
Της Ηρώς Σιδέρη*
Μάντσεστερ 2017: ”Ήταν ένα πραγματικό μακελειό. Άνθρωποι τραυματίστηκαν και ποδοπατήθηκαν μέσα στον πανικό. Ήταν η απόλυτη σφαγή”, αναφέρει ένας από τους επιζώντες. ”Τα τραύματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι αποτέλεσμα κάποιου πολέμου. Ηρθαν στο νοσοκομείο λες και είχαν επιστρέψει απο κάποιο μέτωπο. Ήταν χιλιοτρυπημένοι”, τόνισε ο γιατρός Γιάννης Δημοβέλης, που εργάζεται στο παιδιατρικό νοσοκομείο του Μάντσεστερ.
Κωνσταντινούπολη 2016: ”Υπάρχουν περισσότερα θύματα, επειδή καθώς προχωρούσα, άνθρωποι ποδοπατούσαν άλλους ανθρώπους. Έπρεπε να σηκώσω πολλά πτώματα που είχαν πέσει πάνω μου για να καταφέρω να βγω έξω”, περιγράφει ο Σεφά Μποϊντάς, ο οποίος είχε πάει στην ντισκοτέκ Reina, όπου πραγματοποιήθηκε η επίθεση, μαζί με δύο φίλες του.
Παρίσι 2015: ”Τα πάντα θύμιζαν πεδίο μάχης, υπήρχαν θύματα και αίματα παντού. Είδα τη ζωή μου να περνά μπροστά απο τα μάτια μου, νόμιζα πως αυτό ήταν το τέλος. Πολλοί κείτονταν στο έδαφος, πλυμμηρισμένοι στο αίμα, και κανείς δε μπορούσε να τους βοηθήσει. Επικρατούσε πολύ ησυχία, οι άνθρωποι δεν καταλάβαιναν τι συμβαίνει” , αναφέρουν στις μαρτυρίες τους αυτόπτες μάρτυρες.
Αθήνα 2017: ”Ενώ πήγαινα με τη μηχανή μου άκουσα μια πολύ δυνατή έκρηξη και ξαφνικά είδα κόσμο να τρέχει.Φοβήθηκα να πλησιάσω πολύ κοντά, αλλά είδα απο απόσταση ένα σκούρο αυτοκίνητο με εμφανή σημάδια έκρηξης. Αργότερα πλησίασα περισσότερο και είδα τραυματισμένους ανθρώπους, πλημμυρισμένους στα αίματα.”, λέει αυτόπτης μάρτυρας που βρισκόταν στην περιοχή κατά την επίθεση εναντίον του Λουκά Παπαδήμου.
Δεν έχει σημασία αν η έκρηξη έγινε στη Γαλλία ή στην Κωνσταντινούπολη. Ο στόχος είναι ίδιος. Ο θάνατος. Δεν ξεχωρίζει ηλικίες, φυλές, εθνικότητες. Η αιτία είναι μία και είναι κοινή, όποια και αν είναι η αφορμή της επίθεσης: η εξάπλωση του φόβου, του πόνου και του θανάτου.
Τα τελευταία χρόνια οι τρομοκρατικές επιθέσεις αυξάνονται συνεχώς και χτυπούν πλέον όχι μόνο “εύκολους στόχους” αλλά και περιοχές και ανθρώπους με τα υψηλότερα μέτρα ασφαλείας. Όταν, λοιπόν, εμφανίστηκαν τα χτυπήματα σε αυτές τις περιοχές, έκαναν την εμφανισή τους και τα γνωστά #prayforparis, οι σχετικές εικόνες προφίλ στο facebook, και όλα αυτά τα υποτιθέμενα αφιερώματα-μνημόσυνα για τους νεκρούς των επιθέσεων.
Αρχικά, ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι όλη αυτή η τραγωδία δεν είναι παράσταση στο θέατρο, για να χρειάζεται διαφήμιση και κριτικές. Είναι η σκληρή πραγματικότητα και σίγουρα μία εκδήλωση συμπόνιας στο facebook δεν εκφράζει την πραγματική λύπη που αισθάνεται κάποιος στο άκουσμα ενός τέτοιου γεγονότος.
Ας προχωρήσουμε στο δεύτερο λάθος. Περιορίζουμε την τρομοκρατία στην τελευταία δεκαετία και στο κίνημα των Τζιχαντιστών ή του ISIS. Οι ρίζες της όμως βρίσκονται πολύ βαθιά, ιστορικά, πολιτικά και κοινωνικά, και αυτό είναι κάτι που λίγοι γνωρίζουν. Το “κράτος του τρόμου” πάει πολύ πίσω, όταν ακόμη ο ιστορικός Ξενοφώντας αναφέρει την αποτελεσματικότητα του ψυχολογικού πολέμου έναντι εχθρικών πληθυσμών, συνεχίζει με τους Ρωμαίους αυτοκράτορες Καλιγούλα και Τιβέριο, οι οποίοι χρησιμοποιούν τη δέσμευση περιουσίας, την εξορία και την εκτέλεση των πολιτικών τους αντιπάλων ως μέσα για να τους αποθαρρύνουν, και όχι τον διάλογο ή την επίδειξη της πραγματικής τους αξίας ως πολιτικοί. Ύστερα εμφανίζεται στην Ισπανική Ιερά Εξέταση, η οποία τιμωρούσε με βασανιστήρια, αυθαίρετες συλλήψεις και εκτελέσεις τους κατά τη γνώμη της, πάντα, αιρετικούς.
Η λέξη έκανε την εμφάνισή της στην Γαλλική επανάσταση, με τους Ιακωβίνους που την χρησιμοποίησαν για να οικοδομήσουν την νέα κοινωνική τάξη. Αφού υιοθετήθηκε πλέον ως μέσο για να επιβληθούν επαναστατικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές, ακολούθησαν αμέτρητες δολοφονίες ανθρώπων που κατείχαν αξιώματα με επιρροή.
Έτσι, φτάσαμε στο σήμερα όπου η εμφάνιση των τεχνολογικών επιτευγμάτων όπως τα αυτόματα όπλα και τα συμπαγή εκρηκτικά, έχει καταστήσει πλέον την τρομοκρατία ως ”σήμα κατατεθέν” αρκετών ακραίων πολιτικών κινημάτων, αλλάζοντας έτσι και τη χρήση και τις μεθόδους της. Το “κράτος του τρόμου” γνωρίζουμε όλοι μας πως πλέον κυριαρχεί εφ’ όλης της Γης.
Κάτι που μπορούμε όλοι να καταλάβουμε πολύ εύκολα όμως αγγίζοντας το τώρα, -εκτός αν είμαστε “ρομαντικοί” και βλέπουμε ό,τι μας αρέσει ή “αφελείς” και δε βλέπουμε τίποτα- είναι πως η σύγχρονη τρομοκρατία δεν είναι ίδια με αυτή του παρελθόντος. Θύματά της πλέον είναι αθώοι άνθρωποι, ανήλικα παιδιά, τυχαίοι περαστικοί και τυχαίες τοποθεσίες. Το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν στους τρομοκράτες να σχεδιάσουν μια επίθεση με τεράστια ευκολία, καθιστώντας έτσι ένα πολύνεκρο χτύπημα δυνατό και στις χώρες με την υψηλότερη ασφάλεια.
Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν ανεμπόδιστα τον εντοπισμό, την προσέγγιση και κατ’ επέκταση τον προσηλυτισμό σε τρομοκρατικές οργανώσεις, ανθρώπων αγανακτισμένων λόγω επιβαρυμένου τρόπου ζωής, ανθρώπων ευάλωτων λόγω της μικρής τους ηλικίας ή ακόμη και των μη επαρκών πνευματικών τους ανιστάσεων. Εκείνοι θεωρούν πως η συμμετοχή σε μια τέτοια οργάνωση θα τους χαρίσει την επιθυμητή ικανοποίηση και νόημα στην ανούσια – όπως νομίζουν- ζωή τους, αφού πλέον θα υπηρετούν κάποιον “ανώτερο σκοπό”.
«Όλοι προβληματίζονται πώς να σταματήσουμε την τρομοκρατία.Υπάρχει όμως ένας πραγματικά εύκολος τρόπος: Να σταματήσουμε να είμαστε μέρος της», αναφέρει ο Νόαμ Τσόμσκι, αμερικάνος καθηγητής Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, συγγραφέας αρκετών βιβλίων και από τους ενεργότερους πολιτικούς ακτιβιστές της εποχής του.
Αυτό ακριβώς είναι που πρέπει να καταλάβουμε όλοι. Γινόμαστε μέλη μιας τρομοκρατικής οργάνωσης καθημερινά: όταν προσπαθούμε να επιβάλουμε τις απόψεις μας στους άλλους. Όταν δεν σεβόμαστε τον αλλόθρησκο, το αντίθετο φύλο, τον διαφορετικό σωματότυπο, την διαφορετική ιδεολογία. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή παραχωρούμε τον χώρο που χρειάζεται στον τρόμο για να επικρατήσει.
Όπως αρμόζει σε τέτοιες περιπτώσεις, νομίζω ήρθε η ώρα όχι να τηρήσουμε ενός λεπτού σιγή, για τα θύματα του Μάντσεστερ, της Κωνσταντινούπολης, της γειτονιάς σου. Ούτε για τους θύτες, που στην πραγματικότητα αποτελούν και οι ίδιοι το θύμα. Ήρθε η ώρα να βγάλουμε ενός λεπτού κραυγή, για όλες τις φρικαλεότητες που είναι ικανός ένας άνθρωπος να πράξει.
* Η Ηρώ Σιδέρη παρακολούθησε το Σεμινάριο Δημοσιογραφίας του Citycampus.