Μικρό χρονικό τρέλας, Αύγουστος Κορτώ
Της Μαίρης Καραμπίνα
Το citycampus διάβασε και σου προτείνει το πιο πρόσφατο έργο του Αύγουστου Κορτώ, Μικρό χρονικό τρέλας.
“Γιατί όταν το μυαλό σου, παραπατώντας στα τυφλά μες στο σκοτάδι της τρέλας, έχει όχι απλώς τραυματιστεί, αλλά γίνει σμπαράλια, πώς μπορείς να το ανασυνθέσεις επαναφέροντάς το στην πρωτύτερη ακεραιότητά του;”
28 Δεκεμβρίου 2008, ώρα 03:23 μετά τα μεσάνυχτα, σε μια Αθήνα που ζει ακόμη στον απόηχο των “Δεκεμβριανών” για τον Γρηγορόπουλο. Στον μικρόκοσμο ενός Εξαρχειώτικου διαμερίσματος, η νυχτερινή ηρεμία -που ως είθισται και παρ’ όλα τα κλισέ, προηγείται ανάλογων περιπτώσεων- θα διακοπεί αιφνίδια. Ταραχή, απουσία αναγνωστικής ικανότητας κι ένας φόβος, είναι μονάχα τα πρώτα σημάδια.
Ο φόβος της γνώριμης, όσο και επικείμενης “τρέλας” και η συνειδητοποίηση πως κάτι δεν πάει καλά είναι μόνον η αρχή του ψυχωσικού επεισοδίου που βίωσε και, χρόνια αργότερα, περιγράφει ο ίδιος ο συγγραφέας. Θα ακολουθήσουν παραισθήσεις και καταιγισμός παραληρηματικών ιδεών, τηλεφωνικές επικοινωνίες με πρόσωπα αγαπημένα, που όμως βρίσκονται μακριά, περιπλανήσεις σε δρόμους πολλάκις περπατημένους, που, ως επί το πλείστον, τώρα μοιάζουν άγνωστοι, παράλογες πεποιθήσεις. Ο ίδιος πιστεύει ότι είναι ένας θεοφώτιστος ηγέτης· είναι ο Δαλάι Λάμα, είναι ο Φύλακας στη σίκαλη, είναι ο Εωσφόρος. Παντού βλέπει διώκτες, αλλά και προσωπικούς αρωγούς και φύλακες, ενώ σε, σχεδόν, κάθε γνώριμη γυναικεία φιγούρα αναζητά τη μητέρα του – το Κατερινάκι του που, ως αυτόχειρας, έφυγε από τη ζωή, ακριβώς την ίδια μέρα, έξι χρόνια πριν.
Οι τρεις μέρες και οι τρεις νύχτες με την αλλοιωμένη ταυτότητα και τη βασανιστική, τόσο για τον ίδιο, όσο και για τους οικείους του, ταραγμένη διανοητική κατάσταση, που αν και περιοδικά διακόπτεται από φευγαλέες “αναλαμπές” και στιγμές νηφαλιότητας -ωστόσο, όχι αρκετές, ούτε επαρκείς, ώστε να τον επαναφέρουν στην παρούσα πραγματικότητα- θα “τελειώσουν” με την εισαγωγή του στο Δρομοκαΐτειο.
Το “μικρό χρονικό τρέλας” δεν είναι παρά η γραπτή καταγραφή μίας “περιπέτειας”, για την οποία ο συγγραφέας έχει πολλές φορές μιλήσει -καθώς και για ό, τι ακολούθησε, αλλά και ό, τι προηγήθηκε αυτής- ποτέ όμως με τόση ειλικρίνεια -ειλικρίνεια που, ακόμη και αν δεν επιβεβαίωνε ο ίδιος στις λίγες γραμμές του οπισθόφυλλου, θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε, ότι διαποτίζει κάθε σημείο της αφήγησης- αλλά και με όλον τον πρέποντα σεβασμό, τόσο προς τον εαυτό του, όσο και -συνεκδοχικά- προς κάθε “εύθραστη” ανθρώπινη ψυχή.
Στόχος, καθόλου λανθάνων, άλλωστε, του εγχειρήματος, μοιάζει να είναι η απενοχοποίηση της ψυχικής ασθένειας -στέκεται μάλιστα στη δαιμονοποιητική, υποτιμητική και προσβλητική χροιά που προσλαμβάνει η λέξη “τρέλα”, όταν χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της ψυχικής νόσου και του πάσχοντα-, αλλά και ένα κλείσιμο του ματιού συνοδευμένο από ένα φιλικό και γεμάτο κατανόηση “χτύπημα ” στην πλάτη των ψυχικά νοσούντων, που μοιραία βαραίνονται από ενοχές, όχι για εκείνο που είναι, μιας και είναι πολλά περισσότερα από μία ψυχομέτρηση ή μία ψυχιατρική διάγνωση, αλλά για εκείνο που φέρουν.
Ακριβώς επειδή πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα, ή -πιο σωστά- για την γραπτή απόδοση ενός ψυχωσικού επεισοδίου, όπως το έζησε και όπως και όσο μπορεί να το ανακαλέσει χρόνια ύστερα ο ίδιος ο συγγραφέας, δεν ωφελεί -πολύ περισσότερο, δε συνιστάται- να προβούμε εδώ σε λογοτεχνικές αναλύσεις και επίκληση δόκιμων και μη όρων· το να γίνει λόγος για το ρόλο των χαρακτήρων, για την εις βάθος ή μη σκιαγράφησή τους και την ροή της πλοκής, μάλλον περιττεύει.
Το μόνο που αξίζει, ίσως, να αναφερθεί είναι πως ο άρτιος χειρισμός του λόγου και των εκφραστικών μέσων, η χαρακτηριστική, για το αναγνωστικό κοινό, γραφή του Αύγουστου Κορτώ, που με μαεστρία εντάσσει το χιούμορ και τον αυτοσαρκασμό στις πιο σκοτεινές ιστορίες και τις πιο τραγικές στιγμές, χωρίς, όμως, το αποτέλεσμα να υστερεί σε ευαισθησία και μελαγχολία, καθιστούν την αφήγηση ζωντανή και μας κάνουν μετόχους της, δίνοντας υπόσταση σ’ έναν από τους πιο σκοτεινούς και άγριους φόβους μας, εκείνον της ψυχικής ασθένειας, της τρέλας, και συγχρόνως κατευνάζοντάς τον.
Διάβασέ το: αν θέλεις να μάθεις εκ των έσω πώς μοιάζει ένα ψυχωσικό επεισόδιο για εκείνον που το βιώνει· αν φοβάσαι την “τρέλα” ή αν το βάρος της ψυχικής ασθένειας σου είναι, καθ’ όποιον τρόπο, γνώριμο.
Μην το διαβάσεις: αν ψάχνεις μία ανάλαφρη, χιουμοριστική αφήγηση.
*Ο Αύγουστος Κορτώ, κατά κόσμον Πέτρος Χατζόπουλος, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1979, είναι συγγραφέας και μεταφραστής, κυρίως έργων της σύγχρονης αμερικανικής πεζογραφίας. Έχει εκδώσει διηγήματα, μυθιστορήματα, νουβέλες, ποιήματα, κριτικές και βιβλία για παιδιά. Στα έργα του, μεταξύ άλλων, συγκαταλέγονται “Ο άνθρωπος που έτρωγε πολλά”, “Το βιβλίο της Κατερίνας”, “Ο δαιμονιστής” και “Η Νεοελληνική Μυθολογία”.
Το βιβλίο “Μικρό χρονικό τρέλας” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.