Πάσχα σε όλη την Ελλάδα
Πολύχρωμο, κατανυκτικό αλλά και εκκωφαντικό είναι το Πάσχα στην Ελλάδα. Στη χώρα μας τόσο η Μεγάλη εβδομάδα όσο και η ημέρα της Αναστάσεως, γιορτάζονται με τον δέοντα τρόπο μέσα σε μία ατμόσφαιρα κατάνυξης, αλλά και προσμονής για την Κυριακή της Αναστάσεως όπου τη θέση της λύπης παίρνουν οι χαρμόσυνοι εορτασμοί, τα βεγγαλικά και τα γλέντια, έτσι όπως ορίζουν τα ήθη και έθιμα του κάθε τόπου. Οι Έλληνες μάλιστα συνδυάζουν τις ημέρες αυτές με τις διακοπές τους, οι οποίες αποτελούν αφορμή για εξορμήσεις σε μέρη με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία ζωντανεύουν χάρη στην πανδαισία των ανοιξιάτικων χρωμάτων και την ομορφιά της φύσης.
Το λιμάνι της Ναυπάκτου παίρνει φωτιά
Η ιστορική πόλη της Στερεάς Ελλάδας, με το γραφικό λιμανάκι, το βενετσιάνικο κάστρο και τα γραφικά ορεινά της χωριά, γιορτάζει με έναν ιδιαίτερο τρόπο την περιφορά των επιταφίων της Μεγάλης Παρασκευής. Οι επιτάφιοι των δύο ενοριών της πόλης ξεκινούν την περιφορά τους προς το λιμάνι της πόλης και το κάστρο. Εκεί, τα φώτα είναι σβηστά και το σκηνικό φωτίζουν τα εκατοντάδες μικρά φαναράκια που επιπλέουν στη θάλασσα, ανάμεσα από τις βάρκες, οι μεγάλες φωτιές που έχουν ανάψει στις πολεμίστρες του κάστρου, αλλά και ένας τεράστιος πύρινος σταυρός στην είσοδο του λιμανιού της Ναυπάκτου. Το σκηνικό γίνεται ακόμη πιο κατανυκτικό και πένθιμο για να συμβαδίζει άλλωστε με το κλίμα της ημέρας αυτής. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του ’50 ή στην τουρκοκρατία, όπως λέγεται και τα τελευταία χρόνια έχει εμπλουτιστεί από πολύχρωμα βεγγαλικά που φωτίζουν τον ουρανό μετά το τέλος της περιφοράς.
Η πολύ-θρησκευτική Σύρος
Η αρχόντισσα των Κυκλάδων γιορτάζει το πιο ενωτικό και πολύ-θρησκευτικό Πάσχα σε ολόκληρο τον κόσμο, και ίσως και το πιο όμορφο. Το Πάσχα στη Σύρο γιορτάζεται μαζί για Καθολικούς και Ορθόδοξους, σε μια κίνηση ύψιστης συμβολικής σημασίας, ενότητας και αγάπης για τα δύο δόγματα που συνυπάρχουν αρμονικά στο νησί εδώ και αιώνες. Εκτός από τις μεγάλες εκκλησίες του νησιού, μια ξεχωριστή ομορφιά έχουν και τα μοναστήρια της, ειδικά αυτά των Καθολικών. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, οι επιτάφιοι των τεσσάρων μεγάλων εκκλησιών της Ερμούπολης, περιφέρονται στο νησί και καταλήγουν όλοι στην πλατεία Μιαούλη, μπροστά από το δημαρχείο. Οι επιτάφιοι των Ορθοδόξων ξεκινούν την περιφορά από τους ναούς του Αγίου Νικολάου, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα. Οι επιτάφιοι των Καθολικών ξεκινούν από τον Καθολικό καθεδρικό ναό του Σαν Τζώρτζη από την Άνω Σύρο και από το ναό της Ευαγγελίστριας, στην Ερμούπολη. Μετά την λειτουργία της Ανάστασης, οι Καθολικοί κάνουν περιφορά του αγάλματος του Ιησού μέσα σε ένα χρυσό κουβούκλιο, στολισμένο με ανοιξιάτικα λουλούδια, συνοδευόμενο από τα λάβαρα των διαφόρων αδελφοτήτων. Οι Ορθόδοξοι κατά τη διάρκεια της περιφοράς κρατούν ζάρια, σφουγγάρια και χιτώνες, σύμβολα των Παθών του Ιησού. Το Πάσχα η Σύρος μοιάζει μαγική, είναι το νησί της ομόνοιας, των δύο εκκλησιών, της αδελφοσύνης.
Μια διαφορετική Σαντορίνη
Το Πάσχα στο πανέμορφο νησί των Κυκλάδων ξεκινάει από το Σάββατο του Λαζάρου, όπου οι κάτοικοι στα χωριά του νησιού στήνουν ένα μεγάλο σταυρό, ύψους έως και 20 μέτρων, στην πλατεία του χωριού, τον οποίο στολίζουν με ανοιξιάτικα λουλούδια και δενδρολίβανο.
Το Πάσχα όμως στη Σαντορίνη χαρακτηρίζεται κυρίως από την περιφορά του επιταφίου το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής στο χωριό Πύργος. Οι δρόμοι, τα σοκάκια και τα σπίτια του χωριού στολίζονται από άκρη σε άκρη με τενεκεδένια, φωτεινά λυχναράκια που κάνουν το τοπίο να μοιάζει φλεγόμενο από μακριά. Τη γιορτινή μέρα της Κυριακής του Πάσχα, πραγματοποιείται το “Κάψιμο του Ιούδα”, ένα ομοίωμα του προδότη Ιούδα που είναι γεμάτο εκρηκτικά και βαρελότα.
Ρουκετοπόλεμος στο Βροντάδο της Χίου
Το Πάσχα στο χωριό Βροντάδο της Χίου γιορτάζεται πραγματικά… εκρηκτικά. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην εποχή της Τουρκοκρατίας όπως λέγεται και παρά τις αντιδράσεις που έχουν εκφραστεί κατά καιρούς για την επικινδυνότητα του εθίμου, οι Χιώτες συνεχίζουν κάθε χρόνο, για περίπου οκτώ μήνες να προετοιμάζονται για το βράδυ αυτό. Πιο συγκεκριμένα, οι δύο αντίπαλες ομάδες των ενοριών, του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερειθιανής, εκτοξεύουν αυτοσχέδιες ρουκέτες με στόχο το καμπαναριό της άλλης ενορίας. Οι δύο εκκλησίες βρίσκονται χρισμένες σε δύο αντικριστούς λόφους , οι οποίοι τόσο αυτοί, όσο και το χωριό και τα γειτονικά σπίτια, προστατεύονται με ένα μεταλλικό πλέγμα για την αποφυγή ατυχημάτων. Το επόμενο πρωί γίνεται καταμέτρηση των ρουκετών που πέτυχαν το καμπαναριό της κάθε εκκλησίας και κάπως έτσι υπάρχει ένας νικητής, ενώ ταυτόχρονα, οι ομάδες δίνουν ραντεβού για την επόμενη χρονιά. Αν βρεθείτε ως τουρίστας στο Βροντάδο, το καλύτερο μέρος για να απολαύσετε το μοναδικό θέαμα είναι η πλαγιά του βουνού Αίπους, που βρίσκεται βόριο-δυτικά του χωριού.
Τα αερόστατα του Λεωνιδίου
Ο μεγάλος Έλληνας Δημήτρης Ψαθάς έγραφε: «..Καρναβάλι στη Πάτρα και Πάσχα μόνο στο Λεωνίδιο».
Το γραφικό και παραδοσιακό Λεωνίδιο της Αρκαδίας γιορτάζει με έναν πολύχρωμο και ιδιαίτερο τρόπο το Πάσχα και κυρίως το βράδυ της Αναστάσεως, όπου τα χρώματα παίρνουν, κυριολεκτικά, φωτιά. Με σύνθημα το «Χριστός Ανέστη» , τα αυτοσχέδια χάρτινα, πολύχρωμα και φωτεινά αερόστατα που έχουν κατασκευάσει οι πιστοί και των πέντε ενοριών, απελευθερώνονται στον ανοιξιάτικο ουρανό. Το θέαμα είναι μαγικό, ειδικά για όσους είναι μέρος του και το παρακολουθούν για πρώτη φορά, κυρίως κάθε φορά που ένα αερόστατο παίρνει φωτιά ενώ βρίσκεται σε μεγάλο ύψος. Η παράδοση μάλιστα θέλει τον καιρό το βράδυ της Αναστάσεως, όπως και να ήταν τις προηγούμενες ώρες, να ηρεμεί και να γαληνεύει, βοηθώντας έτσι το έθιμο να πραγματοποιηθεί κάθε χρόνο. Όταν μάλιστα έχει πλήρη ξαστεριά, τα αερόστατα φαίνονται μέχρι το Ναύπλιο και τις Σπέτσες.
Ανάσταση στο νεκροταφείο- Κοζάνη
Στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου γιορτάζουν την Ανάσταση οι κάτοικοι της Κοζάνης. Οι πιστοί συγκεντρώνονται γύρω από τα μνήματα των αγαπημένων τους προσώπων κρατώντας λαμπάδες, περιμένοντας το «Χριστός Ανέστη». Η λειτουργία της Αναστάσεως τελειώνει με τους συγγενείς να αφήνουν ένα κόκκινο αυγό στο μνήμα, για να «φάει» το χαμένο μέλος της οικογένειας.
Αναπαράσταση στην Πάτμο
Στο νησί των Δωδεκανήσων τιμάται κάθε Μεγάλη Πέμπτη μεσημέρι το έθιμο του «νιπτήρα», την αναπαράσταση δηλαδή της διαδικασίας κατά την οποία ο Χριστός έπλυνε τα πόδια των μαθητών του μετά το Μυστικό Δείπνο. Το σκηνικό στήνεται στην κεντρική πλατεία του νησιού, εκεί όπου ο Ιούδας έχει εξέχοντα ρόλο, τους 12 Απόστολους υποδύονται μοναχοί ή κληρικοί και το ρόλο του Χριστού ο ηγούμενος της Μονής Θεολόγου, ενώ το ρόλο του Ευαγγελιστή ένας κληρικός του νησιού. Η πομπή ξεκινά και επιστρέφει στο μοναστήρι της Πάτμου και γίνεται σε αυστηρά κατανυκτική ατμόσφαιρα, σεβασμού και δέους. Την Κυριακή του Πάσχα στο μοναστήρι της Πάτμου, κατά τη διάρκεια της δεύτερης Ανάστασης, διαβάζεται το Ευαγγέλιο σε επτά διαφορετικές γλώσσες.
Το Κερκυραϊκό Πάσχα
Το Πάσχα στο πανέμορφο νησί του Ιονίου, την Κέρκυρα, αποτελεί ένα ξεχωριστό θέμα, για το οποίο αναλυτικές πληροφορίες θα βρείτε εδώ και εδώ. Όσον αφορά τα έθιμα όλης της Μεγάλης Εβδομάδας στο νησί, δείτε εδώ.