συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας

Σε μια διάλεξη στην Ουαλία ο εμπνευσμένος καθηγητής David lan Rabey ράγισε ένα αυγό πάνω στο ίδιο του το κεφάλι. Ένα αμφιθέατρο γεμάτο από προπτυχιακούς φοιτητές παρακολουθούσε, γοητευμένο και κατάπληκτο, όσο ο κρόκος γλιστρούσε από το πρόσωπό του και έσταζε στο πάτωμα. Συνέχισε να ομιλεί (σχετικά με τον Βασιλιά Lear σε αυτή την περίπτωση) και το ακροατήριο άκουγε όπως δεν είχε ποτέ ξανακούσει. Μια τέτοια πανεπιστημιακή διάλεξη θα μείνει αξέχαστη.

Όμως οι περισσότερες παραδόσεις, ας το αποδεχθούμε, δεν είναι τόσο επιβλητικές. Και το πρότυπο «ο σοφός στην σκηνή» φαίνεται τώρα πια κάπως παλιομοδίτικο.

Συνεχώς αυξανόμενος αριθμός πανεπιστημίων χρησιμοποιεί σήμερα συνδυασμένη μέθοδο διδασκαλίας στα μαθήματα και μερικοί ακαδημαϊκοί προβλέπουν ότι η συνδυασμένη μέθοδος είναι το μοντέλο του μέλλοντος.  Αλλά τι είναι ακριβώς η συνδυασμένη μέθοδος και τι σημαίνει αυτό για τους φοιτητές; τους βοηθάει να μάθουν καλύτερα από την παλαιάς μόδας χειρόγραφη μέθοδο του να κρατάς σημειώσεις για μια ώρα τέσσερις φορές την βδομάδα;

Η συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας εξηγεί ο Mike Boxall, ειδικός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο PA Consulting Group, περιλαμβάνει την χρήση ποικίλης εμβέλειας διδακτικών μεθόδων και μέσων για να προσφέρει πιο αποτελεσματικές μαθησιακές εμπειρίες. Κάθε δραστηριότητα  θα σχεδιαστεί ιδανικά γύρω από τις συνθήκες και τους τρόπους μάθησης διαφορετικών ομάδων σπουδαστών.

«Στην πράξη ο όρος αφορά ένα ευρύ φάσμα προσεγγίσεων. Ο Boxall λέει «από το πρότυπο του Ανοιχτού Πανεπιστημίου, αποτελούμενο κυρίως από online μαθήματα συμπληρωμένα από τα πρόσωπο με πρόσωπο σεμινάρια σε τοπικά κέντρα, στην πρόσβαση σε προσωπικούς διδασκάλους και αυτοοργανωμένες υποστηριζόμενες ομάδες, οι μαθητές αναμένεται να κατέχουν το περιεχόμενο των μαθημάτων στον δικό τους χρόνο και ύστερα να παραστούν σε μικρών ομάδων συνομιλίες και σεμινάρια για να κατοχυρώσουν την κατανόηση και εφαρμογή του διδακτικού υλικού».

Η συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας δεν είναι μια εντελώς καινούρια ιδέα: Τα προγράμματα MBA, για παράδειγμα έπρεπε να αναπτύξουν δημιουργικές μεθόδους διδασκαλίας για να διευκολύνουν τους εργαζόμενους φοιτητές, οι οποίοι χρειάζονταν ευελιξία που θα τους βοηθούσε να συνδυάσουν τις σπουδές με την δουλειά και την φροντίδα των παιδιών τους. Αλλά η ολοκληρωμένη συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας τώρα επεκτείνεται αφού οι νέες τεχνολογίες τίθενται σε λειτουργία.

Τον περασμένο χρόνο το Birmingham έγινε το πρώτο Βρετανικό Πανεπιστήμιο που χρησιμοποίησε την Canvas, μία από τις πολλές e-learning πλατφόρμες, που τώρα είναι διαθέσιμη στα ινστιτούτα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μόνο στους τρείς πρώτους μήνες, η Canvas συμπεριέλαβε περίπου 4.600 μαθήματα του Πανεπιστημίου. Ο αντιπρόεδρος έρευνας και εκπαίδευσης της εταιρείας, Jared Stein λέει όμως ότι η τεχνολογία δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιείται στην διδασκαλία, απλά επειδή υπάρχει: θα έπρεπε να χρησιμοποιείται μόνο όταν μπορεί να προσφέρει κάτι διαφορετικό και καλύτερο. «Εμείς πάντα δίνουμε προτεραιότητα στην τεχνολογία για να ενισχύσουμε την αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων, να δημιουργήσουμε ένα σύστημα που είναι εκεί όταν το χρειάζεσαι, που συνδέεται μαζί σου όταν υπάρξει καινούργιο περιεχόμενο» δηλώνει.

Αντί να κάθονται μπροστά από τον λέκτορα, οι φοιτητές του Birmingham University, μπορούν να αντιμετωπίσουν επιλεγμένα αντικείμενα, όπως άρθρα σε περιοδικά, video, podcasts, παρουσιάσεις, ανεβασμένα όλα από τον υπεύθυνο μαθήματος «και μετά έρχονται να μπλεχθούν με τις ιδέες σε μια περισσότερο εργαστηριακή συνεδρίαση» λέει ο Matt Sherlock, υποδιευθυντής της περιβαλλοντικής μάθησης. «Και η τεχνολογία πραγματικά το διευκολύνει αυτό. Ένας λέκτορας πχ μπορεί να κάνει μία γρήγορη 10λεπτη παρουσίαση στο τραίνο χάρη στο ΠΕΜ (Περιβάλλον Εικονικής Μάθησης), με την προσδοκία ότι οι φοιτητές κάνουν κάποια προετοιμασία πριν φθάσουν  να αναλύσουν την πληροφορία λεπτομερέστερα πρόσωπο με  πρόσωπο. Αυτό που κάνει η συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας είναι να εξασφαλίσει ότι οι σπουδαστές έχουν πολλούς τρόπους να ενδιαφερθούν για αυτό το υλικό».

Ο Sherlock αναγνωρίζει ότι οι φοιτητές δεν κατανοούν πάντα τις απαιτήσεις της προσέγγισης της συνδυασμένης μεθόδου διδασκαλίας όταν πρωτοφθάνουν  «και η περισσότερη δουλειά χρειάζεται να γίνει για να εξηγηθεί από την αρχή».  Η μέθοδος μπορεί επίσης να γίνει περισσότερο κατάλληλη σε μερικούς μαθητευόμενους από άλλους, πχ ένας λιγότερο δραστήριος φοιτητής θα πρέπει πιθανόν να προσπαθήσει να βρει ένα διαφορετικού τύπου μάθημα από τη συνδυασμένη μέθοδο. Ο Boxall δεν φοβάται να πει την αλήθεια: «Απαιτεί πιο ενεργή δέσμευση από τους ίδιους τους σπουδαστές, κάτι που μπορεί να είναι ανεπιθύμητο σε εκείνους που ψάχνουν ‘μασημένη’ εκπαιδευτική τροφή».

Στο Manchester Business School, η Ffion Rees, υπεύθυνη του MBA Marketing και προσλήψεων προσωπικού, επισημαίνει πως η ικανότητα να καταπιαστείς με την συνδυασμένη μέθοδο διδασκαλίας μπορεί να γίνει μία αναπόσπαστη ιδιότητα για την επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός συγκεκριμένο τύπου πτυχίου. «Ένα σημαντικό μέρος της συνδυασμένης μεθόδου διδασκαλίας», λέει η Rees «είναι το βάρος της ευθύνης τοποθετημένο στους φοιτητές για να διαχειριστούν τον χρόνο τους και το φόρτο εργασίας αποτελεσματικά, και τα δύο είναι κλειδιά της επιτυχίας για ένα MBA».

Δεν είναι μόνο οι σπουδαστές που πρέπει να προσαρμοσθούν. «Οπωσδήποτε προϋποθέτει μεγάλες αλλαγές στις τεχνοτροπίες και στις δεξιότητες και των ακαδημαϊκών που πρέπει να γίνουν λιγότερο οι επίσημοι πάροχοι της γνώσης και περισσότερο προπονητές μόρφωσης και μέντορες για τους σπουδαστές τους» λέει ο Boxall. «Αυτό δεν είναι καλοδεχούμενο σε όλους τους ακαδημαϊκούς, αλλά οι καλύτεροι από αυτούς απολαμβάνουν αυτή την πρόκληση».

Έχει υπάρξει κάποια κριτική ότι ενστερνιζόμενοι την συνδυασμένη μέθοδο διδασκαλίας υπάρχει κίνδυνος μείωσης των ωρών της επικοινωνίας των φοιτητών με τους λέκτορες, αλλά ο Sherlock ισχυρίζεται «δεν είναι η ποσότητα των ωρών της επικοινωνίας που έχουν αλλάξει, είναι η ποιότητα της επικοινωνίας που έχει αλλάξει και βελτιωθεί». Υπάρχει ξεκάθαρα τεράστια διαφορά ανάμεσα στον χρόνο που απαιτείται για την επαφή που περιλαμβάνει να κάθεσαι με άλλους πχ 250 στην αίθουσα διαλέξεων όπου ο καθηγητής παραδίδει και σε αυτόν που απαιτείται στις ατομικές και μικρών ομάδων συνεδρίες στις οποίες οι φοιτητές ενθαρρύνονται να αναπτύξουν την αντίληψη και τις δυνατότητές τους με την ανάπτυξη και την εξέταση των δικών τους επιχειρημάτων. «Η ιδιαίτερη έμφαση στις ώρες επικοινωνίας, χωρίς διαφοροποίηση στους τρόπους διδασκαλίας, την ποιότητα και τα μεγέθη των ομάδων, δημιουργεί το ρίσκο να γίνεις αντιπαραγωγικός», λέει ο Boxall.

Ως προς το αν είναι φθηνότερο για τα Πανεπιστήμια να υιοθετήσουν τα online μαθήματα, η απάντηση φαίνεται να είναι ένα ηχηρό όχι.  «Το προκαταβολικό κόστος της «στροφής» σε αυτό το είδος μάθησης είναι πολύ υψηλό», λέει ο Sherlock. «Πρέπει να φτιάξεις το περιεχόμενο πολυμέσων, μετά χρειάζεσαι μια πλατφόρμα για να το μεταβιβάσεις, μια υποδομή για να δημιουργήσεις αυτό το περιεχόμενο και συνεχή προσπάθεια βελτίωσης των δεξιοτήτων. Τέλος, επιβάλλεται οι σπουδαστές να μπορούν να κάνουν το μεγαλύτερος μέρος από όλα αυτά».  Ο Boxall δεν αποδέχεται την ιδέα ότι η συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας ισούται με την φθηνή «λύση». «Δεν υπάρχει απόδειξη ότι η συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας, ή ακόμη και η πλήρως online μάθηση, είναι φθηνότερο να παραχθεί ή λιγότερο απαιτητική στην δημιουργία της από τους καθηγητές» λέει. «Η συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας που αντικαθιστά τις μεγάλες διαλέξεις για την δουλειά σε μικρές ομάδες και εξατομικεύει την ανατροφοδότηση είναι πραγματικά πιο απαιτητική από άποψη χρόνου για τον καθηγητή και τα άλλα μέσα, όπως ο χώρος, από τα παραδοσιακά μοντέλα. Έτσι η συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας δεν είναι η φθηνή επιλογή ή ψευτοδικαιολογία για τους διστακτικούς ακαδημαϊκούς, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο για την βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας της μαθησιακής εμπειρίας των σπουδαστών».

Η απόδειξη της αξίας της αυτονόητα βρίσκεται στα αποτελέσματα. Είναι η συνδυασμένη μέθοδος διδασκαλίας αποτελεσματική; Αξίζει τον κόπο όλη η επιπλέον προσπάθεια που περιλαμβάνει; Η «ετυμηγορία» όπως φαίνεται δεν έχει αποφασιστεί ακόμα. Το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο προς το παρόν αξιολογεί αν οι προσπάθειες της συνδυασμένης μεθόδου των μαθησιακών εμπειριών των σπουδαστών του έχει βελτιώσει το μνημονικό τους καθώς και τα αποτελέσματα. Σε άλλα Βρετανικά ινστιτούτα η πλήρης προσέγγιση της συνδυασμένης μεθόδου διδασκαλίας βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η συνδυασμένη μέθοδος δεν παρουσιάζει σημαντική διαφορά στα αποτελέσματα ή ακόμα και στις βελτιώσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι μια νεανική ιδέα και η τεχνολογία αλλάζει προσφέροντας συνεχώς περισσότερες δυνατότητες…

Επιμέλεια: Ειρήνη Κοκολινάκη

Το παρόν άρθρο αποτελεί απόδοση στα ελληνικά από τον διεθνή τύπο!

Η φωτογραφία είναι από το freedigitalphotos.net

1 ΣΧΟΛΙΟ

Comments are closed.