Της Ελένη Κάντζαρη
Όταν το “θα το κάνω αύριο” γίνεται τρόπος ζωής
Ας το παραδεχτούμε: όλοι έχουμε πει τη φράση «θα το κάνω αύριο». Από μια εργασία στη σχολή μέχρι το πλύσιμο των πιάτων, το «αύριο» μοιάζει πάντα πιο εύκολο, πιο διαθέσιμο και –ίσως– πιο παραγωγικό. Η αναβλητικότητα, όμως, δεν είναι απλώς τεμπελιά. Είναι ένας μηχανισμός άμυνας του μυαλού μας απέναντι στο στρες, την τελειομανία ή και τον φόβο της αποτυχίας.
Γιατί αναβάλλουμε;
Η ψυχολογία εξηγεί ότι όταν κάτι μας φαίνεται δύσκολο ή αβέβαιο, ο εγκέφαλος αναζητά άμεση ευχαρίστηση. Έτσι, αντί να ξεκινήσουμε το διάβασμα, βλέπουμε “ένα μόνο επεισόδιο” στο Netflix. Μας κάνει να νιώθουμε στιγμιαία καλύτερα, αλλά συχνά προσθέτει ενοχές. Το ενδιαφέρον είναι ότι η αναβλητικότητα δεν σημαίνει έλλειψη στόχων, αλλά μάλλον έλλειψη διαχείρισης των συναισθημάτων που συνδέονται με τους στόχους μας.
Η θετική πλευρά του “θα το κάνω αργότερα”
Κι όμως, υπάρχει και μια πιο ήπια όψη της αναβλητικότητας. Μερικές φορές, το να καθυστερούμε κάτι μας επιτρέπει να ξανασκεφτούμε, να ωριμάσουμε μια ιδέα ή να προετοιμαστούμε καλύτερα. Όπως έχει πει ο συγγραφέας John Perry, η “δομική αναβλητικότητα” μπορεί να γίνει εργαλείο παραγωγικότητας, αν οργανώσουμε τις προτεραιότητες μας έτσι ώστε να καθυστερούμε δημιουργικά.
Πώς μπορούμε να τη μετατρέψουμε σε σύμμαχο
Η λύση δεν είναι να «νικήσουμε» την αναβλητικότητα, αλλά να συνεργαστούμε μαζί της. Το πρώτο βήμα είναι να σπάσουμε τις μεγάλες υποχρεώσεις σε μικρότερα, πιο διαχειρήσιμα στάδια. Κάθε ολοκληρωμένο στάδιο αξίζει μια μικρή επιβράβευση, γιατί ενισχύει το αίσθημα προόδου. Εξίσου σημαντικό είναι να αναγνωρίζουμε πότε καθυστερούμε από φόβο και πότε από ανάγκη ξεκούρασης. Η ξεκούραση, άλλωστε, δεν είναι εχθρός της παραγωγικότητας· είναι μέρος της.
Τελικά, το “αύριο” δεν είναι εχθρός
Η αναβλητικότητα δεν είναι κάτι που πρέπει να εξαφανίσουμε, αλλά να κατανοήσουμε. Το «αύριο» μπορεί να είναι η αγαπημένη μας μέρα, γιατί κρύβει ελπίδα, δυνατότητα και δεύτερες ευκαιρίες. Το μόνο που χρειάζεται είναι να φροντίσουμε το «σήμερα» να κάνει το «αύριο» λίγο πιο ελαφρύ.
