Βιβλιοκριτική: Μια Οδύσσεια του Ντάνιελ Μέντελσον

της Δήμητρας Μπουγονικολού

Πώς μπορεί να συνδέεται ο Οδυσσέας, ο ήρωας των ομηρικών επών, με έναν 50χρονο γιο κι έναν 80χρονο πατέρα της σύγχρονης εποχής; Η απάντηση δίνεται από τον Ντάνιελ Μέντελσον, κλασικό φιλόλογο και λογοτεχνικό κριτικό,  στο αυτοβιογραφικό και παράλληλα διδακτικό βιβλίο του με τίτλο «Μια Οδύσσεια. Ένας πατέρας, ένας γιος, ένα έπος». Αυτοβιογραφικό, γιατί με αφορμή τον πολύτροπο Οδυσσέα, ο συγγραφέας περιγράφει τη μάλλον δύσκολη σχέση του με τον πατέρα του και διδακτικό για όσους/όσες θέλουν να προσεγγίσουν με έναν διαφορετικό τρόπο το περιεχόμενο της Οδύσσειας.

Το βιβλίο δημοσιεύτηκε το 2017 και μάλιστα έλαβε, μεταξύ άλλων, και το βραβείο λογοτεχνίας PRIX MÉDITERRANEÉE στη Γαλλία.

Υπόθεση

Ο Ντάνιελ Μέντελσον είναι ένας 50χρονος επιτυχημένος κλασικός φιλόλογος στο Bard College της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, και κατά το εαρινό εξάμηνο θα παραδώσει στους πρωτοετείς φοιτητές ένα σεμινάριο με θέμα το ομηρικό έπος της Οδύσσειας. Όταν το αναφέρει στον Τζέι, τον πατέρα του, συνταξιούχο μαθηματικό, εκείνος του ζητάει ως χάρη να παρακολουθήσει μαζί με τους φοιτητές το σεμινάριο, καθώς στα σχολικά του χρόνια είχε διδαχθεί τον Όμηρο – αλλά και τον Βιργίλιο – και δεν έπαψε να του αρέσει η αρχαία κλασσική λογοτεχνία. Ο γιος δεν μπορεί να αρνηθεί. Εξάλλου θα είναι μια καλή ευκαιρία να συναντιούνται μια φορά την εβδομάδα και να περνάνε χρόνο παρέα. Όμως, ο Τζέι δεν αργεί να φέρει σε αμηχανία τον καθηγητή γιο του με τις επισημάνσεις του, αμφισβητώντας ανοιχτά την ηρωοποίηση του Οδυσσέα. Η αμφισβήτηση του «ήρωα» Οδυσσέα και η εβδομαδιαία συνύπαρξη με τον πατέρα φέρνει τον γιο αντιμέτωπο με τις αναμνήσεις, με τον αποδοκιμαστικό χαρακτήρα του πατέρα του, που θέλει τώρα πια να τον κατανοήσει βαθιά. Μάλιστα, με την ολοκλήρωση του σεμιναρίου, πατέρας και γιος βρίσκονται μαζί «Στα ίχνη της Οδύσσειας», μια κρουαζιέρα στη Μεσόγειο με τελικό προορισμό την Ιθάκη. Θα καταφέρουν να φτάσουν, άραγε, εκεί, όπως ο Οδυσσέας;

Στο βιβλίο του, ο Ντάνιελ Μέντελσον παράλληλα με την ανάλυση της Οδύσσειας, αναφέρεται και στα γεγονότα του παρελθόντος και του παρόντος της συνύπαρξής του με τον πατέρα του. Ακολουθεί τη δομή του έπους (Προοίμιο – Τηλεμάχεια 1. Παίδευσις, 2. Ομοφροσύνη – Απόλογοι – Νόστος – Αναγνώρισις – Σήμα) για να φτάσει να αναγνωρίσει και ο ίδιος όσο το δυνατόν καλύτερα τον ορθολογιστή, δύσκολο και κλειστό πατέρα του όχι μόνο ως πατέρα, αλλά και ως σύζυγο, ως αδερφό, ως φίλο, ως μαθηματικό, ως συνταξιδιώτη.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Ντάνιελ Μέντελσον γεννήθηκε το 1960 στο Long Island της Νέας Υόρκης. Είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος συγγραφέας, κριτικός, δοκιμιογράφος και μεταφραστής. Σπούδασε αρχαία ελληνική και λατινική φιλολογία στα Πανεπιστήμια της Βιρτζίνια και του Πρίνστον, όπου ανακυρήχθηκε διδάκτωρ. Ως κλασικός φιλόλογος δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και, από το 2006, είναι καθηγητής στο Bard College. Επιπλέον, συνεργάστηκε με τις εκδόσεις The New Yorker και New York Review of Books και, μεταξύ άλλων, με τα περιοδικά Travel + Leisure, The New York, The New York Times Book Review, Harper’s. Για τα βιβλία του έχει λάβει πολλές διακρίσεις και βραβεία. Έχει μεταφράσει στα αγγλικά τα ποιήματα του Κ. Π. Καβάφη, τα οποία εκδόθηκαν το 2009 σε δύο τόμους, με δική του εισαγωγή και σχόλια, όπου περιλαμβάνεται και η πρώτη αγγλική μετάφραση των «Ατελών Ποιημάτων» του ποιητή.

Γιατί να το διαβάσεις;

  • Για το πρωτότυπο θέμα του: η σχέση πατέρα και γιου υπό το πρίσμα των μυθικών ηρώων της Οδύσσειας του Ομήρου.
  • Για την απολαυστική και άμεση γραφή του συγγραφέα (σε αυτό συμβάλλει η εξαιρετική μετάφραση από τη Μαργαρίτα Ζαχαριάδου).
  • Για την ανάλυση σημαντικών σκηνών της Οδύσσειας του Ομήρου, χωρίς να κουράζει.
  • Γιατί αποτελεί μια καλή αφορμή να ξαναδιαβάσει κανείς την Οδύσσεια του Ομήρου.

Αν επιθυμείς να διεκδικήσεις υποτροφίες στην Ελλάδα ή το εξωτερικό, ο Οδηγός Υποτροφιών του Citycampus που μόλις κυκλοφόρησε σου προσφέρει ό,τι χρειάζεσαι!