάνουν έναν διασκεδαστικότερο τρόπο μάθησης που αποσκοπεί στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης και της ομαδικής εργασίας. Υπάρχουν, μάλιστα, διάφορα τέτοια προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα από το Erasmus+. Σίγουρα θα έχεις ακούσει για το πρόγραμμα Erasmus από το Πανεπιστήμιο σου, καθώς και τις ευκαιρίες που προσφέρει για πρακτική άσκηση και εξάμηνες σπουδές. Αυτά τα προγράμματα μη τυπικής μάθησης δεν σχετίζονται άμεσα με το Πανεπιστήμιο σου, αλλά τα διοργανώνουν διάφοροι οργανισμοί έχοντας πάρει κάποια χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι ολιγοήμερα (διάρκειας 7-10 ημερών συνήθως).

Μάλιστα η Ευρωπαϊκή ένωση έχει εισάγει και ένα πιστοποιητικό παρακολούθησης για αυτά τα προγράμματα, το youthpass, όπου πιστοποιείται η συμμετοχή σου και είναι, κατά τη γνώμη μου, ένας τρόπος αναγνώρισης της μη τυπικής μάθησης.  Το πιο ωραίο είναι ότι μέσα σε λίγες μέρες έρχεσαι σε επαφή με διαφορετικούς πολιτισμούς, αναπτύσσεις δεξιότητες όπως την ομαδική εργασία, μαθαίνεις με έναν πολύ διασκεδαστικό τρόπο και έχεις την ευκαιρία να δεις και μια άλλη χώρα. Το πιο σημαντικό βέβαια να αναφέρουμε είναι ότι σε αυτά τα προγράμματα καλύπτονται κατά 100% η διαμονή, η διατροφή και τα μεταφορικά (ανάλογα με την χιλιομετρική απόσταση). Οπότε, ακόμα και αν τα οικονομικά σου δεν είναι σε καλή κατάσταση, δεν έχεις καμία δικαιολογία να μην πας έστω και μία φορά σε ένα τέτοιο πρόγραμμα γιατί μια φορά ζεις!  Σκέψου ότι έχω γνωρίσει άτομο που έχει πάει σε 50 χώρες σχεδόν τζάμπα!

Παρακάτω σου παραθέτω κάποιους οργανισμούς που είναι εταίροι στα προγράμματα Erasmus και μπορείς να συμμετέχεις μέσω αυτών (όλοι αυτοί έχουν σελίδες στο facebook): Hellenic Youth participation, Youth horizons, Hellas for Us, Horizonsforyouth, Youth mobility center, Creative Youthland-CYOUland, SCI Hellas, Προγράμματα Ανταλλαγής-Youthnet, Youthfully Yours GR, United Societies of Balkan, You in Europe και Youth in Advancement 18plus.gr. Επίσης, σε αρκετούς από αυτούς, πέρα από εκπαιδευτικά προγράμματα (training course και youth exchange, για παράδειγμα), διατίθενται και προγράμματα εθελοντικής εργασίας (erasmus voluntary service-evs) όπου μπορείς να συνεισφέρεις, και επειδή και αυτά συγκαταλέγονται στην μη τυπική μάθηση σου δίνεται το youthpass.

Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!

Θέλεις να ενημερώνεσαι έγκυρα και κυρίως έγκαιρα με το πάτημα ενός κουμπιού; Κατέβασε την εφαρμογή μας από το Playstore (citycampus.gr) και διάβασε όλα τα νέα άρθρα εύκολα και γρήγορα!