Παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας – Οι νέοι νοσούν
«Να ξέρεις να εξουσιάζεις τη διάθεσή σου, γιατί αν δεν υπακούει, τότε διατάζει.»
Οράτιος, 65-8 π.Χ.
Η υγεία κάποτε οριζόταν επιστημονικά ως η απουσία κάποιας ασθένειας ή νόσου που επηρεάζει την ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Το 1946, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ορίζει πλέον την έννοια της υγείας, ως «μια πλήρης κατάσταση σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία κάποιας ασθένειας ή αναπηρίας».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το 1948, προσδιόρισε την Ψυχική Υγεία ως «μια κατάσταση συναισθηματικής ευεξίας στην οποία το άτομο συνειδητοποιεί τις δικές του ικανότητες, μπορεί να αντιμετωπίσει τα καθημερινά άγχη της ζωής, να ζει και να εργάζεται παραγωγικά και με άνεση και είναι σε θέση να συνεισφέρει στη κοινότητα του». Η 10η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί και γιορτάζεται ως η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας από το 1994, ύστερα από κοινή πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας. Στόχος της ημέρας είναι η ευαισθητοποίηση και η ενημέρωση της κοινής γνώμης για τα ψυχικά νοσήματα και την καταπολέμηση αυτών.
Μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας καταδεικνύει την ραγδαία ανάπτυξη μιας μορφής «επιδημίας» ψυχικών διαταραχών, με τα στοιχεία να παρουσιάζουν τον αριθμό των πασχόντων από κατάθλιψη να ξεπερνά τα 154 εκατομμύρια, ενώ ως το 2020 προβλέπεται πως θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Περίπου το 25% του πληθυσμού στον κόσμο (1 στους 4 ανθρώπους) αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας. Πάνω από 800.000 άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο, με την αυτοκτονία να είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου στις ηλικίες 15-29 ετών. Οι πάσχοντες από σχιζοφρένεια είναι 25 εκατομμύρια, ενώ ακόμη 95 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από διαταραχές συσχετιζόμενες με την κατάχρηση αλκοόλ.
Γιατί όμως η ευημερία της ψυχής είναι μία από τα μεγαλύτερα ανοιχτά τραύματα της σύγχρονης κοινωνίας και κυρίως, γιατί η ψυχική υγεία είναι αναγκαίο να κατέχει την δική της ημέρα στο ημερολόγιο των παγκόσμιων ημερών;
Ο κλονισμός της ψυχικής και ψυχοσωματικής υγείας είναι απόρροια των συνεχών μεταβολών στις οποίες εκτίθεται ο άνθρωπος σήμερα, με τους αριθμούς των ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη και μανιοκατάθλιψη να αυξάνονται με τρομακτικά γρήγορους ρυθμούς. Η Ελλάδα θα μπορούσε κανείς εύκολα να πει πως αποτελεί κι αυτή έναν καθρέφτη, στους νέους της οποίας αντανακλώνται όλοι αυτοί οι αριθμοί. Μέσα στο – κάθε άλλο παρά πρόσφορο- έδαφος της κοινωνικό-οικονομικής κρίσης, μπόλιασαν ακόμη περισσότερες μορφές ανθρωπιστικής κρίσης, όπως η κρίση αξιών.
Η νέα γενιά, η πιο παραγωγική ηλικιακά ομάδα των 24-35 ετών, καλείται στην εποχή της μεταβατικότητας και της αβεβαιότητας να αντιμετωπίσει νέα διλήμματα, προκλήσεις και προβληματισμούς. Στέκεται απέναντι σε αυτή την κοινωνία της ανισότητας και της αστάθειας, όχι απλώς να προσαρμοστεί και να επιβιώσει, αλλά να χτίσει το μέλλον της και να πατήσει στα δικά της πόδια έτσι ώστε να δημιουργήσει και να αφήσει το στίγμα της αποτυπώνοντας την παιδεία και τις γνώσεις της στον κοινωνικοπολιτικό αυτό χάρτη της Ελλάδας των κρίσεων. Αντιμέτωπη με μια κοινωνία που κατά κόρον δεν της φέρεται όπως της αξίζει και της «πριονίζει» τα πόδια, δυστυχώς δεν καταφέρνει πάντα να βγει αλώβητη. Η ανεργία, η ετεροαπασχόληση και η οικονομική κρίση γεννούν, ιδιαιτέρως, στους νέους ανθρώπους το αίσθημα της ανολοκλήρωτης ζωής, βουλιάζουν στον βούρκο των κοινωνικών ανισοτήτων και της επαγγελματικής αστάθειας.
Ζώντας περικυκλωμένοι από το καθημερινό άγχος του σήμερα αλλά κυρίως από το άγχος για το άμεσο μέλλον, δεν είναι αλλόκοτο το ερώτημα του γιατί οι νέοι πάσχουν από κατάθλιψη και άλλες, παρόμοιες και μη, μορφές ασθένειες της ψυχικής τους υγείας. Προεκτείνοντας το ερώτημα αυτό, μπορούμε να καταλήξουμε στη διαπίστωση πως η παραγωγική γενιά της Ελλάδας μαστίζεται από ασθένειες οι οποίες πολεμούν την παραγωγικότητα και την θέλησή της για αλλαγή και βελτίωση. Το εύλογο ερώτημα που παραμένει όμως, κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών, είναι πώς μπορεί μια χώρα και μια κοινωνία να θωρακίσει τους νέους της απέναντι σε αυτές. Το ερώτημα αυτό είναι και το πιο δύσκολο να απαντηθεί από επιστήμονες και ειδήμονες, στηριζόμενους σε πραγματικά γεγονότα και συμπεράσματα έτσι ώστε να είναι οι ίδιοι σε θέση να δώσουν ρεαλιστικές απαντήσεις και βοήθεια που να ανταποκρίνεται στην πραγματική ζωή.
Ο άνθρωπος αποτελεί ένα κύτταρο μιας ζωντανής κοινωνικής ομάδας και ως μέρος αυτής λειτουργεί, εξατομικεύεται και συνδιαλλάσσεται με αυτή. Η καλή λειτουργία των διαύλων επικοινωνίας μεταξύ των δύο αυτών συνιστωσών, επιτρέπει την υποστήριξη των ατομικών αναγκών σε μια ισορροπία με τις ανάγκες και απαιτήσεις του περιβάλλοντος στο οποίο ζει και αναπτύσσεται. Η αλληλεπίδραση αυτή είναι η βάση της ομαλής λειτουργίας της ψυχικής και ψυχοσωματικής υγείας του ατόμου, ιδιαιτέρως του νέου ατόμου που αποτελεί μοχλό κίνησης και ανάπτυξης του κοινωνικού συνόλου.
Πώς θα ήταν δυνατό, λοιπόν, η ψυχική υγεία, ως έννοια αλλά και ως πραγματική και ζωτικής σημασίας ανάγκη, να μην κατέχει μια μέρα στο ημερολόγιο των παγκόσμιων ημερών, δίπλα σε ημέρες όπως η Παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού, ή η Παγκόσμια ημέρα κατά της βίας;
Η ψυχική υγεία σημαίνει ευτυχία, ακόμη και αν η ευτυχία συγκαταλέγεται σε αυτά τα αγαθά που ο άνθρωπος δεν έχει βρει τον τρόπο να την μετρήσει ποσοτικά. Το πόσο ευτυχισμένοι είμαστε και κυρίως, το πόσο ευτυχισμένοι οφείλουμε στον εαυτό μας να είμαστε, είναι ίσως το μέγιστο ανθρώπινο και κοινωνικό αγαθό.
Πώς τολμάμε λοιπόν ως κοινωνία να πάρουμε από τα χέρια των νέων ανθρώπων της το σημαντικότατο αυτό αγαθό, αντί να τους το προσφέρουμε με κάθε δυνατό τρόπο; Αν η κοινωνία, όπως προείπαμε, είναι μια ζωντανή ομάδα που δρα και προχωρά, η νέα γενιά αυτής, είναι το καύσιμο της μηχανής της που την διατηρεί ζωντανή και την ωθεί σε ένα καλύτερο μέλλον.
Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!
Θέλεις να ενημερώνεσαι έγκυρα και κυρίως έγκαιρα με το πάτημα ενός κουμπιού; Κατέβασε την εφαρμογή μας από το Playstore (citycampus.gr) και διάβασε όλα τα νέα άρθρα εύκολα και γρήγορα!
