Book Review: Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά, Patrick Modiano
Της Μαίρης Καραμπίνα.
Το citycampus διάβασε και σου προτείνει το, βραβευμένο με Nobel Λογοτεχνίας, Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά, του Patrick Modiano.
“Ένα τσίμπημα εντόμου, στην αρχή ανεπαίσθητο, και σας πονάει όλο και πιο έντονα και σε λίγο είναι σα να σας ξεσκίζουν. Το παρόν και το παρελθόν μπερδεύονται, και αυτό μοιάζει φυσικό αφού δεν τα χώριζε παρά μία μεμβράνη.”
Όταν το τηλέφωνο θα χτυπήσει στις τέσσερις το απόγευμα στο γραφείο του ηλικιωμένου συγγραφέα Ζαν Νταραγκάν, η κατάσταση του ύπνου δε θα είναι η μόνη από την οποία θα κληθεί, αιφνίδια, να βγει. Ένας άγνωστος άνδρας, με ιδιότυπα κίνητρα, που προσπαθεί επίμονα να εισβάλλει στην -από καιρό- μοναχική ζωή του και μία μυστηριώδης γυναίκα δεν είναι παρά τα εφαλτήρια για ένα ταξίδι στο παρελθόν, μέσα από τα πιο απόμερα και σκοτεινά σοκάκια της μνήμης. Μία παιδική φωτογραφία κι ένας φάκελος με ακατάληπτες σημειώσεις, πληροφορίες και ονόματα πυροδοτούν μία ύστατη, κι ωστόσο μοιραία επιτακτική, προσπάθεια αναζήτησης όλων των, χαμένων στα βάθη του ασυνείδητου, κομματιών που συνθέτουν το παζλ της ζωής του· μία ύστατη προσπάθεια αναζήτησης της ταυτότητας του, έστω και στη δύση της ζωής του.
Σα σε φιλμ νουάρ, ο Patrick Modiano με τον έντονα εικονοπλαστικό και στα όρια του μινιμαλιστικού, αφηγηματικό του λόγο σκιαγραφεί μία πορεία προσωπικής αναζήτησης και, σε δεύτερο επίπεδο, κατανόησης του εγώ· μία πορεία που θυμίζει συνεδρία κατά τα πρότυπα του φροϋδικού ψυχαναλυτικού μοντέλου, με -άτυπο- σκοπό την ανάκληση από το χώρο του ασυνείδητου των τραυματικών εμπειριών, με πρώτη και κύρια εκείνη του αποχωρισμού και της εγκατάλειψης, όπως τη βίωσε επανειλλημένα ο ήρωας στην παιδική του ηλικία. Το μητρικό πρότυπο, πάλι κατά τις φροϋδικές αρχές, και η έλλειψή του διαπνέει έκτοτε την ύπαρξή του ολόκληρη και όταν, πολύ αργότερα και εντελώς απροσδόκητα, θα κληθεί να δώσει απαντήσεις σε, φαινομενικά άσχετα και ίσως ανούσια, ερωτήματα, δεν μπορεί παρά να στραφεί στα πιο απόμερα σημεία της μνήμης και να αφεθεί να διασχίσει τον αχαρτογράφητο και δαιδαλώδες λαβύρινθο των αναμνήσεων. Λαβύρινθο από πρόσωπα, ονόματα, πινακίδες δρόμων και μαγαζιών, φράσεις ακατανόητες που εντυπώθηκαν στα παιδικά αυτιά του χάριν της “μουσικότητάς” τους και σημειώματα, διπλωμένα στα τέσσερα “…για να μην χάνεται στη γειτονιά”.
Ένα ταξίδι σε βάθος εξήντα και πλέον χρόνων, από τα ύστερα, στα παιδικά και στα πρώτα χρόνια της νιότης του, στους δρόμους και τα περίχωρα του Παρισιού, όπως αλλάζουν και όπως μένουν αναλλοίωτα μέσα στις δεκαετίες. Μία αναχρονιστική πορεία με χαρακτηριστικά όμοια με ενός ονείρου, μέσα από τις άλλοτε ξεθωριασμένες και άλλοτε ζωηρόχρωμες αναμνήσεις.
Διάβασέ το: αν ψάχνεις μία σύγχρονη και ταυτοχρόνως κλασσική αφήγηση, με λογοτεχνικές αξιώσεις, που θα εγείρει τις εσωτερικές σου αναζητήσεις.
Μην τον διαβάσεις: αν ψάχνεις μία ανάλαφρη και ευχάριστη ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, κατά τις αρχές της γραμμικής αφήγησης, με πρωταγωνιστές τα Παριζιάνικα τοπία.
*Ο Patrick Modiano, με εβραϊκή καταγωγή από την πλευρά του πατέρα του και βέλγικες ρίζες από την πλευρά της μητέρας του, γεννήθηκε το 1945 σε προάστιο του Παρισιού. Σπούδασε στο Lycée Henri-IV στο Παρίσι, όπου υπήρξε μαθητής του συγγραφέα Raymond Queneau, ο οποίος και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή του. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη συγγραφή από το 1967. Έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας (1972), με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας Paul Morand για το σύνολο του έργου του (2000) και με Nobel Λογοτεχνίας (2014).
Το βιβλίο “Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, σε μετάφραση Ρούλας Γεωργακοπούλου.