“Τα πρόσωπα της πείνας” στο Θέατρο Από Κοινού
Σκηνικό μικρό, σχετικά λιτό, θυμίζει κάτι από Εξάρχεια. Όμως, δεν είναι, γιατί βρισκόμαστε στην “Οδό της Πείνας”. Τοπίο γκρίζο από το ασφυκτικό τσιμέντο. Το μόνο χρώμα; Οι σακούλες σκουπιδιών. Τα σκουπίδια. Τα αποφάγια. Αυτά που δεν φαγώθηκαν από αυτούς που φούσκωσαν από το φαΐ και αυτά που θα “θρέψουν” αυτούς που “ψωμολυσσάνε” .Και κάπως έτσι έκανε πρεμιέρα η παράσταση “Τα πρόσωπα της Πείνας”, προχθές βράδυ στο θέατρο “Από Κοινού”, στο Γκάζι. Μία παράσταση που δεν ήξερες αν θα είναι κωμωδία ή δράμα, και που εν τέλει καταλήγει να εμπερικλείει και τα δύο.
“Τί κάνει ο καθένας εδώ με την πείνα του;” με τη ρητορική αυτή φράση ξεκινά το έργο, βάζοντάς σε σε σκέψεις από το πρώτο λεπτό…την κυριολεκτική πείνα ή τη μεταφορική; Υπάρχει άραγε και μεταφορική; Αν πάλι εννοεί την κυριολεκτική πείνα, τότε έχουμε το περιθώριο να μιλάμε και για μεταφορική; Τί είναι εν τέλει η πείνα; Και πώς κανείς μπορεί να την χορτάσει;
Το έργο δομείται από αλλεπάλληλες σκηνές, σαν αυτοτελή σκετσάκια. Όλα αλλάζουν κάθε φορά εκτός από την τοποθεσία, την “Οδό της Πείνας”. Αυτό δίνει τη δυνατότητα να εκφράζονται συμπυκνωμένα πολλαπλά νοήματα, με χιουμοριστικές ή δραματικές υφές, από την οπτική γωνία του κάθε χαρακτήρα, κάθε φορά, όμως, στο ίδιο αντικειμενικό και, φαινομενικά τουλάχιστον, αμετάβλητο σκηνικό. Από το μεταφορικό μεταπηδάς στο κυριολεκτικό, από την κωμωδία στο δράμα, από την ευθύτητα στην ειρωνεία, από την ειλικρίνεια στην υποκρισία, από τον άστεγο, τον πεινασμένο στην καλή κοινωνία, στον “χορτάτο” (αν μπορεί όντως να θεωρηθεί έτσι!).
Μέσα από αυτές τις ποικίλες και πολυεπίπεδες αντιθέσεις αναδεικνύεται η ίδια η σύγχρονη πραγματικότητα, κάτι λίγο από Εξάρχεια- Κολωνάκι, από ανθρώπους άστεγους που τους χτύπησε η μοίρα και τους άλλους, τους καλά ασφαλισμένους στα σπίτια τους, που κάποιοι ίσως και να έλεγαν ότι επίσης η μοίρα τους τα έχει εξασφαλίσει.
Πέραν όμως από αυτή την κραυγαλέα αντίθεση που είναι εμφανής καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, αναδεικνύονται και άλλες πτυχές της πείνας. Η αχόρταγη πείνα για το απολεσθέν. Την απώλεια των ανθρώπων που κανείς δεν μπορεί να γεμίσει. Την πείνα για ελευθερία. Επίσης, αχόρταγη, την οποία προκειμένου να ικανοποιήσεις χάνεις τη λογική σου και μόνη διέξοδος μοιάζει η απάρνηση όλων των κεκτημένων σου. Την πείνα της απληστίας. Αυτή που πάντα θέλεις αυτό που δεν έχεις ή αυτό που έχει ο διπλανός, παρόλο που μπορεί να μην το χρειάζεσαι. Την πείνα για ψυχική υγεία. Την ψυχική υγεία που χάνεται μέσα σε μία διπολικότητα μανίας και θλίψης, όπου τίποτα δεν μπορεί να γεμίσει το κενό.
Στο τέλος, όμως, αυτό που παραμένει είναι ο Άνθρωπος. Αυτός αναδεικνύεται, είτε φτωχός είτε πλούσιος, βρώμικος ή καθαρός, νοήμων ή μη, είναι πάνω απ’ όλα άνθρωπος. Άνθρωπος με τα λάθη του και τα αντίστοιχα πάθη του, και πάνω σε αυτά ακριβώς υπάρχει και δημιουργείται η ουσιαστική επικοινωνία. Η επουσιώδης ένωση μέσω του μοιράσματος και της προσφοράς. Μία προσφορά που δεν απαιτεί να “έχεις”, αλλά να “θέλεις”. Να θέλεις να ακούσεις, να θέλεις να δεις, να νιώσεις τον άλλον, να τον καταλάβεις, να τον κατανοήσεις. Η αυθεντική έκφραση των συναισθημάτων του θυμού, της απόγνωσης και της ματαιότητας βρίσκουν κουράγιο και ελπίδα στο πρόσωπο του συνανθρώπου, αυτού που θέλει να βοηθήσει, που θέλει να λέγεται άνθρωπος.
Για μένα αυτή η παράσταση, παρότι δουλειά από ερασιτέχνες ηθοποιούς, καθόλου με τέτοια δεν ομοίαζε. Η επαγγελματικότητα των ηθοποιών, η ευστοχία των έξυπνων διαλόγων και η προσεγμένη σκηνογραφία, δίνει μια αίσθηση μεστότητας. Το γεγονός μάλιστα ότι ένας τόσος μικρός χώρος κατάφερε να χωρέσει τόσες ξεχωριστές προσωπικότητες -οι ίδιοι δηλαδή οι ηθοποιοί-, τόσους διαφορετικούς χαρακτήρες – οι ποικίλοι ρόλοι- , καθώς και τόσες διαφορετικές καταστάσεις και ιδιότυπες διαπροσωπικές σχέσεις, μετουσιώνει τον ίδιο το σκοπό το έργου. Να μπορέσει, δηλαδή, η διαφορετικότητα όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να συμβιώσει. Θεωρώ ότι δεν είναι τυχαίο ότι για αυτή την παράσταση εργάστηκαν περισσότερα άτομα από όσα θα βλέπαμε σε μεγαλεπήβολα και φαντασμαγορικά θεάματα.
11 συγγραφείς, 19 ηθοποιοί και 12 σκηνογράφοι.
Φτάνουν τόσοι για να χορτάσουν την πείνα σας…;
Μέρος των εσόδων της παράστασης θα διατεθεί για τη σίτιση των αστέγων της πόλης.
Πολλές ευχαριστίες στο Θέατρο Από Κοινού για τη φιλοξενία του.