“Είμαι σχεδόν βέβαιος πως δεν πρόκειται να επιστρέψουμε στο παλιό καθεστώς της αποκλειστικά δια ζώσης εκπαίδευσης και ότι επομένως κάτι θα μείνει για το μέλλον από την τηλεκπαίδευση. Τι και πόσο ακριβώς μένει να το δούμε τα επόμενα χρόνια.”
Ο κ. Κωνσταντίνος Χρυσόγονος είναι Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει διατελέσει μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η συνέντευξη δόθηκε στον C.E.O. του citycampus.gr, Κωνσταντίνο Πολέμη, και αποτελεί τμήμα της έρευνας του citycampus.gr για την τηλεκπαίδευση στα Πανεπιστήμια.
Κ. Χρυσόγονε, σας ευχαριστούμε θερμά για τη συμμετοχή σας στην έρευνά μας! Πιστεύετε ότι η τηλεκπαίδευση, όπως προέκυψε και εφαρμόστηκε από την έναρξη της πανδημίας CoVid19 είναι μια αναγκαιότητα ή μια ευκαιρία και γιατί;
Ήταν αναγκαίο για να προληφθούν οι κίνδυνοι που θα συνεπαγόταν ο συνωστισμός στα αμφιθέατρα και μας έδωσε την ευκαιρία να δούμε την εκπαιδευτική διαδικασία κάπως διαφορετικά από ό,τι στο παρελθόν.
Πόσο εξοικειωμένος ήσασταν στην έναρξη της τηλεκπαίδευσης με τη συγκεκριμένη πρακτική;
Δεν ήμουν καθόλου εξοικειωμένος, αλλά βέβαια γηράσκω αεί διδασκόμενος.
Ποια πιστεύετε ότι ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισαν οι φοιτητές σας κατά την εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης;
Υπήρχαν κάποιοι/ κάποιες, μάλλον μικρή μειοψηφία, που δεν διέθεταν την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, αλλά στην πορεία νομίζω ότι όλα πήγαν καλά.
Ήταν έτοιμο το Τμήμα σας να αντιμετωπίσει τις πρώτες δυσκολίες που προέκυψαν από την εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης;
Στην αρχή δημιουργήθηκαν μικροπροβλήματα τεχνικής φύσεως αλλά μέσα σε 2-3 εβδομάδες ξεπεράστηκαν.
Η αλληλεπίδρασή σας με τους φοιτητές μέχρι ποιο βαθμό επηρεάστηκε;
Την ακαδημαϊκή χρονιά 2019-20 είχαμε όλοι κάποιες δυσκολίες προσαρμογής. Αντίθετα στη χρονιά 2020-21 νομίζω ότι λειτουργούμε πολύ καλύτερα. Η έλλειψη προσωπικής επαφής είναι βέβαια μια σημαντική απώλεια, από την άλλη πλευρά όμως τα μαθήματα διεξάγονται πολύ ικανοποιητικά μέσω zoom. Επειδή οι φοιτητές έχουν συνήθως κλειστά τα μικρόφωνά τους δεν υπάρχει η οχλοβοή των ψιθύρων του αμφιθεάτρου και ο διδάσκων μπορεί να μιλάει με μικρότερη ένταση. Εξάλλου το chat είναι πραγματική σωτηρία, γιατί μπορείς να καταλάβεις από το περιεχόμενο των σχολίων τι κατάφερες να μεταδώσεις στους φοιτητές και τι όχι και έτσι να προσαρμόσεις το περιεχόμενο και την ταχύτητα της διδασκαλίας σου. Και βέβαια έτσι δεν χρειάζεται να διακόπτεις τον ειρμό σου για να απαντάς διαρκώς σε ερωτήσεις, αλλά τις μαζεύεις και τις απαντάς με άνεση κατά τακτά διαστήματα. Επίσης με το ηλεκτρονικό «χέρι» οι φοιτητές μπορούν να ζητήσουν τον λόγο και να αναπτύξουν την άποψη ή την ερώτησή τους. Θεωρώ ότι όλο αυτό λειτουργεί ίσως και καλύτερα από τη διδασκαλία δια ζώσης.
Θεωρείτε ότι μπορεί να προκύψει ζήτημα καταγραφής και παραβίασης προσωπικών δεδομένων λόγω της εφαρμογής της τηλεκπαίδευσης στο μέλλον;
Δεν νομίζω και πάντως οποιαδήποτε προσπάθεια καταχρηστικής επεξεργασίας τέτοιων δεδομένων θα παραβίαζε την ισχύουσα νομοθεσία και θα μπορούσε να οδηγήσει στην επιβολή κυρώσεων κατά των υπαιτίων.
Σε πρόσφατη έρευνά μας πολλοί προπτυχιακοί φοιτητές μίλησαν για περιορισμένη ακόμα και ανύπαρκτη κοινωνικοποίηση λόγω τηλεκπαίδευσης. Πιστεύετε πως η εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης μπορεί να προκαλέσει περιορισμό των φοιτητικών συλλογικοτήτων;
Αυτό είναι όντως πρόβλημα αλλά ελπίζω ότι θα αντιμετωπισθεί, εφόσον η κατάσταση με την πανδημία ομαλοποιηθεί κάπως την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά και πάντως πλήρως κατά τη μεθεπόμενη.
Πιστεύετε ότι η τηλεκπαίδευση αποτελεί μια ευκαιρία για εξοικονόμηση οικονομικών πόρων στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο; Ποια είναι η άποψή σας για την οικονομική παράμετρο της τηλεκπαίδευσης;
Δεν είμαι ο πιο αρμόδιος να το εκτιμήσω και γενικά ίσως είναι νωρίς να γίνει ένας απολογισμός τέτοιου είδους.
Προσωπικά προτιμάτε τηλεκπαίδευση ή δια ζώσης εκπαίδευση και γιατί;
Όπως σας είπα προηγουμένως, θεωρώ ότι η τηλεκπαίδευση έχει σημαντικά πλεονεκτήματα. Το καλύτερο θα ήταν ίσως ένας συνδυασμός των δύο μεθόδων και εκ περιτροπής (κάποια μαθήματα σε κάποιες ημερομηνίες με την πρώτη μέθοδο και άλλα με τη δεύτερη).
Πιστεύετε ότι η τηλεκπαίδευση είναι ένας θεσμός που ήρθε για να μείνει μόνιμα έστω σε κάποια έκταση αν όχι συνολικά; Ποια είναι η άποψή σας στο ζήτημα;
Είμαι σχεδόν βέβαιος πως δεν πρόκειται να επιστρέψουμε στο παλιό καθεστώς της αποκλειστικά δια ζώσης εκπαίδευσης και ότι επομένως κάτι θα μείνει για το μέλλον από την τηλεκπαίδευση. Τι και πόσο ακριβώς μένει να το δούμε τα επόμενα χρόνια.
Κ. Χρυσόγονε, σας ευχαριστούμε για τη συνέντευξη!
Και εγώ σας ευχαριστώ!
