Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής
της Πέγκυ Κτιστάκη
Η κοινωνία ανά τα χρόνια, πάντα έδινε ιδιαίτερη βάση στην εικόνα του σώματος των ανθρώπων και όριζε ένα συγκεκριμένο σωματότυπο ως πρότυπο. Η ανησυχία των ανθρώπων να ακολουθούν αυτή τη νόρμα και να προσαρμόζονται στα πρότυπα της κοινωνίας είναι πιθανό να τους οδηγήσουν σε επικίνδυνες και μη λειτουργικές διατροφικές συμπεριφορές, όπως αυστηρές δίαιτες, υπερκατανάλωση τροφής ή εκκαθαριστικές μεθόδους (όπως εκούσιος εμετός της τροφής). Όταν, λοιπόν, εμπλέκονται και ψυχογενείς παράγοντες, μπορούμε να κάνουμε αναφορά για εμφάνιση διατροφικών διαταραχών.
Οι διατροφικές διαταραχές κάνουν την εμφάνιση τους συνήθως σε άτομα νεαρής ηλικίας, ξεκινώντας από την εφηβεία, με μέσο όρο τα 11 έως τα 20 έτη. Έρευνες, επίσης, δείχνουν ότι οι διατροφικές διαταραχές αφορούν σε μεγαλύτερο ποσοστό τις γυναίκες, παρά τους άνδρες.
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής, ενώ έχουν κοινή αφετηρία, ποικίλλουν ως προς την εκδήλωση των συμπτωμάτων. Συγκεκριμένα οι πιο συνηθισμένες διαταραχές της διατροφής είναι:
- Η ψυχογενής βουλιμία
- Η ψυχογενής ανορεξία
- Η διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας (αδηφαγία).
-
Ψυχογενής βουλιμία
Η ψυχογενής βουλιμία αποτελεί μία διατροφική διαταραχή κατά την οποία το άτομο καταναλώνει σε περιορισμένο χρονικό διάστημα, ανεξέλεγκτα υπερβολικές ποσότητες τροφής, πολύ μεγαλύτερες από ότι θα κατανάλωνε φυσιολογικά στο συγκεκριμένο χρόνο. Στη συνέχεια το άτομο, με σκοπό να αντισταθμίσει τις ποσότητες τροφής που κατανάλωσε, οδηγείται σε εκκαθαριστικές μεθόδους του φαγητού, όπως είναι:
- Η χρήση καθαρτικών
- Τα διουρητικά χάπια
- Η πρόκληση εκούσιου εμετού
ή/και σε μη εκκαθαριστικές μεθόδους όπως:
- Η αυστηρή δίαιτα
- Η υπερβολική γυμναστική
-
Η Ψυχογενής Ανορεξία
Η ψυχογενής ανορεξία εκδηλώνεται στα άτομα με την άρνηση για κατανάλωση φυσιολογικών ποσοτήτων φαγητού, ώστε να μην μπορούν να διατηρήσουν ένα φυσιολογικό βάρος. Συνήθως τα άτομα αυτά έχουν μία λανθασμένη εικόνα για το σώμα τους, καθώς θεωρούν τους εαυτούς τους υπέρβαρους και φοβούνται την παραμικρή αύξηση του βάρους τους. Επίσης, αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και τις συνέπειές των πράξεων τους. Χαρακτηριστικά συμπτώματα της διαταραχής αυτής είναι:
- Η αυστηρή δίαιτα
- Η άρνηση για τροφή
- Η χρήση χαπιών αδυνατίσματος
-
Η διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας (αδηφαγία)
Η επεισοδιακή υπερφαγία μοιάζει αρκετά με την ψυχογενή βουλιμία, αλλά διαφέρει στις αντιδράσεις των ατόμων μετά από κάθε επεισόδιο, καθώς τα άτομα δεν οδηγούνται στις εκκαθαριστικές μεθόδους που προαναφέρθηκαν. Στη συγκεκριμένη διαταραχή μπορεί να παρατηρηθεί:
- Υπερβολική κατανάλωση τροφής σε μικρό χρονικό διάστημα, που ξεφεύγει από τον έλεγχο των ατόμων
- Κατανάλωση τροφής χωρίς αίσθημα πείνας
- Συνέχιση πρόσληψη τροφής, ενώ υπάρχει αίσθημα κορεσμού
- Ενοχές και ντροπή, που οδηγούν συνήθως τα άτομα να τρώνε μόνα τους.
Είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί, πως οι άνθρωποι που πάσχουν από τις παραπάνω διαταραχές πρόσληψης τροφής, πιθανώς να παρουσιάσουν συννοσηρότητα, δηλαδή συνδυασμό και κάποιας άλλης διαταραχής, όπως είναι η κατάθλιψη, το έντονο άγχος, ακόμη και κάποια διαταραχή προσωπικότητας.
Επίσης, οι ακραίες αντιδράσεις των ατόμων κατά τη διάρκεια των διαταραχών αυτών, είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν σοβαρότατες συνέπειες στον οργανισμό τους, όπως αφυδάτωση, δυσκοιλιότητα, δυσλειτουργία στην έμμηνο ρύση, παχυσαρκία κ.λπ.
Επομένως, λόγω του ότι τα αίτια πρόκλησης των διαταραχών αυτών μπορούν να ποικίλλουν (κοινωνικά, οικονομικά, ψυχολογικά κ.λπ.), κρίνεται αναγκαία τόσο η διατροφική, όσο και η ψυχολογική τους υποστήριξη, μέσω μια ομάδας ειδικών που να περιλαμβάνει διατροφολόγο για τον σωστό σχεδιασμό γευμάτων και τη διατροφική εκπαίδευση και ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή για την ψυχολογική τους υποστήριξη.
Πρέπει να γνωρίζουμε, ότι υπάρχει διέξοδος από τις επικίνδυνες, αυτές, παθήσεις μέσω των κατάλληλων θεραπευτικών προγραμμάτων και του υποστηρικτικού δικτύου. Όσο νωρίτερα ξεκινήσει κάποιος τη θεραπεία, τόσο πιο γρήγορα και ανώδυνα θα καταφέρει να περιορίσει και να ξεπεράσει την κάθε διαταραχή.