“Από την άλλη είναι βέβαιο ότι για κάποιους η πανδημία έδωσε τη χρυσή ευκαιρία για να προωθηθούν σχεδιασμοί και στόχοι που υπήρχαν για καιρό στο μυαλό τους. Σε ένα σύστημα που όλα μετρούνται με βάση το κέρδος, που στοχεύει στην απόκτηση δεξιοτήτων για τους πολλούς και ουσιαστική γνώση για τους λίγους και εκλεκτούς, που θέλει φτηνό, ευέλικτο, αναλώσιμο επιστημονικό προσωπικό η σημερινή τηλε-διδασκαλία είναι μια δοκιμή για την επικράτησή της, έναντι της ζωντανής διδασκαλίας, στο μέλλον, αφού, μέσω αυτής, θα συμπιεστεί ακόμη περισσότερο η χρηματοδότηση στα ΑΕΙ.”
Το citycampus.gr συνεχίζει την “έρευνα για την τηλεκπαίδευση” στα Πανεπιστήμια της χώρας αλλά και του εξωτερικού με μια πολύ ενδιαφέρουσα διαδικτυακή συνάντηση με την κ. Ελισάβετ Τελειώνη. Η κ. Ελισάβετ Τελειώνη είναι Λέκτορας του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου στη Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών.
Το παρακάτω άρθρο της κ. Ελισάβετ Τελειώνη για την τηλεκπαίδευση στα Πανεπιστήμια προήλθε από αίτημα του citycampus.gr και προσωπικά του CEO Κωνσταντίνου Πολέμη να μας εκφράσει την προσωπική της άποψη είτε με άρθρο είτε με συνέντευξη στο citycampus.gr. Την ευχαριστούμε θερμά για τη συμμετοχή της στην Έρευνα του citycampus για την τηλεκπαίδευση στα Πανεπιστήμια.
Ελισάβετ Τελειώνη: Σχετικά με την τηλε–διδασκαλία στα Πανεπιστήμια
Καταρχήν να ξεκινήσω από το προφανές, που κανείς από τους εμπλεκόμενους σε αυτή, έστω και στα λόγια, δεν αμφισβητεί: Η τηλε–διδασκαλία (και όχι τηλε-εκπαίδευση, δεδομένου ότι σημαντικό μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας όπως εργαστήρια και εργαστηριακές ασκήσεις, κλινικές, φροντιστήρια δεν πραγματοποιούνται) είναι αδύνατον να αντικαταστήσει τη ζωντανή διδασκαλία στα αμφιθέατρα και τις αίθουσες των Πανεπιστημίων. Τη ζωντανή – ή δια ζώσης, όπως έχει επικρατήσει το τελευταίο διάστημα να ονομάζεται – διδασκαλία, που:
- στηρίζεται σε μεγάλο μέρος στην αλληλεπίδραση διδάσκοντα – φοιτητών,
- αναπροσαρμόζεται, κάθε ακαδημαϊκή χρονιά, στις ιδιαίτερες ανάγκες του ακροατηρίου, και
- δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθείς τις δυσκολίες κατανόησης, να επανέλθεις,να δώσεις παραδείγματα, να αναλύσεις, να εξειδικεύσεις…
Αναμφίβολα η τηλε – διδασκαλία (σύγχρονη και ασύγχρονη) ήταν μια καταρχάς λύση συνέχισης της διδακτικής διαδικασίας στο πρώτο κύμα της πανδημίας. Από την πρώτη εβδομάδα όμως αναδείχθηκαν και τα εγγενή αλλά και τα πρακτικά προβλήματα που την ακολουθούν, προβλήματα που μέχρι σήμερα συνεχίζουν να υπάρχουν και να ταλανίζουν όλους τους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Θα ξεκινήσω από τα πρακτικά, που όμως επηρεάζουν το ζητούμενο, δηλ. την απόκτηση γνώσης στο διδασκόμενο αντικείμενο, και στη συνέχεια θα αναφερθώ στα προβλήματα που θεωρώ ότι είναι σύμφυτα με αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας.
- Ελλείψεις των φοιτητών σε υλικοτεχνική υποδομή. Πολλοί, περισσότεροι από ό,τι νομίζουμε, φοιτητές έχουν υπολογιστές χωρίς μικρόφωνα και κάμερες. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην μπορούν να παρέμβουν ζωντανά την ώρα της διδασκαλίας (θεωρίας και ασκήσεων), να διατυπώσουν ερωτήματα ή απορίες, να απαντήσουν σε ερωτήσεις. Πολλοί από τους φοιτητές μας δεν έχουν πρόσβαση σε καλής ποιότητας σύνδεση στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να συνδεθούν, άρα να χάνουν το μάθημα ή να αποσυνδέονται και να επανασυνδέονται στην πλατφόρμα πολλές φορές στη διάρκεια του μαθήματος με ότι αυτό συνεπάγεται στην ποιότητα της παρακολούθησης.
- Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν και πολλά μέλη του διδακτικού προσωπικού. Η χρόνια, πάνω από μία δεκαετία, υποχρηματοδότηση των ΑΕΙ έχει ως αποτέλεσμα πολλοί από εμάς να έχουμε στα γραφεία μας PC γερασμένα, παλιάς τεχνολογίας που αδυνατούν να υποστηρίξουν την τηλε-διδασκαλία. Έτσι, και εδώ, όλα στηρίζονται στην οικονομική δυνατότητα του κάθε μέλους ΔΕΠ, και του εκπαιδευτικού προσωπικού γενικότερα, να διαθέτει στο σπίτι του τον αναγκαίο εξοπλισμό. Δεν είναι λίγοι οι συνάδελφοι που αναγκάστηκαν να αγοράσουν νέο εξοπλισμό από Η/Υ μέχρι κάμερες και μικρόφωνα προκειμένου να ανταποκριθούν αξιοπρεπώς στις ανάγκες της διδασκαλίας με αυτή τη μορφή, και πιστέψτε με τα χρήματα δεν τους περισσεύουν. Προβλήματα παρουσιάστηκαν και στην πρώτη φάση προσαρμογής, δεδομένου ότι δεν ήταν πολλοί αυτοί που είχαν τις αναγκαίες τεχνικές γνώσεις για τη χρήση των πλατφορμών, για την επιλογή της κατάλληλης πλατφόρμας για το δικό τους μάθημα, ενώ, σε πολλά ΑΕΙ, πριν καν ολοκληρωθεί το εαρινό εξάμηνο, έληξαν οι συμβάσεις με τους αντίστοιχους παρόχους. Επρεπε να επιστρατεύσουμε κάθε φορά όλη την εφευρετικότητά μας προκειμένου να διασωθεί όλη η προσπάθεια. Οσο για τις μεγαλοστομίες περί βιντεοσκοπούμενων μαθημάτων, και υποστηρικτικού γενικά εξοπλισμού, έχουμε μείνει στις διακηρύξεις του Υπουργείου: ακόμα περιμένουν τα ΑΕΙ την πρόσθετη χρηματοδότηση για την αγορά του, τη χρηματοδότηση για την πρόσληψη των μεταπτυχιακών και υποψήφιων διδακτόρων που θα βοηθήσουν στα εργαστήρια και φροντιστήρια σε ολιγομελή τμήματα και με ζωντανή (!!!!) διδασκαλία.
- Το κύριο όμως πρόβλημα της τηλε-διδασκαλίας είναι ότι είναι άψυχη και απρόσωπη: Βρίσκεσαι μπροστά σε μια οθόνη με τις διαφάνειες του μαθήματος, σου χωρίς να βλέπεις τους φοιτητές σου (οι κάμερες κλειστές αλλιώς το σύστημα πέφτει), χωρίς να ξέρεις αν πράγματι παρακολουθούν ή απλά έχουν συνδεθεί και στο μεταξύ ασχολούνται με άλλα, χωρίς ούτε μια απορία, ούτε απάντηση στις ερωτήσεις που τίθενται από τον διδάσκοντα, είναι αποκαρδιωτικό. Μπορεί να φαίνεται ότι παρακολουθούν το μάθημα περισσότεροι φοιτητές από ότι πριν το lockdown, αλλά μάλλον πρόκειται για εικονική πραγματικότητα. Αλλωστε και τα αποτελέσματα των 2 εξεταστικών αυτό δείχνουν…
Φυσικά είναι λάθος να μην αξιοποιούνται οι δυνατότητες της τεχνολογίας αλλά όχι έτσι. Κατά την άποψή μου, η τηλε-διδασκαλία είναι ένα εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, συμπληρωματικά και μόνο, στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία. Δίνει τη δυνατότητα συχνότερης και πιο άμεσης επικοινωνίας του διδάσκοντα με το φοιτητή, και θα μπορούσε να λειτουργήσει σε ολιγομελή (της τάξης των 10 ατόμων) τμήματα για επίλυση αποριών, παροχής κατευθύνσεων στις σπουδαστικές εργασίες, να δώσει ουσιαστική βοήθεια σε φοιτητές που εργάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους ή έχουν μαθησιακές δυσκολίες κλπ. Μέχρι εκεί όμως. Το ζωντανό μάθημα, έστω και με ελλιπή και διαλείπουσα την παρουσία των φοιτητών, δεν είναι δυνατόν να αντικατασταθεί με την απρόσωπη τηλε -διδασκαλία.
Είναι γεγονός ότι κάποιοι φοιτητές βρίσκουν ελκυστικό το ότι μπορούν να «παρακολουθούν» τα μαθήματά του εξαμήνου τους από την άνεση του σπιτιού τους, χωρίς να χρειάζεται να ντυθούν, να πάρουν τα ΜΜΜ (με τις μεγάλες καθυστερήσεις τους και τα ελλιπή τους δρομολόγια) για να φτάσουν στις 8.45 στη Σχολή τους. Είμαι βέβαιη όμως ότι θα αναθεωρήσουν και θα αλλάξουν γνώμη όταν συνειδητοποιήσουν ότι έχουν μάθει πολύ πιο λίγα από τους συναδέλφους τους που παρακολούθησαν τα ίδια μαθήματα προ lockdown, όταν συνειδητοποιήσουν ότι η διαδικασία της γνώσης απαιτεί τη ζωντανή δική τους παρουσία μέσα στο Πανεπιστήμιο.
Από την άλλη είναι βέβαιο ότι για κάποιους η πανδημία έδωσε τη χρυσή ευκαιρία για να προωθηθούν σχεδιασμοί και στόχοι που υπήρχαν για καιρό στο μυαλό τους. Σε ένα σύστημα που όλα μετρούνται με βάση το κέρδος, που στοχεύει στην απόκτηση δεξιοτήτων για τους πολλούς και ουσιαστική γνώση για τους λίγους και εκλεκτούς, που θέλει φτηνό, ευέλικτο, αναλώσιμο επιστημονικό προσωπικό η σημερινή τηλε-διδασκαλία είναι μια δοκιμή για την επικράτησή της, έναντι της ζωντανής διδασκαλίας, στο μέλλον, αφού, μέσω αυτής, θα συμπιεστεί ακόμη περισσότερο η χρηματοδότηση στα ΑΕΙ.
Γιατί να δοθούν θέσεις ΔΕΠ στα Πανεπιστήμια, που κάθε χρόνο χάνουν, από τις συνταξιοδοτήσεις, προσωπικό που δεν αντικαθίσταται γιατί δεν γίνονται προσλήψεις, με αποτέλεσμα να μην διδάσκονται απαραίτητα γνωστικά αντικείμενα, όταν ένα μέλος ΔΕΠ αρκεί για να «διδάξει» ένα μάθημα, μπροστά σε μια οθόνη, σε 300 φοιτητές, ενώ ζωντανά θα απαιτούνταν τουλάχιστον 3 μέλη ΔΕΠ; Γιατί να δοθούν χρήματα για την κατασκευή νέων αιθουσών, νέων φοιτητικών εστιών, για φύλαξη, σίτιση, υλικοτεχνική υποδομή, καθαριότητα όταν οι φοιτητές θα είναι στο σπίτι τους; Όλα αυτά τα λύνει η τηλε-διδασκαλία. “Και αν οι φοιτητές δεν μαθαίνουν, αυτοί φταίνε. Αν ήθελαν πραγματικά, θα μπορούσαν.” Όλα ανάγονται και εδώ στην περίφημη προσωπική ευθύνη.
Τέλος, πόσο, αλήθεια, βολεύει το γεγονός ότι οι φοιτητές δεν βρίσκονται στον ίδιο χώρο για να συζητήσουν για τα προβλήματά τους, να αναζητήσουν λύσεις και να τις διεκδικήσουν.
Πρέπει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα να δοθεί λύση ώστε όλοι διδάσκοντες και φοιτητές να επιστρέψουμε στα Πανεπιστήμια και να συνεχίσουμε τη ζωντανή διδασκαλία τηρώντας όλα τα μέτρα υγιεινής που απαιτούνται σήμερα στις πρωτόγνωρες συνθήκες που βιώνουμε. Δεν είναι ακατόρθωτο. Χρειάζονται χρήματα και άλλες προτεραιότητες. Αλλιώς σε λίγα χρόνια θα αποφοιτήσουν γιατροί που δεν θα έχουν πιάσει νυστέρι στα χέρια τους, δεν φυσικοί που δεν θα έχουν κάνει ούτε ένα πείραμα, μηχανολόγοι που δεν θα έχουν δει μια μηχανή, γεωλόγοι που δεν θα έχουν δει ένα πέτρωμα, τοπογράφοι που δεν θα ξέρουν να μετράνε, μικροβιολόγους που δεν θα έχουν πιάσει μικροσκόπιο.
Ο κατάλογος είναι ατελείωτος.
