#FoitiTips: Βράζοντας στο καζάνι της πτυχιακής! (μέρος 2)

της Κατερίνας Χριστοδούλου

Και για να δώσουμε μία αρμονική συνέχεια στις προηγούμενες, πρώιμες (ίσως και λίγο πιο θεωρητικές) προπαρασκευαστικές συμβουλές σχετικά με την αντιμετώπιση μίας πτυχιακής εργασίας, ευθύς αμέσως μπαίνουμε σε πιο πρακτικά ζητήματα. Αυτό σημαίνει ότι, έπειτα από την απόφαση του ποσοστού σημαντικότητας της πτυχιακής με το ευθέως ανάλογο επίπεδο προσωπικής εμπλοκής, την επιλογή του γνωστικού αντικειμένου μελέτης μαζί με τον κατάλληλου καθηγητή και τέλος, την σύνθεση και δημιουργία ενός συμβατού οργανογράμματος, τότε πια μπορεί κανείς να προχωρήσει στη σύνθεση, δημιουργία και παραγωγή της διπλωματικής/πτυχιακής του εργασίας.

Mini deadlines

Από την πλευρά της οργάνωσης, μία ενδιαφέρουσα και αρκετά βοηθητική τεχνική θα ήταν ο κατακερματισμός της πτυχιακής εργασίας σε μέρη με αντίστοιχα deadlines. Δηλαδή, αν ο καθηγητής δεν έχει δώσει κάποια διαφορετική γραμμή και περιμένει στο τέλος ολόκληρη την εργασία, τότε το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να «σπάσεις» τη δουλειά σε μικρά κομμάτια και να θέσεις στον εαυτό σου μικρά χρονικά όρια μέσα στα οποία θα πρέπει να έχεις ολοκληρώσει κάθε κομμάτι, π.χ. δυο βδομάδες για συγγραφή της εισαγωγής, μία για τη μέθοδο, ένα μήνα τα αποτελέσματα και τη συζήτηση. Ο καθένας ανάλογα με τους ρυθμούς του και τον όγκο εργασίας σε άμεση συσχέτιση με τη δυσκολία του αντικειμένου καθορίζει τις υποκειμενικές του χρονικές προθεσμίες.

Μία άλλη συμβουλή, με όλη την έννοια της λέξης «συμβουλή», είναι το «έστω και λίγο διάβασμα κάθε μέρα». Το ξέρω ότι ίσως ακούγεται πολύ κοινό και γονεϊκό, όμως αποδεικνύεται μεγάλη αλήθεια όταν έχεις να βγάλεις μεγάλο όγκο έργου σε μία σχετικά μεγάλη και ίσως αόριστη χρονική περίοδο. Το να διαβάζεις έστω και λίγο κάθε μέρα σε κρατάει σε πρόγραμμα, μέσα στο εννοιολογικό πλαίσιο που μελετάς και δεν χάνεις τον στόχο σου.

Διάβασμα, διάβασμα, διάβασμα και πάλι…διάβασμα

Είναι δυστυχώς η διπλωματική μία διαδικασία χρονοβόρα και κοπιώδης. Το αντικείμενο άλλες φορές κάπως αόριστο, άλλες παντελώς άγνωστο σε εμάς και άλλες γενικώς άγνωστο στον ακαδημαϊκό και ερευνητικό χώρο δημιουργώντας έτσι υψηλές απαιτήσεις, γεγονός που σημαίνει πολύ προσωπική δουλειά. Αναζήτηση βιβλιογραφίας, διασταύρωση και σύνθεση πληροφοριών. Όλα αυτά απαιτούν μπόλικο διάβασμα. Εν αρχή, η μελέτη επιστημονικών άρθρων δεν είναι λογοτεχνία και πόσο μάλλον όταν η πλειοψηφία εξ αυτών είναι στην αγγλική γλώσσα. Για αυτό το λόγο χρειάζεται πολλή μελέτη, εξάσκηση και επανάληψη των ήδη αναγνωσμένων άρθρων ώστε να επέλθει η ανάλογη εξοικείωση τόσο με το γνωστικό θέμα όσο και με τον τρόπο που αντιμετωπίζεται ένα επιστημονικό σύγγραμμα. Έτσι, αναγκαία είναι η συνεχής τριβή ώστε να καταφέρεις να  «μπεις στο νόημα» και σε κάποιο σημείο να αρχίσεις να συγκρατείς και να δημιουργείς κείμενο πάνω στις νεοαποκτηθείσες γνώσεις.

Βιβλιογραφία

Όσον αφορά την βιβλιογραφία της πτυχιακής εργασίας, σημαντική πηγή μπορεί να είναι η χρησιμοποιούμενη από άλλα παρόμοια άρθρα βιβλιογραφία. Τόσο παλαιότερα όσο και πρόσφατα άρθρα είναι εξίσου σημαντικά, ενώ ταυτόχρονα απαιτείται η διασταύρωση των πληροφοριών και η εύρεση της πιο πρόσφατης, καλά θεμελιωμένης και ταιριαστής στο μελετώμενο αντικείμενο θεωρίας ή μελέτης.πτυχιακής βιβλιογραφία

Σημαντική, επίσης, βοήθεια σε όλη την αναζήτηση προσφέρουν τα  «Review.  Είναι ουσιαστικά επιστημονικά άρθρα που συνοψίζουν στο κάθε ζήτημα ποιες θεωρίες κυριαρχούν τη δεδομένη στιγμή, συγκρίνει τα συμπεράσματα και τις μεθόδους και επιχειρηματολογεί υπέρ και κατά αυτών από μία σφαιρική οπτική. Σε κάθε περίπτωση, όμως, θέλει ιδιαίτερη προσοχή η εξέταση ενός άρθρου ή μίας βιβλιογραφικής ανασκόπησης διότι ο κάθε συγγραφέας -ερευνητής πάντα μεταφέρει έστω και κάτι δικό του, κάτι υποκειμενικό στην κατά τα άλλα αντικειμενική του έρευνα. Συμπερασματικά, απαιτείται προσεκτική μελέτη και κριτική σκέψη επί των αναγνωσμάτων.

Τέλος, αν και μερικές φορές οι σχολές έχουν πρόσβαση σε επιστημονική βιβλιογραφία μέσω συνδρομών σε ερευνητικά περιοδικά, δεν είναι πάντα εφικτή η απόκτηση επιστημονικών άρθρων που δεν είναι ανοιχτής πρόσβασης (open access). Για αυτό, μία από τις καλύτερες μηχανές αναζήτησης είναι το Sci-Hub (https://sci-hub.tw/ -ενδέχεται το url να αλλάζει κατά καιρούς), ένα αποθετήριο επιστημονικών δημοσιεύσεων μέσα από το οποίο δύναται κανείς να βρει και να κατεβάσει οποιοδήποτε υλικό με πνευματικά δικαιώματα.

Αλλαγή οπτικής

πτυχιακής οπτικήΌταν πια έχεις φτάσει στο σημείο σχολιασμού των αποτελεσμάτων σου (το σύνηθες μέρος της διπλωματικής το οποίο ονομάζεται «Συζήτηση» ) μία σχετικά παράδοξη και ανατρεπτική πρόταση θα ήταν να το συζητήσεις με άτομα μη ειδικά, εκτός του χώρου και του γνωστικού αντικειμένου αυτού καθαυτού. Ακόμη και η συζήτηση με την οικογένεια ή με φίλους μπορεί να αποβεί πολύ παραγωγική και προσοδοφόρα ως προς τον τρόπου που θα ερμηνεύσεις τα αποτελέσματά σου. Φυσικά η δυνατότητα αυτή σχετίζεται πάντα με το υπό εξέταση αντικείμενο, αλλά ακόμη κι αν δεν θα μπορούσε κάποιος αμιγώς να σε βοηθήσει με την ερμηνεία των αποτελεσμάτων σίγουρα θα μπορούσες να του εκφράσεις κάποιους προβληματισμούς σου ως προς τον τρόπο ερμηνείας ή τον τρόπο προσέγγισης ενός θέματος. Δεν θα σου δώσει καμία απάντηση τεκμηριωμένη ή καμία λύση επιστημονική, παρόλα ταύτα θα σου διευρύνει την οπτική όντας ένα άτομο έξω από το αποστειρωμένο και ήδη καθορισμένο επιστημονικό πρίσμα που έχεις.

Συγχρόνως, μία επίσης αξιόλογη κίνηση θα ήταν η εξερεύνηση άλλων επιστημονικών πεδίων καθώς τα περισσότερα από τα φαινόμενα είναι πολυπαραγοντικά και πολυσύνθετα, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη της διεπιστημονικότητας. Ένα ταξίδι, λοιπόν, σε άγνωστα νερά ίσως να σου δώσει περισσότερη τροφή για σκέψη από όση περίμενες και αν είσαι και τυχερός ακόμη και καινοτόμες ιδέες.

Write, write, write!

Τέλος, ο μόνος τρόπος να ολοκληρώσεις ποτέ την πτυχιακή σου είναι να γράψεις. Να καθίσεις αναπαυτικά στο γραφείο σου (ή όπου αλλού σε βολεύει), να απομακρύνεις όποιον διασπαστικό παράγοντα και να γράψεις. Το πιο δύσκολο κομμάτι είναι πάντα η αρχή, το πως θα ξεκινήσεις να γράφεις, τι και πως. Δεν υπάρχει καμία διέξοδος και αυτή είναι η μόνη πραγματικότητα που πρέπει να «αγκαλιάσεις» … μόνον έτσι θα ξεκινήσεις. Γράφεις όπως ξέρεις, όπως έκανες πάντα. Δεν υπάρχει καλύτερο και χειρότερο, υπάρχει κείμενο και κενό. Συνεπώς, ακόμα κι αν έχεις αμφιβολίες για τις συγγραφικές σου ικανότητες προσπάθησε να τις βάλεις στην άκρη και να ξεκινήσεις να γράφεις. Θα έχεις χρόνο να διορθώσεις ό,τι ορθογραφικά, συντακτικά και νοηματικά λάθη έπειτα.

πτυχιακής writeΕάν ξεκινήσεις τώρα να γράφεις, θα σου έρθει σιγά σιγά η έμπνευση και θα μπορείς να διανθίζεις το κείμενό σου ύστερα, τροποποιώντας το, αφαιρώντας και προσθέτοντας. Όπως είχε πει και ο διάσημος συγγραφέας Stephen King «The scariest moment is always just before you start.» Συνεπώς, START!!!!

Και έτσι για το κλείσιμο, επειδή καλός ο Stephen King, αλλά η γνώση προέρχεται από αρχαιτάτων χρόνων και, δυστυχώς ή ευτυχώς, η αρχαία αυτή σοφία παραμένει διαχρονική:

«Τόδε έργον αέξεται, ᾧ επιμίμνω»  Όμηρος, Οδύσσεια ξ’ 66

πτυχιακής τέλος

Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!