Συνέντευξη με την Φραγκίσκα Μεγαλούδη
Λίγες ημέρες πριν από την ιστορική συνάντηση του Αμερικανού προέδρου με τον Βορεοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονκ Ουν και λίγες ημέρες μετά την ενδιαφέρουσα ομιλία της στα πλαίσια του TEDxPanteionUniversity Elephant in the Room, συναντήσαμε την Φραγκίσκα Μεγαλούδη, την Ελληνίδα με τις ξεχωριστές και ενδιαφέρουσες ιστορίες ζωής. Ταξιδεύτρια, ανθρωπίστρια και δημοσιογράφος, η Φραγκίσκα μας μίλησε για τη ζωή της στην Β. Κορέα, τις ιστορίες που τη σημάδεψαν στην Αφρική, τα fake news στην δημοσιογραφία και την καθημερινή ζωή και τις μεγάλες ανθρωπιστικές κρίσεις που βιώνει ο πλανήτης.
Πώς βίωσες την εμπειρία σου στο TEDxPanteionUniversity Elephant in the Room και γιατί θεωρείς πως είναι σημαντικό να συμμετέχουν σε αυτό οι νέοι;
Ήταν πραγματικά μια εμπειρία πολύ όμορφη και γεμάτη για εμένα, χάρηκα που ήμουν μέρος της και είμαι ιδιαίτερα ευχαριστημένη με αυτή. Η εκδήλωση είχε οργανωθεί από το Πάντειο πανεπιστήμιο, ήταν προσβάσιμη και κυρίως είχε ελεύθερη είσοδο για όποιον ήθελε να την παρακολουθήσει. Αυτός άλλωστε ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους δέχθηκα να συμμετέχω. Ήταν σίγουρα μία πολύ θετική εμπειρία τόσο για τους ομιλητές όσο και για όσους το παρακολούθησαν καθώς η θεματολογία του ήταν πρωτότυπη, πολύ σύγχρονη, και στηριζόταν σε ομιλίες ανθρώπων που γνωρίζουν πολύ καλά το θέμα για το οποίο μίλησε ο καθένας.
Πες μας λίγα λόγια για το θέμα της ομιλίας σου, το οποίο στηριζόταν πάνω στην έννοια των fake news.
H πρόταση να μιλήσω για τα fake news ήρθε από τα παιδιά της διοργάνωσης και το θεώρησα μία πολύ καλή ιδέα, καθώς έτυχε να συμπέσει με μια σειρά από άρθρα που είχα δημοσιεύσει σχετικά με τα fake news και την παραπληροφόρηση, οπότε η συγκυρία ήταν ιδανική. Προσπάθησα μέσα σε αυτά τα 18 λεπτά να κάνω μία ιστορική αναδρομή και να μιλήσω για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται γενικά η πληροφορία και κυρίως πώς και γιατί αυτή χειραγωγείται. Η αλήθεια είναι πως όταν με πλησίασαν αρχικά τα παιδιά του TEDx περίμενα πως θα μου ζητούσαν να μιλήσω ξανά για τη Β. Κορέα, και αν και η Β.Κορέα είναι εν μέρει ένα παράδειγμα fake news, τα fake news εν τέλει είναι μία πιο βαθιά έννοια η οποία δεν είναι καινούρια στον δημοσιογραφικό κλάδο. Είναι στην πραγματικότητα τόσο παλιά όσο είναι η δημοσιογραφία. Ο κίτρινος τύπος γεννήθηκε μαζί με τον έντυπο τύπο, και όχι μετά την εκλογή του Τραμπ ή το Brexit. Ξεκίνησε με την περίφημη φράση του Χερστ, πατέρα του κίτρινου τύπου, ” Φτιάξε μου τις εικόνες και θα σου φτιάξω εγώ τον πόλεμο’’, η οποία εκφράζει απολύτως αυτό που συμβαίνει έως και σήμερα. Στην ομιλία μου ανέφερα και άλλα παραδείγματα, όπως τις ψεύτικες εικόνες που έδειχναν κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, με σκοπό να επηρέασουν την κοινή γνώμη και να πιέσουν έμεσα τους Κινέζους να μπουν στον πόλεμο, όπως και την ιστορία της μοναχής στη Βοσνία η οποία βιάστηκε από Σέρβους εθνικιστές, μια ιστορία που τελικά ήταν μυθιστόρημα, ιστορίες για τα όπλα μαζικής καταστροφής κ.α. Οι ιστορίες αυτές μάλιστα είχαν δημοσιευθεί σε μεγάλα ΜΜΕ όπως οι New York Times, Guardian, BBC, CNN, τα οποία τώρα σκίζουν τα ιμάτιά τους για τα fake news. Άρα, το μεγάλο θέμα δεν είναι τα fake news καθαυτά αλλά το ποια fake news δεν αρμόζουν στο μιντιακό καθεστώς και στην εκάστοτε πολιτική συγκυρία.
Είναι η Β. Κορέα μία περίπτωση fake news;
Είναι αξιοσημείωτο το μέγεθος της αλλαγής των media μετά την τα πρόσφατα γεγονότα και τις ειρηνικές συναντήσεις στην Κορεατική Χερσόνησο, τα οποία ανέφεραν, για παράδειγμα, πως ο Κιμ Γιονκ Ουν είχε πολύ χιούμορ και καλή διάθεση, αστειεύτηκε για τη φήμη του στο εξωτερικό, γεγονός που εξυπηρετεί μελλοντικούς σκοπούς αν υποθέσουμε πως θα μιλάμε σε λίγο καιρό για φιλία μεταξύ ΗΠΑ και Β. Κορέας. Τα media προσπαθούν πλέον να διορθώσουν την εικόνα που έδιναν μέχρι πρότινος για τον Κιμ Γιονκ Ουν και τη Β. Κορέα. Η χώρα γενικότερα ήταν τόσα χρόνια στην απομόνωση, προσπαθούσε να αμυνθεί έναντι των ΗΠΑ κυρίως, χωρίς να έχει επιτεθεί ποτέ και χωρίς να θέλει να επιδιώξει έναν πόλεμο. Προσωπικά, εγώ εμμένω σε ό,τι έχω πει τόσα χρόνια για τη Β. Κορέα και δικαιώνομαι από τις ίδιες τις εξελίξεις.
Τι πραγματικά γνωρίζουμε για τη Β. Κορέα και τι όχι; Πόσα από αυτά που γνωρίζουμε είναι αλήθειες;
Η προσέγγιση προς τη Β. Κορέα μετά και τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις, εξελίξεις που ήταν αναμενόμενες για κάποιον που γνωρίζει τη χώρα, έχει σίγουρα αλλάξει. Παρ’ όλα αυτά δε νομίζω πως γνωρίζουμε πολλά και κυρίως μαθαίνουμε υπό το πρίσμα της δυτικής προπαγάνδας και για συγκεκριμένους πολιτικούς λόγους. Η ίδια η Β. Κορέα δεν είναι μια χώρα που επιτρέπει άμεση πρόσβαση στο εσωτερικό της, υπάρχουν πολλές κόκκινες γραμμές, αν και γενικότερα δεν πιστεύω πως μπορείς να τη γνωρίσεις απόλυτα σε βάθος. Στην περίπτωση της χώρας αυτής, οι λόγοι είναι πολιτικοί και δεν έχουν να κάνουν με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μπορεί τα ΜΜΕ να είναι όντως πολιτικά ελεγχόμενα μιας και ανήκουν στην κυβέρνηση, ακολουθούν συγκεκριμένη πολιτική γραμμή και δεν υπάρχει ελευθερία τύπου, όμως πληροφορίες για τον υπόλοιπο κόσμο φυσικά και διαδίδονται, καθώς και ειδήσεις για την υγεία, την παιδεία, τα αθλητικά. Η εικόνα της κυρίας με τη ροζ παραδοσιακή στολή που εμφανίζεται στις ειδήσεις υπάρχει μόνο σε εθνικές επετείους και σημαντικές ειδήσεις και όχι στην καθημερινή τηλεόραση. Κατά τη διάρκεια των χειμερινών Ολυμπιακών αγώνων μάλιστα, το ΒΒC είχε κάνει ένα tweet, στο οποίο ανέφερε πως η Β. Κορέα συμμετέχει μεν, όμως, δεν επιτρέπει στους κατοίκους της να τους παρακολουθήσουν στην τηλεόραση μιας και δεν έπαιζαν στο εθνικό κανάλι της χώρας. Πήραν αμέσως την απάντηση πως η κορεατική τηλεόραση έχει ξεχωριστό κορεατικό αθλητικό κανάλι όπου έδειχνε τους ολυμπιακούς αγώνες. Η απάντηση του BBC ήταν η εξής ”Δεν έχουμε πρόσβαση σε αυτό το κανάλι άρα πρακτικά ό,τι είπαμε ισχύει’’. Εγώ, όμως, θέλω να θέσω την ερώτηση αλλιώς. Λέμε ότι η αξία ενός ρεπορτάζ, της δημοσιογραφίας γενικότερα, είναι στον αντίκτυπό τους. Υπάρχει αντίκτυπος; Κατά τη γνώμη μου κανένας ουσιαστικός αντίκτυπος δεν υπάρχει. Στο παράδειγμα της καμπάνιας #metoo ο αντίκτυπος ήταν τόσος όσος χρειαζόταν για να θεωρήσει ο κόσμος πως η φωνή του ακούγεται δυνατά. Η υποτιθέμενη ελευθερία του τύπου που έχουμε, είναι η μεγαλύτερη απάτη της ερευνητικής δημοσιογραφίας (βλ. Paradise papers, Panama papers κτλ), που απλώς μεγαλώνει τον κυνισμό μας. Η ερευνητική δημοσιογραφία έχει αποδυναμωθεί, οπότε ο δυτικός κόσμος στην ουσία δεν προσφέρει καμία ουσιαστική αλλαγή με την δημοσιογραφία του, σε έναν κόσμο στον οποίο η πληροφορία φιλτράρεται, ελέγχεται. Στην Β. Κορέα εννοείται πως αν εκφραστείς αντίθετα στο καθεστώς και στους νόμους θα καταλήξεις στην φυλακή όμως και στη δύση η άπλετη ελευθερία της έκφρασης έχει μόνο θετικά; O κόσμος όταν το λέω αυτό θεωρεί πως εγώ υπερασπίζομαι τη Β. Κορέα και με κατηγορούν με επιχειρήματα που δεν ευσταθούν και στηρίζονται στο θυμικό του. Στην πραγματικότητα δεν υπερασπίζομαι καμία από τις δύο πλευρές, όμως, ξέρω πως όλες οι απόψεις είναι μέρος του παιχνιδιού.
Είναι εύκολο για έναν Ευρωπαίο να ζήσει μόνιμα σε μία χώρα όπως είναι αυτή;
Εγώ δεν έφυγα από την Αθήνα και πήγα να ζήσω εκεί. Είχα ζήσει ήδη στην Ουγκάντα, σε χώρες της ανατολικής Αφρικής, εργαζόμουν σε χωριά, υπό συνθήκες πρώιμες, διαφορετικές, σε μία διαφορετική κοινωνία, πολιτισμό και συνθήκες και χωρίς καμία ασφαλιστική δικλίδα. Έφυγα έπειτα για την Ταϊλάνδη όπου εργαζόμουν για το δημοσιογραφικό πρακτορείο IRIN, που τότε ανήκε στον ΟΗΕ και κάλυπτα δημοσιογραφικά το Μπαγκλαντές. Έφτασα στη Β. Κορέα έχοντας μεν μια προκατασκευασμένη εικόνα, αλλά με ανοιχτό μυαλό, όπως κάνω όπου πηγαίνω. Η εικόνα για παράδειγμα που έχουμε για τις Αφρικανικές χώρες, είναι μεν μια πραγματικότητα, αλλά που υπάρχει σε συγκεκριμένες περιοχές, κάτω από συγκεκριμένες ανθρωπιστικές κρίσεις και για συγκεκριμένες και μεγάλες χρονικές περιόδους. Έχω μάθει μέσα από τις εμπειρίες μου πως τίποτα δεν είναι έτσι όπως φαίνεται, ούτε καν οι πόλεμοι και δεν ένιωσα ποτέ φόβο. Πήγαινα άλλωστε στο πιο ασφαλές μέρος του πλανήτη, σε μια κοινωνία παραδοσιακή, κλειστή, που βασίζεται στην αλληλεγγύη των μελών της, χωρίς μεγάλη εγκληματικότητα. Ο γιος μου ειδικά στην χώρα αυτή είχε τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία που θα μπορούσε να έχει ως παιδί. Η χώρα δεν έχει την εικόνα της δεκαετίας του ’90, έχει αναπτυχθεί ραγδαία, με έντονη την ιδιωτική πρωτοβουλία και την δύναμη της μεσαίας τάξης, μια σταθερά ανοδική οικονομική πορεία.
Δώσε μας μια εικόνα μιας κανονικής ημέρας στην πρωτεύουσα.
Η Πιονκγιάνκ είναι μια όμορφη πόλη, καθαρή, με πάρα πολλά εστιατόρια, και οι βορειοκορεάτες έχουν μια ζωή όπως εμείς. Εννοείται πως δεν φορούν στρατιωτικές στολές στην καθημερινότητά τους όπως ίσως θεωρείται, είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, τη μόδα, τον πολιτισμό. Το διαφορετικό στη Β. Κορέα είναι ότι δεν υπάρχουν βιτρίνες στα μαγαζιά με ρούχα και τα εστιατόρια είναι κλειστά και εσωτερικά, χωρίς τζάμια. Στην πόλη υπάρχουν παντού μεγάφωνα τα οποία παίζουν κλασική μουσική, μεγάλες γιγαντοοθόνες στις πλατείες που παίζουν ταινίες. Στην Πιονκγιάνκ και στη Β. Κορέα γενικά ομολογουμένως δεν υπάρχουν πολλές δραστηριότητες για να ασχοληθεί κάποιος , παρά μόνο με το σινεμά όπου παίζονται εγχώριες ταινίες, αθλητισμό, ή απλά περιμένεις τις δραστηριότητες του κράτους όπως κάποιες γιορτές σαν τα δικά μας φεστιβάλ (πχ το φεστιβάλ των λουλουδιών). Δεν υπάρχουν άστεγοι ή ζητιάνοι στην πόλη αν και το οικιστικό πρόβλημα είναι μεγάλο. Όλοι έχουν ένα μέρος να μείνουν γιατί υπάρχει ένα minimum παροχών για κάθε κάτοικο. Σαφώς και η χώρα έχει προβλήματα, όπως αυτό της διατροφής, μιας και δεν έχουν όλοι πρόσβαση σε ποιοτικό και καλό φαγητό.
Θα επέστρεφες λοιπόν πίσω κάποια στιγμή;
Θα ξαναγυρνούσα στη Β. Κορέα και σίγουρα μου λείπει, αλλά θεωρώ πως τώρα η χώρα ανοίγει και αυτό θα την κάνει να χάσει λίγο την γοητεία της. Θα έχουν πρόσβαση τουρίστες, δημοσιογράφοι και όλο το παλιό της μυστήριο θα εξαφανιστεί. Αυτό ήταν όμως και το πλάνο της ίδιας της ηγεσίας της χώρας, το οποίο το είχε ανακοινώσει από το 2012 κιόλας. Εγώ πρόλαβα να ζήσω τη χώρα στα τελευταία της διαφορετικότητας της.
Θεωρείς πως στο μακρινό ίσως μέλλον η Β. Κορέα θα μπορέσει να έρθει σε επαφή με τον δυτικό κόσμο ή κάτι τέτοιο θα ήταν μάλλον ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας;
Κάθε άλλο. Η χώρα είναι ανοιχτή στον κόσμο, και μιλώντας για τον κόσμο δεν εννοώ μόνο την Αμερική. Βήματα γίνονται και όπως είπα και πριν, η ίδια η Β. Κορέα ανοίγει τις πόρτες τις στον κόσμο και συνάπτει οικονομικές σχέσεις με τους γείτονές της.
Έχεις ζήσει σε πολλές και διαφορετικές χώρες για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Ποια θα έλεγες όμως πως είναι η δική σου ”εμπειρία ζωής’’;
Δεν μπορώ να διαλέξω μόνο μία εμπειρία ζωής γιατί δε υπάρχει μόνο μία και νομίζω ότι αυτό που έχει διάρκεια στο χρόνο και εν τέλει είναι ο ορισμός της εμπειρίας είναι οι σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους και όχι τόσο τα μέρη τα οποία επισκέπτεσαι. Έχω να διηγηθώ αστεία ή και δύσκολα περιστατικά όπως στη Β. Κορέα όταν αρρώστησε πολύ σοβαρά ο γιος μου ή στη Βόρεια Νιγηρία όταν νοσούσα για έξι μήνες από τυφοειδή πυρετό. Ένα περιστατικό που δεν θα ξεχάσω ποτέ από τη Νιγηρία, ήταν όταν συζητώντας με μια φίλη μου εκεί, της εξήγησα ότι θέλω πριν φύγω να κάνω κάτι καλό για αυτή τη χώρα και της ζήτησα να με φέρει σε επαφή με παιδιά του χωριού που για οικονομικούς λόγους δεν μπορούσαν να συνεχίσουν να πηγαίνουν στο σχολείο, έτσι ώστε να τα γράψουμε εμείς σε αυτό καλύπτοντας τους τα δίδακτρα, τις στολές, τα έξοδα για βιβλία και την εγγραφή τους για τις επόμενες τάξεις. Μαζέψαμε τελικά 8-9 παιδιά και πήγαμε στο σχολείο να κάνουμε την εγγραφή. Συζητώντας, λοιπόν, με τον διευθυντή για τα έξοδα, του είπα πως θα πληρώσουμε εμείς και τα βιβλία. Νομίζω πως η έκφραση χαράς και ευγνωμοσύνης που ζωγραφίστηκε στα μάτια των παιδιών όταν το άκουσαν, εκτός από δάκρυα, μου άφησε χαραγμένο ένα σημάδι μέσα μου για πάντα. Έβαλα κι εγώ ένα λιθαράκι να βοηθήσω όσο μπορούσα. Πάντως, τις πιο συγκλονιστικές στιγμές και αυτές που μου άλλαξαν την κοσμοθεωρία δεν τις έζησα ούτε δουλεύοντας ως καθαυτή δημοσιογράφος, ούτε ως μέλος των ανθρωπιστικών οργανώσεων. Σε ένα επαγγελματικό ταξίδι στην Ουγκάντα, όπου θα κάναμε ένα ρεπορτάζ για το AIDS, μιας και η Ουγκάντα είναι μια χώρα που έχει καταφέρει να ελέγξει κατά πολύ τα μέχρι πρότινος τρομακτικά υψηλά ποσοστά του ιού, επισκεφτήκαμε ένα σπίτι όπου έμενε μια γυναίκα. Μπαίνοντας στο κατασκότεινο σπίτι δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία στα κουρέλια που είχε στοιβαγμένα στον καναπέ της, και άρχισα να συζητάω μαζί της για την ασθένειά της, το AIDS. Η ίδια βρισκόταν στο τελευταίο στάδιο της ασθένειας και δεν είχε πρόσβαση σε αντιρετροϊκά φάρμακα, λόγω φτώχειας. Ξαφνικά ακούω από τον καναπέ, μια πνιχτή και άρρωστη φωνή. Η γυναίκα σηκώθηκε, πήγε προς το μέρος που είχε τα κουρέλια και με μία κίνηση ντελικάτη σηκώνει τη στοίβα, έρχεται προς το μέρος μας και ανοίγει τον μπόγο με τα σεντόνια. Ήταν ο τρίχρονος γιος της ο οποίος πέθαινε από AIDS και πλέον αδυνατούσε ακόμη και να κλάψει. Τότε άρχισε να του τραγουδάει για να τον ηρεμήσει, ένα τραγούδι, σαν μοιρολόι. Ένιωσα το σπίτι να με πλακώνει. Μητέρα και γιος πέθαναν μετά από κάποιες μέρες. Σκέφτομαι τι θα μπορούσα να είχα κάνει τότε. Ίσως και να μπορούσα κάπως να βοηθήσω, ίσως και να ήταν ήδη πολύ αργά. Δεν έκανα τίποτα όμως. Όταν λέω αυτή την ιστορία δεν το κάνω για να δείξω μια εικόνα της Αφρικής όπου οι άνθρωποι πεθαίνουν στο δρόμο από HIV. Δεν είναι έτσι. Ήταν, όμως, μία από τις πολλές τραγικές ιστορίες που συμβαίνουν.
Αν αύριο επέλεγες να ζήσεις μια παρόμοια εμπειρία με αυτή της ζωής στη Β. Κορέα, σε ποια χώρα θα πήγαινες να ζήσεις;
Εγώ μετά τη Β. Κορέα δεν επέστρεψα στην Ελλάδα, αλλά στις Φιλιππίνες, στην περίοδο αμέσως μετά τον τυφώνα Χαιγιάν ο οποίος είχε ισοπεδώσει τη χώρα, πήγα στη Νιγηρία, και μετά από αρκετά ταξίδια επέστρεψα στην Ελλάδα, όπου και δεν σκοπεύω να μείνω μόνιμα. Θα με ενδιέφερε, όμως, να ζήσω σε κάποια χώρα της υποσαχάριας Αφρικής.
Ποιο είναι κατά τη γνώμη σου το μεγαλύτερο ανθρωπιστικό πρόβλημα το οποίο θα έθετες στην υψηλότερη θέση στην ατζέντα;
Αντικειμενικά μπορείς να πεις πως ο πόλεμος στη Συρία αυτή τη στιγμή, όπως και η ανθρωπιστική κρίση στην Υεμένη, για την οποία δε μιλάμε ποτέ λόγω πολιτικής στάσης, είναι οι μεγαλύτερες κρίσεις αυτή τη στιγμή. Η αναζωπύρωση του Έμπολα στο Κονγκό είναι ένα θέμα που επανέρχεται, η κεντροαφρικανική δημοκρατία που είναι ένα χάος είναι κάποιες ακόμη. Αλλά οι ανθρωπιστικές κρίσεις, με εξαίρεση τον πόλεμο στη Συρία, οι βάσεις του οποίου είναι καθαρά πολιτικές, είναι τόσο μεγάλες όσο οι πολιτικοί θέλουν να είναι. Μια ανθρωπιστική κρίση μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας φυσικής καταστροφής η οποία όμως θα έρθει να ισοπεδώσει τις ήδη υπάρχουσες αποδυναμωμένες πολιτικές και κοινωνικές δομές. Είναι, λοιπόν, πάντα απόρροια πολιτικών κρίσεων. Πάνω σε αυτές στηρίζεται και ολόκληρη η θεοποιημένη βιομηχανία των ανθρωπιστικών κρίσεων, στην οποία δαπανώνται τεράστια χρηματικά ποσά και κάπως έτσι… όλα είναι ένας κύκλος.
Τελικά σε κέρδισε η δημοσιογραφία και το ρεπορτάζ; Ποιο είναι το επάγγελμά σου;
Εγώ, τελικά, είμαι και δημοσιογράφος. Άλλωστε, όλοι είμαστε πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Πλέον έχοντας υπάρξει καθηγήτρια πανεπιστημίου, freelancer, ταξιδιώτης, ακροβατώντας μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, άνεργη, λέω πως σίγουρα δεν μου αρέσει να μένω κάπου στάσιμη και μου αρέσει να κάνω πολλά πράγματα, έξω από τη ρουτίνα. Σίγουρα θα ξαναφύγω, δεν ξέρω πότε αλλά σίγουρα δεν θα αργήσει να γίνει αυτό. Έχω το μυαλό μου ανοιχτό και δε φοβάμαι να δοκιμάσω νέα πράγματα άλλωστε. Δυστυχώς οι άνθρωποι προσπαθούμε να ελέγχουμε τα πράγματα στη ζωή μας και την ροή τους, και πάνω σε αυτό τον έλεγχο ορίζεται όλη μας η κοσμοθεωρία και οι αποφάσεις. Φοβόμαστε να ζήσουμε ευτυχισμένοι. Αν, λοιπόν, μπορούσα να δώσω μία ευχή στον καθένα μας, όπως και στον γιο μου θα ήταν η εξής: Πάντα τα όνειρά μας να είναι μεγαλύτερα από τους φόβους μας. Μόνο έτσι θα ζήσουμε μια γεμάτη ζωή, σε σχέσεις, εμπειρίες και στιγμές.
Ευχαριστούμε για την ευγενική παραχώρηση των φωτογραφιών τους φωτογράφους: Άγγελος Ρεστάνης, Nikolas Stergiotis, Natalia Talamaga
Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του Citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!
Θέλεις να ενημερώνεσαι έγκυρα και γρήγορα με το πάτημα ενός κουμπιού; Κατέβασε την εφαρμογή μας από το Playstore (citycampus.gr) και διάβασε όλα τα νέα άρθρα εύκολα και γρήγορα!
