Οι γάτες της Rue d’ Hauteville, Βασίλης Βασιλικός
Της Μαίρης Καραμπίνα
Το citycampus διάβασε και σου προτείνει τις Γάτες της Rue d’ Hauteville του Βασίλη Βασιλικού.
“…ας συνεχίσω την περιπέτεια της ζωής μας, για να απαλλαγώ μια και καλή από το βάρος της. Να δω τα πράγματα ως έχουν κι όχι όπως, μέσα στην αγιάτρευτη αισιοδοξία μου, θα ήθελα να έχουν.”
Φθινόπωρο 1993, Παρίσι. Τηλέφωνα που δε χτυπούν, πράγματα που στοιβάζονται σε κούτες, λογαριασμοί που τρέχουν: μία ζωή που ετοιμάζεται να μετακομίσει, από την Γαλλία, στην Ελλάδα· από το Παρίσι, της τότε, κάποτε, αυτοεξορίας -όμοια γκρίζο και μοναχικό τώρα-, στην Αθήνα.
Συγγραφέας κατ’ επάγγελμα, ο Βασίλης Βασιλικός, διανύοντας μόνος τις τελευταίες του μέρες στην Πόλη του Φωτός, πριν τον “επαναπατρισμό”, πριν την -ύστερα από χρόνια παραμονή στο εξωτερικό- επιστροφή στην Αθήνα, με τη σύζυγο και την κόρη του να έχουν ήδη προπορευθεί, καλύπτει την ησυχία, που βοά στο όλο και πιο άδειο -με το πέρασμα των ημερών και των σελίδων- διαμέρισμα, με τους ήχους που βγαίνουν από ένα πληκτρολόγιο, καθώς καταγράφει την καθημερινότητα και όλες τις σκέψεις που αυτή γεννά. Κείμενα που γεμίζουν το κενό -τον κενό χώρο, τον κενό χρόνο, τις κενές μέρες· κείμενα χωρίς καμία, κατά τον ίδιο, λογοτεχνική αξίωση και με μόνο σκοπό ύπαρξης να διατηρήσει ο ίδιος την επαφή με τις λέξεις.
Αυτή δεν θα είναι η μοναδική αυτοκριτική στην οποία θα προβεί. Σε ηλικία που επιτρέπει -αν όχι, απαιτεί- τον απολογισμό (παρ’ ολίγον εξήντα), ζυγίζει καριέρα και ζωή. Από τη μεγάλη διεθνή επιτυχία στη “σύγχυση” με το Βασίλη Αλεξάκη και τα βιβλία που “μάζεψαν καλούτσικες κριτικές” κι εκείνα που πήγαν “άπατα”. Αξιολογεί το έργο του και τις αμέτρητες σελίδες που έχει στο ενεργητικό του, αποτιμά την αξία της καλλιτεχνικής δημιουργίας εν γένει, στοχάζεται το εφήμερο της τέχνης, αλλά κι εκείνο που μένει.
Απαριθμεί τους ανθρώπους της ζωής του και όσους πέρασαν από αυτή, δίνοντας τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στη γυναίκα του, Βάσω, και τη σχεδόν νεογέννητη κόρη τους, Ευρυδίκη, τονίζοντας την καθοριστική επίδρασή τους (κυρίως της δεύτερης) στη ζωή και στον τρόπο του αντίληψης του κόσμου.
Θυμάται τη σχέση του με το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και τον Ανδρέα Παπανδρέου, την απομάκρυνση και, τελικά, τη ρήξη, μετά την κυκλοφορία του “Κ” και την αντίδραση της οικογένειας στο Καστρί, ενώ οι αναφορές που κάνει στην τότε κοινωνικοπολιτική κατάσταση της Ελλάδας, αλλά και ευρύτερα, σε μία δεύτερη ανάγνωση σήμερα, δεν μπορούν παρά να φανερώσουν μια Ευρώπη που όλο αλλάζει και όλο μένει ίδια και μία ελληνική πραγματικότητα που παραμένει, για είκοσι και πλέον -τουλάχιστον- χρόνια αναλλοίωτη, επαναφέροντας στο προσκήνιο το, γνώριμο πια, ερώτημα σχετικά με την πραγματική διάρκεια της κρίσης που τη μαστίζει.
Μέσα από τις ημερολογιακές αυτές αφηγήσεις, ο Βασίλης Βασιλικός συνθέτει μία ιστορία (που κάθε άλλο παρά ιστορία, με την έννοια της μυθοπλασίας και του φανταστικού, είναι) η οποία, μολονότι αφορμάται από μία “καινούργια αρχή”, διαπνέεται εν τούτοις από το “αποπνικτικό” αίσθημα και την μελαγχολία του επικείμενου -ηθελημένου ωστόσο- τέλους. Πρόκειται, άλλωστε, για μια ιστορία σχετικά με το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας νέας, που, όσο κι αν “κρύβεται” πίσω από την παράθεση των λεπτομερειών την καθημερινότητας και κάθε τυχαίου συμβάντος, είναι φορτισμένη με όλη την, μάλλον αυτονόητη, αγωνία, το φόβο, τη μελαγχολία, την κατά στιγμές και περιπτώσεις ανακούφιση που συνοδεύουν μία αλλαγή, αφήνεται το περιθώριο στον αναγνώστη να προβάλλει αυτά τα δικά του, γνώριμα, στοιχεία και συναισθήματα πάνω της και, κατά κάποιον τρόπο, να την οικειοποιηθεί.
Οι γάτες της Rue d‘ Hauteville, όντας ένα βιβλίο που ανταποκρίνεται πλήρως στις προσταγές του λογοτεχνικού είδους στο οποίο ανήκει, γραμμένο απλά, παρά τα όποια λογικά και νοηματικά χάσματα (τα οποία είναι, επίσης, χαρακτηριστικά του ημερολογιακού τύπου της αφήγησης), πετυχαίνει να επικοινωνεί με τρόπο άμεσο τη συναισθηματική φόρτιση, καθιστώντας και τον ίδιο τον αναγνώστη μέτοχο αυτής.
Διάβασέ το: αν είσαι σε φάση αλλαγών ή σε κατάσταση αναμονής για επικείμενες αλλαγές.
Μην το διαβάσεις: αν θέλεις μια στρωτή αφήγηση, μυθιστορηματικού τύπου, με αρχή, μέση και τέλος.
*Ο Βασίλης Βασιλικός γεννήθηκε το 1934 στην Καβάλα. Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει περισσότερους από 120 αυτοτελείς τόμους βιβλίων (πεζογραφία, δοκίμιο, θέατρο, ποίηση) και είναι ο πιο πολυμεταφρασμένος Έλληνας πεζογράφος μετά τον Ν. Καζαντζάκη. Στα έργα του, μεταξύ άλλων, συγκαταλέγονται το “Ζ”, “Ο Μονάρχης”, “Κ”, “Το τελευταίο αντίο”, “Το φύλλο. Το πηγάδι. Τ’ αγγέλιασμα”.
Το βιβλίο Οι γάτες της Rue d‘ Hauteville κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.