15η Απριλίου: Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης

της Γιώτας Γεροντίδου

Η 15η Απριλίου έχει καθιερωθεί από το 2012 ως η Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης μετά από πρόταση της Τουρκίας. Η ημερομηνία που γιορτάζεται η Ημέρα Τέχνης δεν είναι τυχαία, καθώς στης 15 Απριλίου γεννήθηκε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Ο εμβληματικός αναγεννησιακός καλλιτέχνης, επελέγη ως σύμβολο της παγκόσμιας ειρήνης, της ελευθερίας της έκφρασης, της ανοχής, της συναδέλφωσης και της πολυπολιτισμικότητας.

Οι Εννιά Καλές Τέχνες  

Αρχιτεκτονική

Η αρχιτεκτονική συνθέτει επιμέρους γνώσεις από τις καλές τέχνες, τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις επιστήμες μηχανικών. Παράλληλα επικαλύπτεται με συγγενείς αλλά διακριτούς επιστημονικούς κλάδους όπως η επιστήμη πολιτικού μηχανικού, η οποία δίνει έμφαση στις τεχνικές όψεις της κατασκευαστικής δραστηριότητας (π.χ. στη στατική στήριξη), και η χωροταξία-πολεοδομία, η οποία αρχικά εθεωρείτο τομέας της αρχιτεκτονικής και εξακολουθεί να διδάσκεται σε νέους αρχιτέκτονες.

Γλυπτική

Γλυπτική ονομάζεται η τέχνη της καλλιτεχνικής δημιουργίας-έκφρασης, που εκτελείται μέσω της δημιουργίας τρισδιάστατων μορφών σε οποιοδήποτε μέσο. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι διάφορα: σκληρά, ακόμη και διάφορα πλαστικά (στη σύγχρονη γλυπτική). Είναι δυνατός ακόμη ο συνδυασμός διαφορετικών υλικών. Το πρώτο στάδιο είναι η εύρεση των αντικειμένων που θα παρουσιαστούν από τους γλύπτες. Έπειτα, τα επιλεγμένα υλικά υφίστανται επεξεργασία με διάφορες τεχνικές, αφαιρετικές όπως το σκάλισμα, ή προσθετικές όπως η συγκόλληση.

Ζωγραφική

Ζωγραφική είναι η τέχνη της παραγωγής ή αναπαράστασης μίας εικόνας, μέσω προσωπικής εργασίας. Τα παλαιότερα γνωστά έργα ζωγραφικής ανακαλύφθηκαν από σπηλαιολόγους στο Γκροτ Σοβέ στη Γαλλία το 1994 και είναι χρωματισμένα με κόκκινη ώχρα και μαύρο. Οι ζωγραφιές αυτές, που απεικονίζουν ζώα και κυνηγούς θεωρούνται από ορισμένους παλαιοντολόγους, ότι είναι περίπου 32.000 ετών.

Λογοτεχνία

Ο όρος Λογοτεχνία εμφανίζεται για πρώτη φορά τον 12ο αιώνα σε κείμενο του Νικήτα Ευγενειανού, με τη σημασία της ρητορικής χρήσης του λόγου, της καλλιέπειας. Με τη σημερινή σημασία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Ιωάννη Πανταζίδη το 1886, στο άρθρο του «Φιλολογία, Γραμματολογία, Λογοτεχνία», στο περιοδικό Εστία. Ο συντάκτης του άρθρου εξηγεί ότι χρησιμοποιεί τον όρο λογοτεχνία για να δηλώσει την τέχνη του λόγου, σε αντιστοιχία με τους όρους «καλλιτέχνης» και «καλλιτεχνία». 

Μουσική

Η μουσική δεν θα μπορούσε να λείπει από το αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα Τέχνης. Γνωστή και ως Απολλώνια Τέχνη, η μουσική παίρνει το όνομά της από τις εννέα Μούσες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Καθ’ αυτή την έννοια, η μουσική διέφερε σημασιολογικά της σημερινής χρήσης του όρου, και περιελάμβανε το σύνολο των τεχνών που βρίσκονταν υπό την προστασία των Μουσών. Στην Αρχαία Ελλάδα, ο όρος μουσική αφορούσε την Ποίηση, το Μέλος και τον Χορό ως μια αδιάσπαστη ενότητα τεχνών. Ο διαχωρισμός υιοθετήθηκε και αναπτύχθηκε από τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό. Έτσι σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η μουσική ως τέχνη, έρχεται να καλύψει την ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει με τους ήχους τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ψυχικές του καταστάσεις.

Θέατρο

Είναι ο κλάδος της τέχνης που αναφέρεται στην απόδοση ιστοριών μπροστά σε κοινό, με τη χρήση κυρίως του λόγου, αλλά και της μουσικής και του χορού. Πρόκειται για την παραγωγή ζωντανών απεικονίσεων πραγματικών ή φανταστικών συμβάντων με σκοπό την τέρψη και την επιμόρφωση των θεατών. Το θέατρο μπορεί να έχει διάφορες μορφές, όπως είναι ο μονόλογος, η όπερα, το μπαλέτο, η παντομίμα κ.ά. Δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στην Αρχαία Αθήνα, σαν μια εξέλιξη του διθυράμβου. Οι πρώτες μορφές του θεάτρου σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής αρχαιότητας ήταν η τραγωδία, η κωμωδία και το σατυρικό δράμα. Στο αρχαίο ελληνικό θέατρο πρωταγωνιστούσαν μονάχα άντρες και ακόμη και σε γυναικείους ρόλους ντύνονταν οι ίδιοι γυναίκες. 

Κινηματογράφος

Ένας από τους πρώτους κινηματογραφιστές που χρησιμοποίησε την διαθέσιμη τεχνική της εποχής με σκοπό την παραγωγή ταινιών κάτω από όρους τέχνης, υπήρξε ο Ζωρζ Μελιέ, ο οποίος θεωρείται και από τους πρώτους κινηματογραφικούς σκηνοθέτες. Οι ταινίες του πραγματεύονταν θέματα από το χώρο του φανταστικού, όπως η ταινία του “Ταξίδι στη Σελήνη”. Επιπλέον, εισήγαγε τεχνικές οπτικών εφέ, ενώ για πρώτη φορά πρόβαλε έγχρωμες ταινίες, χρωματίζοντας την κινηματογραφική ταινία με το χέρι. Με αφετηρία τις νέες δυνατότητες που αναδείχθηκαν, ο κινηματογράφος μετασχηματίστηκε διεθνώς σε μία δημοφιλή μορφή τέχνης.

Φωτογραφία

Οι πρώτες φωτογραφίες αποτελούν ουσιαστικά απλές προβολές εικόνων πάνω σε κάποια επιφάνεια. Ως πρώτη φωτογραφική “μηχανή” μπορεί να θεωρηθεί ένα σκοτεινό δωμάτιο ή κουτί (camera obscura) που στη μία άκρη διαθέτει μια γυαλιστερή επιφάνεια και στην απέναντι άκρη μία πολύ μικρή οπή.

Κόμικς

Τα κόμικς, που αναφέρονται και ως ένατη τέχνη ή ως εικονογράφημα είναι μια μορφή οπτικής τέχνης που αποτελείται από διαδοχικές εικόνες που συνήθως συνδυάζονται με κείμενο, το οποίο ως εκφερόμενος λόγος τοποθετείται σε συννεφάκια κειμένου, ως περιγραφή σε λεζάντες, ως ηχητικό εφέ σε συννεφάκι με αιχμές, κ.λπ. Στο κόμικ υπάρχει αφηγηματική αλληλουχία μεταξύ των εικόνων.

Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!