Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Διαφορετικότητας, Διαλόγου και Ανάπτυξης
του Ευρυγένης Δημήτρης Ευρυγένης
Το 2001, η UNESCO ενέκρινε την Οικουμενική Διακήρυξη για την πολιτιστική πολυμορφία, και το Δεκέμβριο του 2002, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με το ψήφισμα της 57/249, δήλωσε την 21η Μαΐου, ως Παγκόσμια μέρα πολιτιστικής διαφορετικότητας για το διάλογο και την ανάπτυξη.
Πώς ορίζουμε όμως τον πολιτισμό;
Όντας παλιομοδίτης μέχρις εσχάτων, άνοιξα μια παλιά εγκυκλοπαίδεια που χρησιμοποιούσα στο δημοτικό. Τη ΝΕΑ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ, της Αντιγόνης Μεταξά. Βέβαια, για ένα παιδί γεννημένο το 1990, δεν τη λες και πολύ νέα.Όλα στην καθαρεύουσα. Πολυτονικό σύστημα, δύσκολο να καταλάβω τότε γιατί τόσοι τόνοι, και γιατί τα ρήματα τελείωναν σε -η και όχι σε -ει. Μολαταύτα, μέχρι να τελειώσω το δημοτικό, με βοηθούσε πάρα πολύ.
“Πολιτισμός, είναι η προσπάθεια του ανθρώπου να υποτάξει τη φύση για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του και να εκφράσει τον εαυτό του, για να βελτιώνει συνεχώς τις συνθήκες της ζωής του. Χωρίζεται σε τεχνικό και πνευματικό.”
Σταμάτησα εκεί. Τι εννοεί να υποτάξει τη φύση; Εννοεί το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει; Τη χλωρίδα, την πανίδα, τα φυσικά φαινόμενα, ή την ίδια την ανθρώπινη φύση;
Περί τα 2.5 εκατομμύρια χρόνια πριν, τα πρώιμα είδη ανθρώπου ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν εργαλεία και όπλα, είχαμε δηλαδή τα πρώτα ψήγματα τέχνης, άρα και πολιτισμού. Πριν από 30 χιλιάδες χρόνια περίπου, είχαμε τις πρώτες τοιχογραφίες σε σπήλαια. Αναπαραστάσεις κυνηγιού, μαχών με άλλες φυλές. Ο άνθρωπος, στην προσπάθειά του να επιβληθεί στο περιβάλλον του για να επιβιώσει, κατέληξε στην ανάγκη να το προβάλει, να δείξει τα κατορθώματα του, να αφήσει μια παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές. Το πνεύμα του ήταν δυνατότερο από ποτέ. Ήταν έτοιμος να υποτάξει τα πρωτόγονα ένστικτα του και να προχωρήσει.
Από τη χρήση ξύλων και πετρών για όπλα, από τις ζωγραφιές με αίμα ζώων στους υγρούς τοίχους των σπηλαίων, έφτασε σήμερα, μέσα από τις τέχνες, τη φιλοσοφία, τα μαθηματικά, να είναι το πλέον πολυπολιτισμικό ον, του γνωστού μέχρι τώρα σύμπαντος. Και όσο δε μας επιτίθενται εξωγήινοι, διατηρούμε τα ηνία του πολιτισμού!
Όμως, όλη αυτή η εξέλιξη των επιστημών, έφερε νέα όνειρα, νέες φιλοδοξίες. Μαζί με αυτά, ήρθαν και τα νέα όπλα! Ο άνθρωπος, από εκεί που πάλευε για να επιβιώσει στο αφιλόξενο, γεμάτο κινδύνους περιβάλλον, κατέληξε να είναι το πλέον αιμοδιψές και αχόρταγο ζώο. Έχτισε πόλεις και βιομηχανίες, υποτάσσοντας έτσι το φυσικό περιβάλλον. «Τώρα χωριάτες παζαρεύουν τα τσιμέντα, και τα πουλιά πέφτουν νεκρά στην υψικάμινο» (βλ. Ο εφιάλτης της Περσεφόνης, του Νίκου Γκάτσου). Μέσα από την υποταγή της κάποτε ζωώδους ανθρώπινης φύσεως, ο άνθρωπος κατάφερε άλλο ένα μεγάλο κακό. Την υποταγή του ανθρώπινου είδους.
Πόσα εκατομμύρια λίτρα αίματος έχουν ποτίσει τούτη τη γη για την επιβολή ενός πολιτισμού; Πόσοι πολιτισμοί έχουν χαθεί χάριν του επεκτατισμού κάποιου άλλου πολιτισμού; Κι όλο αυτό γιατί;
Επειδή η ανάγκη για πλούτο και δύναμη, ξεπερνάει οιαδήποτε άλλη ανάγκη…
Βάζω μια άνω τέλεια, γιατί την υπογραφή του “πολιτισμού”, “τυγχάνει” να τη συναντάμε στις σελίδες με τις μεγαλύτερες βαρβαρότητες, ενώ ταυτόχρονα η ίδια έννοια δοξάζεται ως το ύψιστο επίτευγμα του ανθρώπου που το διακρίνει από τα θηρία.
Παγκόσμια ημέρα πολιτιστικής διαφορετικότητας λοιπόν, και στο βωμό της παγκοσμιοποίησης όλη η αυτή η διαφορετικότητα τείνει να εξαλειφθεί!
Ο εξελιγμένος δυτικός κόσμος, είτε λίγο, είτε πολύ, έχει επηρεάσει τον τρόπο ζωής όλων μας. Η ταχύτατη πληροφόρηση από τη μια άκρη του πλανήτη στην άλλη, πέρα από την ενημέρωση και τη γνώση που παρέχει- και η γνώση είναι δύναμη- έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στη δημιουργία παγκόσμιων προτύπων. Τα τελευταία, υιοθετούνται απ’ όλους, με αποτέλεσμα να απαλλοτριώνονται τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά του κάθε λαού και να βαδίζουν όλοι σε ένα κοινό, παγκόσμιο μονοπάτι.
Σκοπός της 21ης Μαΐου, είναι να προάγει τη διαφορετικότητα. Να φέρει κοντά όλες τις διαφορετικές κουλτούρες και να τους δώσει το χώρο και το χρόνο να γνωριστούν. Φαίνεται κουτό να αναφέρομαι στην κουλτούρα σαν να είναι φυσικό πρόσωπο, αλλά θεωρώ πως είναι ένας ολοζώντανος και ταχύτατα αναπτυσσόμενος οργανισμός. Να συνεισφέρει στην ανάπτυξη νέων ιδεών. Ταυτόχρονα όμως, πρέπει να δημιουργήσει ένα πολιτισμικό αμάλγαμα που θα δώσει λύσεις στα παγκόσμια προβλήματα, τη φτώχεια, την πείνα, το ρατσισμό, την κλιματική αλλαγή. Σε όλα αυτά που οι παγκόσμιοι ηγέτες πραγματεύονται, μα ποτέ δε φτάνουν σε λύσεις(!)
Σκοπός της 21ης Μαΐου, είναι εσύ και εγώ, δύο άτομα που μπορεί να είμαστε εκ διαμέτρου αντίθετοι, να έρθουμε κοντά, να γνωριστούμε και να μάθουμε να σεβόμαστε ο ένας τον άλλο.
Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!
Θέλεις να ενημερώνεσαι έγκυρα και κυρίως έγκαιρα με το πάτημα ενός κουμπιού; Κατέβασε την εφαρμογή μας από το Playstore (citycampus.gr) και διάβασε όλα τα νέα άρθρα εύκολα και γρήγορα!
