Η ιστορία του Graffiti και η θέση του στο σήμερα
του Θανάση Βραχνή
Το “Graffiti” είναι μια ιδιαίτερη μορφή τέχνης. Συνήθως, είναι ζωγραφιές ή συνθήματα σε δημόσιους χώρους και κυρίως τοίχους. Οι ζωγραφιές και τα συνθήματα την πλειοψηφία των φορών προέρχονται από την καθημερινότητα των ανθρώπων, τα συναισθήματα αλλά και τα τελευταία κοινωνικά δρώμενα.
Η πρώτη εμφάνιση
Αν και κανείς δεν ξέρει από πού ακριβώς έχει ρίζες αυτή η τέχνη, οι περισσότεροι ερευνητές, έχουν καταλήξει στο γεγονός ότι έχει προέλθει από τους ανθρώπους των σπηλαίων!
Η πρώτη καταγραφή από ζωγραφισμένες παραστάσεις, ήταν στις σπηλιές τους. Οι παραστάσεις δεν ήταν τίποτα παραπάνω από απλές παρατηρήσεις που έκαναν οι άνθρωποι για τον υπόλοιπο κόσμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα σχέδια ζώων ή σκηνών κυνηγιού, οι οποίες όπως καταλαβαίνετε αποτελούσαν μέρος της καθημερινότητάς τους.
Με μικρότερες καταγραφές να γίνονται από αρχαιολόγους, κατά τα επόμενα χρόνια, εμφανίστηκε μεγάλη άνθηση σε μια παρόμοια μορφή τέχνης στην αρχαία Ελλάδα –με τις ζωγραφιές αγγείων, αλλά και την διακόσμηση δημόσιων χώρων με διάφορες παραστάσεις- αλλά και στην Αίγυπτο.
Η θεματολογία αυτών; Οι αρχαίοι Έλληνες αποτύπωναν συχνά σκηνές από τον κλασικό αθλητισμό, την Ολυμπιάδα αλλά και πολλές σκηνές μάχης! Όσο για την Αίγυπτο, η ανάπτυξη των ιερογλυφικών, δηλαδή ενός αλφαβήτου βασισμένο σε εικόνες και όχι σε φθόγγους, η εξύμνηση της λατρείας των Φαραώ αλλά και οι απεικονίσεις διαφόρων αρχαίων θεών είναι καθοριστικά στοιχεία, που υποδηλώνουν την ύπαρξη τέχνης, παρόμοιας μορφής με το σύγχρονο γκραφίτι.
Το γκραφίτι ως σύμβολο
Κάτι που πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν είναι ότι το γκραφίτι έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν ως ένα σύμβολο ελευθερίας και αντίστασης. Η πρώτη τέτοια ιστορική αναφορά, ανήκει στα χρόνια του B’ παγκοσμίου πολέμου. Οι αγανακτισμένοι, από τον πόλεμο, άνθρωποι, καθώς και πολλοί νεαροί στρατιώτες, μην έχοντας ελευθερία λόγου και υπό τον ναζιστικό ζυγό, στρέφονταν σε άλλες μορφές αντίστασης!
Συχνά, έγραφαν συνθήματα στους δρόμους μιλώντας για την ειρήνη, την αγάπη αλλά και συνθήματα κατά του ρατσισμού. Όλες αυτές οι δραστηριότητες, βέβαια, ήταν παράνομες και οι παραβάτες δέχονταν σημαντικές ποινές, πολλές φορές ακόμα και θανατικές. Ένα σύμβολο τέτοιου είδους, που εμφανιζόταν συχνά στον πόλεμο και κυρίως στις βάσεις των Αμερικανικών στρατευμάτων, ήταν το “Kilroy was here”. Παρόλο που σχεδόν κανείς δεν ήξερε την καταγωγή ή την ερμηνεία του, όλοι ήξεραν ότι σήμαινε κάτι θετικό όταν το έβλεπαν.
To γκραφίτι σήμερα
Στον σύγχρονο κόσμο, το γκραφίτι είναι παρεξηγημένο και συχνά μπερδεύεται με το tagging, την γραπτή υποδήλωση εξουσίας σε δημόσιους τοίχους από μέλη συμμοριών. Παρόλα αυτά όμως, είναι σίγουρο ότι το γκραφίτι αποτελεί την “ψυχή” των μεγαλουπόλεων. Διάφοροι καλλιτέχνες συμφωνούν στην ιδέα πως μια πόλη χωρίς γκραφίτι αποτελεί μια πόλη χωρίς χαρακτήρα!
